Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 166v

Peredur

166v

675

y|gỽr y|buost yr ys|talym o amser yn|y geissaỽ.
Graessaỽ ỽrthyt unbenn heb·yr arthur. a
chyt a|mi y trigyy. a phei|gỽypwn vot dy
gynnyd ual y bu. nyt aut y ỽrthyf|i pann
aethost. Hỽnn hagen a|daroganỽys y
corr a|r gorres itt a|uu drỽc kei ỽrthunt.
a thitheu a|e|dieleist. ac ar hynny nachaf
y vrenhines a|e ỻaỽ·vorynyon yn|dyuot. a
chyvarch gỽeỻ a|wnaeth peredur udunt.
a ỻaỽen uuant ỽynteu ỽrthaỽ a|e ressaỽv a|o+
rugant. parch ac enryded maỽr a|wnaeth arthur
am|peredur. ac ymchoelut a|orugant parth
a|chaerỻion. A|r nos gyntaf y deuth peredur
y gaer ỻion y lys arthur. ac yd yttoed yn troi
yn|y gaer wedy bỽyt. nachaf ygharat laỽ
euraỽc yn|kyuaruot ac ef. Myn vyg|kret vy
chwaer heb·y|peredur. morwyn hygar garueid wyt.
a|mi a|aỻỽn arnaf dy garu yn|vỽyhaf gỽreic
pei da gennyt. Miui a|rodaf vyg|cret heb hi
val|hynn. na|charaf i dydi ac na|th|vynnaf
yn|dragywydaỽl. Minneu a|rodaf vyg|cret
heb·y peredur. na|dywedaf ynneu ei* vyth
ỽrth gristaỽn yny adeuych ditheu arnat
vyg|caru i yn|vỽyhaf gỽr. Trannoeth ef
a|gerdaỽd. peredur. ymeith. a|r prifford ar|hyt
keuyn mynyd maỽr a|dilynỽys. ac ar di+
benn y|mynyd ef a|welei dyffryn crỽnn.
a|gororeu y|dyffryn yn goedaỽc carrecgaỽc.
a|gỽastat y dyffrynn oed yn|weirglodyeu.
ac yn|dired ar y·rỽng y gỽeirglodyeu a|r
coet. Ac ym mynnỽes y coet y gwelei tei
duon maỽr anuanaỽl eu|gỽeith. a dis·gyn+
nu a|ỽnaet* ac arwein y varch tu a|r coet.
Ac am talym o|r coe˄t ef a|welei ochyr carrec
lem. a|r fford yn|kyrchu ochyr y|garrec.
a|ỻew yn rỽym ỽrth gadwyn. ac yn|kyscu
ar ochyr y garrec. a|phỽỻ dỽfynn athru+
gar y veint a|welei dan y|ỻeỽ. a|e loneit
yndaỽ o esgyrn dynyon ac aniueileit.
a|thynnv cledyf a|wnaeth peredur. a tharaỽ y
ỻeỽ. yny|dygỽyd yn|dibin ỽrth y gadwyn.
vch penn y pỽỻ. ac ar yr eil|dyrnaỽt taraỽ
y gadỽyn a|oruc yny|tyrr. ac yny dygỽyd
y|ỻeỽ yn|y pỽỻ. ac ar traỽs ochyr y|garrec
arỽein y varch a|oruc peredur. yny|doeth y|r
dyffrynn. Ac ef a|welei am ganaỽl y dyffrynn

676

casteỻ tec. a|thu a|r casteỻ y deuth. ac ar y weir+
glaỽd ỽrth y casteỻ ef a|welei gỽr ỻỽyt maỽr
yn eisted. mỽy oed no gwr o|r a|welsei eiryoet.
a|deu was ieueinc yn saethu karneu eu|kyỻe+
iỻ o asgỽrn moruil. y neiỻ ohonunt yn was
gỽineu. a|r ỻaỻ yn was melyn. a|dyuot racdaỽ
a|wnaeth hyt y ỻe yd oed y gỽr ỻwyt. a chyvarch
gweỻ a|oruc peredur idaỽ. a|r gỽr ỻwyt a|dyw+
aỽt. mevyl ar varyf vym|porthaỽr. ac yna y
dyaỻaỽd peredur panyỽ y ỻeỽ oed y|porthaỽr.
Ac yna yd|aeth y gỽr ỻỽyt a|r gỽeisson gyt ac
ef y|r casteỻ. ac yd|aet* peredur gyt ac ỽy. a ỻe
tec enrydedus a|welei ef yno. a|r neuad a gyrch+
assant. a|r byrdeu oed gỽedy eu dyrchauel. a
bỽyt a ỻynn yn didlaỽt arnadunt. ac ar|hyny
ef a|welei yn dyuot o|r ystaueỻ gỽreic ohen a|gỽ+
reic ieuanc. ac mỽyhaf gỽraged o|r a|welsei eiry+
oet oedynt. ac ymolchi a|orugant. a|mynet
y vỽytta. a|r|gỽr ỻỽyt a|aeth y benn y bỽrd yn
uchaf. a|r wreic ohen yn nessaf idaỽ. a pheredur
a|r uorỽyn a dodet ygyt. a|r deu|was ieueinc
yn gỽassanaethu ar·nadunt. Ac edrych a|w+
naeth y uorỽyn ar peredur a thristau. a|go+
vyn a|oruc peredur y|r vorỽyn paham yd oed
trist. Tydi eneit yr pan yth weleis gyntaf
a|gereis yn|vỽyhaf gỽr. a|thost yỽ gennyf welet
ar|was kyn uonhedicket a|thi. y dihenyd a|vyd
arnat auory. a|weleist ti y tei duon ỻawer ym
bronn y coet. gỽyr yỽ y rei hynny y|m tat i oỻ
y gỽr ỻwyt racko. a chewri ynt oỻ. ac auory
wynt a|dygyforant am|dy|penn ac a|th|ladant.
a|r dyffryn crỽnn y gelwir y dyffrynn hỽnn.
Oia|uorwyn dec a bery di bot vym march i a|m
arueu yn vn ỻetty a|mi heno. Paraf y·rof|i
a duỽ os gaỻaf yn ỻawen. Pan vu amserach
gantunt kymrut* hun no chyuedach. y gysgu
yd|aethant. a|r uorỽyn a|beris bot march peredur
a|e arueu yn vn|ỻetty ac ef. a thrannoeth peredur
a|glywei gordyar gỽyr a meirch ygkylch y
casteỻ. a|pheredur a|gyuodes. ac a|wisgaỽd y
arueu ymdanaỽ. ac ymdan y uarch. ac ef
a|deuth y|r weirglaỽd. ac y deuth y wreic hen
a|r uorỽyn att y gỽr ỻỽyt. Arglỽyd heb hỽy
kymer gret y mackỽy na|dywetto dim o|r a|ỽ+
elas yman. a ni a|vydỽn drostaỽ y keidỽ. Na
chymeraf myn|vyg|kret heb y gỽr ỻỽyt. Ac