Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 50r

Brut y Brenhinoedd

50r

198

noedA mynet paỽb dros y gilyd o+
nadunt. ac aerua diruaỽr y meint o
bop parth. a|r ỻeuein a|r gorderi yn ỻa+
nỽ yr aỽyr o son. a|r rei brathedic yn
maedu y dayar ac a|e penneu ac eu sod+
leu. a thrỽy eu|gỽaet yn terfynu eu bu+
ched. ac eissoes y koỻet kyntaf a deuth
y|r brytanyeit. Kanys bedwyr a las. a
chei a|vrathỽyt yn agheuaỽl. Kanys
pan ymgyfarvu vedwyr a brenhin ni+
dif y brathỽyt a|gleif yny|dygỽydỽys.
a hyt tra yttoed gei yn|keissaỽ dial Bed+
wyr ym perued kat brenhin nidif y
brathỽyt ynteu. ac eissoes o dyfot
marchaỽc da. a|r ystondard a oed yn|y
laỽ gan lad a|gỽasgaru y elynyon. a+
gori fford idaỽ a|oruc. ac a|e vydin gan+
taỽ yn gyfan ef a doeth hyt ymplith
y wyr e hunan. pei na|r gyfarffei ac
ef vydin brenhin libia. honno a ỽas+
garỽys y vydin ef yn hoỻaỽl. ac yn+
teu a ffoes a chorff bedỽyr gantaỽ.
hyt ydan y dragon eureit. ac yna
py veint o|gỽynuan a|oed gan wyr normandi
pan welsant gorff eu tyỽyssaỽc yn
vriỽedic o|r saỽl welioed hynny. Py
veint gỽynuan a|ỽneynt wyr yr an+
giỽ ỽrth welet gỽelieu kei eu tyỽys+
saỽc pei kaffei neb enkyt y gỽynaỽ
y gilyd gan y amdiffyn e hunan yg
kyfrỽg y bydinoed gỽaetlyt. ac ỽrth
hynny Hirlas nei Bedwyr yn|gyffroe+
dic o agheu bedwyr. a gymerth y·gyt
ac ef trychant marchaỽca megys ba+
ed koet trỽy blith ỻaỽer o gỽn. kyr+
chu drỽy blith y elynaỽl vydinoed
y|r ỻe y gỽelei arỽyd brenhin nidif heb
didarbot py beth a|damỽeinei idaỽ gan
gaffel dial y eỽythyr ohonaỽ. ac o|r diỽ+
ed ef a gafas dyuot hyt y ỻe yd oed
vrenhin nidif. ac a|e kymerth o blith
y vydin. ac a|e duc gantantaỽ hyt y
ỻe yd oed gorff bedwyr. ac yno y dry+
yaỽ yn dryỻeu man. ac odyna gor+
alỽ ar y gedymdeithon. a chan eu han+
noc kyrchu eu gelynyon yn vynych.

199

Megys gan atnewydu eu nerth hyt
pan yttoedynt eu gelynyon yn ofnaỽc.
ac eu caỻonoed yn crynu. ac y·gyt a hyn+
ny kyỽreinach y kyrchynt y brytanyeit
o|e dysc ynteu. a chreulonach y gỽneynt
aerua. ac ỽrth hynny grym ac angerd
o|e annoc ef a gymerassant y brytany+
eit. a dỽyn ruthur y eu gelynyon. ac
o bop parth udunt diruaỽr aerua a|o+
rucpỽyt. |rufeinwyr yna y·gyt ac an+
neiryf o vilyoed y syrthassant. yna y
ỻas Aliphant vrenhi* yr yspaen. a Misi+
pia vrenhin babilon. a chỽintus mil+
uius. A Marius lepidus senedỽr. ac
o|parth y brytanyeit y syrthỽys Hod+
lyn iarỻ ruthun. a leodogar iarỻ bo+
lỽyn. a thri thyỽyssaỽc ereiỻ o ynys
prydein. Nyt amgen Cursalem o
gaer geint. a gỽaỻaỽc vab ỻywyna+
ỽc o salsbri. Ac vryen o gaer vadon.
Ac ỽrth hynny gỽahanu a|ỽnaethant
y bydinoed yd oedynt yn|y ỻywyaỽ.
ac enkil drachefyn hyt ar y vydin yd
oed howel uab emyr ỻydaỽ. a gỽalch+
mei uab gỽyar yn y ỻywyaỽ. A|phan
welas y gỽyr hynny eu kedymdeithon
yn ffo. Enynu o lit megys fflam yn
enynu godeith gan alỽ y rei a|oedynt
ar ffo a chyrchu eu gelynyon. a chym+
eỻ ar ffo y rei a|oedynt yn eu herlit
ỽynteu kyn·no hynny gan eu bỽrỽ
ac eu ỻad. a|gỽneuthur aerua heb
or·foỽys onadunt hyt pan deuthant
hyt ar vydin yr amheraỽdyr. a phan
welas yr amheraỽdyr yr aerua o|e wyr
bryssyaỽ a|oruc yn borth udunt. ac
yna y gỽnaethpỽyt y brytanyeit yn
veirỽ. kanys kynuarch tyỽyssaỽc
trigeri a dỽy vil y·gyt ac ef a|las
yna. Ac yna y ỻas o|r parth araỻ
trywyr. nyt amgen. Rigyfarch. A|bol+
coni. a ỻaỽin o votlan. a phei bydynt
tywyssogyon teyrnassoed. yr oessoed
a|delhynt gof hyt vraỽt. aa|enryde+
dynt eu Molyant ac eu clot. ac eis+
soes pỽy bynhac a gyfarffei a hoỽel