Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 36r

Brut y Brenhinoedd

36r

141

ser yr enryded a|theilygdaỽt. ac a|oedynt
yn wac heb perchenogyon na dylyedo+
gyon arnadunt. y rei hynny a rodes y
brenhin o|e wassanaeth·wyr ynteu ac o|e
wyrda y dalu eu ỻafur ac eu gỽassana+
eth udunt. A dỽy archescobaỽt a|oedynt
yn wac heb uugelyd yndunt. nyt am+
gen kaer efraỽc a chaer ỻion ar ỽysc.
Ac o gyffredin gyghor y gossodes ef samp+
sỽn yn archescob yg|kaer efraỽc. Gỽr
arderchaỽc y grefyd a|e uuched oed hỽn+
nỽ. ac yg|kaer ỻion y gossodes dyfric yn
archescob. y gỽr a|rac·welas dỽywaỽl we+
ledigaeth y vot yn etholedic y|r ỻe hỽnnỽ.
a gỽedy daruot idaỽ ỻunyaethu hynny
a ỻaỽer o betheu ereiỻ a|berthynynt ar
lywodraeth y teyrnas. Ef a|orchymynna+
ỽd y vyrdin gossot y mein a ducsit o Jw+
erdon ygkylch y vedraỽt ar y|wed y gỽe+
lei ef uot yn iaỽn. a Myrdin yna o arch
y brenhin a|e gossodes yno yn yr ansaỽd
yd|oedynt ym mynyd kilara yn iỽerdon.
A c yn yr amser hỽnnỽ pascen vab
gỽrtheyrn y gỽr a|ffoassei y·gyt
a|r saeson hyt yn germania a
gyffroes y bobyl honno a|e hoỻ uarcho+
gyon aruaỽc yn erbyn emrys wledic y
geissaỽ dial y dat arnaỽ gan adaỽ udunt
anheruynedic amyl·der o eur ac aryant
Os trỽy eu nerth hỽy ac eu|kanhorthỽy
y gaỻei ynteu oreskyn teyrnas ynys
prydein. ac o|r|diỽed gwedy daruot idaỽ
drỽy y adaỽeu ef ỻygru hoỻ ieuenctit
y wlat. Paratoi a|oruc y ỻyges vỽy+
af a aỻỽys. a dyuot hyt y gogled yr y+
nys. a dechreu anreithaỽ y gỽladoed.
A gỽedy datkanu hynny y|r brenhin. Yn+
teu a gynuỻaỽd y hoỻ lu ac a aeth yn
eu|herbyn. ac a|elỽis ar ymlad y dyw+
al elynyon. ac ỽynteu oc eu bod a ym+
ladassant a|r kiỽtaỽdwyr. ac eissoes
drỽy vod duỽ y kiỽtaỽdwyr a oruuant.
ac a gymheỻassant eu gelynyon ar|fo.
A  gỽedy kymeỻ pascen ar ffo ny
lafassaỽd ef ymchoelut drachefyn
y germani namyn trossi y hỽyleu

142

a|chyrchu hyt at gilamỽri brenhin
iỽerdon. a hỽnnỽ a|e|herbynyaỽd ef yn
enrydedus. a gỽedy datkanu y anhyt+
uenneu a|e|direidi y giỻamỽri. truanhau
a|oruc ỽrthaỽ ac adaỽ nerth a|chanhor+
thỽy idaỽ. a chỽynuan y sarhaet a ry
gaỽssei ynteu y gan y brytanyeit pan
ducsyn kor y keỽri odyno. ac o|r|diỽed
gỽedy kadarnhau kedymdeithas y+
rydunt paratoi ỻogeu a|wnaethant a
mynet yndunt. ac y gaer vynyỽ y deu+
thant y|r tir. a gỽedy honni eu|dyuot
y|r tir ỽynt dros y gỽladoed. vthur pen
dragon a|gymerth hoỻ varchogyon a
hoỻ wyr aruaỽc yr ynys. ac yd aeth
parth a chymry ỽrth ymlad a|r|gelynyon
Kanys Emrys wledic y vraỽt a|oed yn
glaf yg|kaer wynt. ac ỽrth hynny ny
aỻei dyuot y|r ỻuyd. a gỽedy gỽybot
o vascen a gillamỽri hynny a|r|saeson y+
gyt ac ỽynt ỻaỽenhau a|orugant yn
uaỽr. kan tybygynt bot yn haỽs udunt
goreskyn y teyrnas o achachaỽs clefyt
y brenhin; ac val yd oedynt yn|y mur·mur
hỽnnỽ ymplith y ỻu. nessau a|oruc vn
o|r saeson at pascen Sef oed y enỽ ef eopa
a dyỽedut ual hyn ỽrthaỽ. Beth a rod+
ut ti o da heb ef y|r neb a aỻei lad y bren+
hin. pascen a dyỽaỽt ỽrthaỽ. Pỽy byn+
hac a eskynnei hynny yn|y vedỽl. a dỽ+
yn ar perffeithrỽyd y weithret mi a ro+
dỽn idaỽ mil o bunneu aryant. a|m ha+
nỽylyt inheu a|m kedymdeithas hyt
tra vydỽn vyỽ. ac os y tyghetuenneu
a ganhattaei ymi arueru o goron te+
yrnas ynys prydein mi a|e|gỽnaỽn ef
yn|sỽydaỽc im. a hynny a|gadarnhaỽn
trỽy aruoỻ. ac ar hynny y dyỽaỽt eo+
pa. Mi a|dysceis heb ef ieith y brytanyeit
ac eu deuaỽt mi a|e gỽn. a chyfarwyd
ỽyf yg|kelfydyt medeginyaeth. ac
ỽrth hynny o chywiri ti yr hynn yd|ỽyt
yn|y adaỽ imi. Minheu a|dychymygaf
vy mot yn gristaỽn ac yn vrytỽn ac
yn rith medic mi a|deuaf at y bren+
hin a mi a|ỽnaf diaỽt idaỽ yr hon a|e