Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 153v

Ystoria Carolo Magno: Pererindod Siarlymaen

153v

623

yn hudaỽla mi a vynnaf etto ethol ar+
aỻ. Yn|ỻaỽen heb·y chyarlys ethol yr
hỽnn a vynnych. Byrryet wiliam o or+
riens y bel hayarn ual y hedeỽis. ac o|r
diffic dim o|e edewit. ny diffic vyng|k+
ledyueu i o|m deheu yn aỽch ỻad|chỽi. Gwi+
lyam a vyrryaỽd y vanteỻ yn diannot.
ac a dyrchauod y bel hayarn. ac a drew+
is o|e laỽn|nerth dyrnaỽt ar y gaer yny
vu gann kyuelin ar y gaer drỽydi y|r
ỻaỽr. idiaỽ yn vaỽr a|oruc hu am
hynny yn vỽy no meint. a dywedut
ỽrth y wyrda. Nyt tebic a|welaf|i wyrda
heb ef y chỽare namyn y gyuarwydon.
Ac y|mae eu gỽeithretoed herỽyd ual
y tebygaf|i yn dangos eu|bot yn achub vyn|te+
yrnas oc eu|sỽynnev. Etholet hu ga+
darn etto y gware a vynno heb·y chyar+
lys o digrifhaa y vedỽl gan yn chwa+
ryeu ni. O dichaỽn bernart heb·yr
hu dỽyn yr auon odieithyr y dinas y
myỽn dyget. na y dywaỽt Bernart
gwedia arglỽyd yn|gadarn ual y kỽp+
plao duỽ ar ny aỻom ni y gỽplau.
Dos di yn|dibryder heb·y chyarlys. a
bit dy obeith yn|duỽ y gỽr nyt oes
dim annỽybot idaỽ. ac ar ny eỻych di
y gỽplav. euo a|e kỽplaa. ac yna yd|a+
eth Bernart gan ymdiret yn|duỽ parth
a|r auon. A gỽedy gỽneuthur arỽyd y
groc ar y dỽfyr. y dỽfyr a vuydhaaỽd y|r
gorchymynnỽr ac a ymedeỽis a|e gena+
ỽl y ymlit y tyỽyssaỽc a|oed o|r blaen.
yny doeth y|r dinas y myỽn. yna y gỽelas
Hu gadarn y|niueroed ar|naỽf ac ar
vaỽd yn|y tonnev. ac y ffoes ynteu y|r
tỽr uchaf idaỽ. ac nyt oed diogel gan+
taỽ yno. ac y·dan y tỽr hỽnnỽ yd oed
brynn vchel. Ac yno yd oed chyarlys
a|e gedymdeithon yn edrych ar neỽyd.
diliỽ bernart. ac yn gỽarandaỽ ar hu
yn rodi govunet y duỽ. y ar vann y
twr yr peidyaỽ y morgynlaỽd hỽnnỽ
ac yn dywedut y rodei wrogaeth y vren+
hin freinc. ac y darestyngei ac ef a|e gy+
uoeth o|e benndevigaeth. a phan|giglev

624

Chyarlys y geirev hynny gan hv kyf+
froi a oruc ar|drugared. a gỽediaỽ duỽ
y beidyaỽ o|r dỽfyr ac o|e ymchoelut dra+
chefyn. Ac yn|diannot yd|aeth yd|aeth
y dỽfyr y le ual yd oed gynt. Ac yna
y disgynnaỽd hu o|r tỽr. ac y doeth hyt
att chyarlys. a dodi y dỽylaỽ y·gyt
y·rỽng dỽylaỽ chyarlys a|oruc. a gỽr+
thot y amherodraeth arnaỽ. a|e gym+
ryt y gantaỽ a|e daly y·danaỽ ef a chan
y gynghor. Ac yna y govynnỽys chy+
arlys y hu a vynnei gỽplau y gỽar·yev.
Na|vynnaf heb·yr hu ys mỽy a|ỽna y
gỽaryeu hynny o dristit noc o leỽenyd.
kymerỽn ninheu heb·y chyarlys y
dyd hỽnn yn ỻaỽen anrydedus kan duc
duỽ nyni yn dangneuedwyr a charyat
y·rynghom gan gỽplav o·honaỽ ef yr
hynny aỻem ni y gỽplav. a gỽnaỽn
brossessio yngkylch yr escopty. Ac yny
vo mỽy anryded y dyd gỽisgỽn an coro+
nev a cherdỽn gyuarystlys y ymdan  ̷+
gos ymplith an gỽyrda. Kyvunaỽ a| ̷+
rugant a cherdet gyuarystlys. a|phaỽb
yn edrych arnunt yn graff am eu gỽe+
let yn eu brenhinolyon wisgoed. a
mỽy oed chyarlymaen no hu aruod
troetued ac a berthynei ar hynny o let
yn|y dỽy ysgỽyd. ac yna y bu amlỽc
gan wyrda freinc bot yn gam y barnys+
sei y urenhines am hu. ac ar Chyar+
lys yd|oed y ragoreu. A gỽedy y pro+
sessio hỽnnỽ Turpin a|gant udunt ef+
feren yn anrydedus. a gỽedy yr eferen
ỽynt a|gymerasant gantaỽ bendyth
archesgobaỽl. ac y|r ỻys y doethant ac
y|r byrdeu yd aethant. Ac nyt|oed haỽd
y berchen tauaỽt menegi y gyniuer
amryỽ ac amry·vaelon anregyon a
geffit yno a drythyỻỽch ac esmỽythder
a phan|der·uynaỽd y wled honno. Hu
a|beris dangos y chyarlys y dryzor
a|e eurdei. y rodi idaỽ yr hynn a vynnei
o|e dỽyn y ffreinc. Nyt ef a darffo heb·y
chyarlys nyt o gymryt rodyon y gỽna  ̷+
ethpỽyt brenhin freinc. namyn o|e rodi