Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 92v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

92v

387

Odyna yd anuones aigolant dỽy uil
yn|erbyn dỽy uil. a rei o|r rei hynny a|las ac
ereiỻ a|ffoassant. a|r trydyd dyd yd aeth ai+
golant y goelaỽ yn|ysgyualaỽch. pỽy bi+
eiffei y uudugolyeth y|dyd hỽnnỽ. ac er+
chi y charlys rodi kat ar uaes idaỽ y|dyd
hỽnnỽ os mynnei. a hynny a|ganhatỽyt
o|pob parth. ac yna yd oed rei o|r cristo+
nogyon yn|paratoi eu|harueu y nos kyn
y urỽydyr. a gossot eu|gleifyeu yn|y weirgla+
ỽd yn sefyỻ ger glan yr auon. a|thranno  ̷ ̷+
eth y bore y kaỽssant wedy tyuu bric a
risc. a gỽreid arnadunt. Nyt amgen y|rei
a gymerassant palym budugolyaeth yn|y
vydin gyntaf. a merthyrolyaeth am ffyd
grist. Eithyr vy mot yn ryuedu a|wnaeth+
ant y gỽyrtheu dywaỽl. gỽedy eu torri
ỽrth y dayar. ac o|r gỽreid a adaỽssant
yn|y dayar y tyuaỽd diruaỽr goet yssyd
yno etwa. yn|diruaỽr wyd. ỻawer o·nad+
unt yn|on. awer yn wyd ereill mal yd
oed ryỽ y pelydyr. Ryuedỽch maỽr. a|ỻeỽ+
enyd maỽr. a es maỽr y|eneiteu. a|dir+
uaỽr goỻet y gorfforoed.  dyd hỽnnỽ y
doeth y|deuth y deu lu y|r urỽydyr. ac y ỻas
deugein mil o gristonogyon. a milo tyw+
yssaỽc ymladeu   tat Rolant a|gauas
palym merthyrolyaeth ymplith y rei a
dyfaỽd eu pelydyr. ac y ỻas march
Charlys. ac yna y sauaỽd Charlys a
deu gristaỽn ygyt ac ef eu pedyt ym|per+
ued y vrỽydyr sarassinyeit. a noethi gaỽdi+
os y gledyf. a thrychu ỻaỽer ac ef o saras+
sinyeit. a thranoeth y doeth yn nerth y
Charlys pedwargỽyr idaỽ o|r eidal. a phe+
deir mil gantunt o wyr ymlad. ac yn|y
ỻe ual y hadnabu aigolant ỽynt. ym+
choelut y gefyn a oruc ar ffo. A chyar+
lys ynteu a|e luoed a|ymchoelassant parth
A C odyna y kytuunỽ +[ a|ffreinc.
ys aigolant a|ỻawer o genedlo+
ed sarassinyeit. Nyt amgen vn bren+
hin ar|bymthec ac eu|ỻuoed. a|dyuot hyt
yg|gwasgỽin. a chaffel caer agenni. Ac
odyna anuon ar chyarlys yn dagnouedus
y erchi idaỽ a|e ychydic uarchogyon gan+

388

taỽ. Ac adaỽ idaỽ pỽnn naỽ meirch o dlysseu
ac eur ac aryant yr darestỽg y bendeuiga+
eth ef. A ỻyna yr achaỽs y|dywedei ef hynny
yr mynnu y adnabot ỽrth y|lad ot ymgaffei
ac ef ym|brỽydyr. ac adnabot hynny a|o+
ruc Chyarlys. a|dyuot a|dỽy vil gantaỽ
o varchogyon cadarn. hyt ar|bedeir miỻtir
y wrth y gaer. ac eu hadaỽ a|oruc yno udunt
yn|dirgel hyt yn oet trugein marchaỽc
ac a|hynny y doeth ef hyt ar vynyd yn ymyl
y|dinas. o|r ỻe y gỽelynt yn amlỽc. Ac yno
yd edewis y rei hynny. ac y kymerth gỽisc
dielỽ ym·danaỽ. ac adaỽ y wayỽ. ac a|e daryan
ar y gefyn a|e ỻosgỽrn y vynyd ual yd oed
deuaỽt kenadeu yn amser ryuel. ac un
marchaỽc ygyt ac ef a doeth hyt y gaer
Ac yn|y ỻe y deuth rei o|r gaer yn eu herbyn
a gofyn beth a vynhynt. Kenadeu Chyar+
lymaen vrenhin ym ni. heb ỽynt. wedy an
hanuon ar aigolant aỽch brenhin chỽitheu
ac yna y|ducpỽyt hỽy y|r gaer hyt rac
bron aigolant. Chyarlymaen heb ỽynt
a|n hanuones ni attat ti. kanys ef a doeth
mal yd|ercheist di ar y drugeinuet mar+
chaỽc. ac y vynnu gỽrhau ytt a|bot yn
uarchaỽc ytt. o rody di idaỽ a|edeỽeist. ac
ỽrth hynny dyret titheu attaỽ ef ar dy
drugeinuet. o|r rei teu ditheu yn dagno+
uedus y gyfrỽch ac ef. ac yna y gỽiskỽys
aigolant ym·danaỽ y arueu. ac erchi u+
dunt ỽynteu ymchoelut ar Chyarlymaen
ac erchi idaỽ y arhos. Ny|thebygassei
aigolant etwa panyỽ Chyarlys oed ef.
Ac ynteu wedy ry adnabot aigolant o·ho+
naỽ ynteu. a disgỽyl yn graf a|oruc ar y
gaer pa fford haỽssaf ymlad a hi. a gỽelet
y brenhined a|oed yndi ac ymchoelut drach+
efyn a|oruc hyt ar y|drugein marchaỽc.
ac y·gyt a|r rei hynny kerdet hyt ar|eu|dỽy
vil o varchogyon. aigolant ynteu a se+
ith|mil gantaỽ yn eu hymlit ỽynteu y
vynnu ỻad Chyarlys. ac ỽynteu yn ry+
budedic a|ffoassant. Odyna yd ymchoe+
les Chyarlys y|freinc. a gỽedy kynnuỻaỽ
llu diruaỽr. dyuot a|oruc hyt yg|kaer
agenni. a|e gogylchynu. ac eisted yn|y chylch