Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 247v

Delw'r Byd

247v

994

1
yr awedyr. na chymysc a dỽfyr y moroed. na+
2
myn ỻithraỽ o|r dỽfyr yscaỽn ar wairthaf y
3
trỽm. ac ymchoelut yna y eu fford dirgel. Ac
4
ỽrth lithraỽ y dỽfyr croeỽ ar warthaf yr haỻt.
5
ỽrth hynny y mae melyssach y dỽfyr uchaf
6
no|r weilgi yn|y gỽaelaỽt. O|r dỽfyr y traethas+
7
sam. weithon y traethỽn o|r awyr. ~ ~ ~ ~ ~
8
A wyr yỽ pob peth o|r a|weler hyt y ỻeu+
9
at. ac o hỽnnỽ y|keiff paỽp y anadyl.
10
ac ỽrth y|uot yn|wlyp yd ehetta yr adar yndaỽ
11
megys y nouya y|pyscaỽt yn|y mor yd ehet+
12
ta yr adar yn anyanaỽl yn|yr awyr gỽlyb
13
hỽnnỽ. Yn|hỽnnỽ y|mae dieuyl. ac eu poen+
14
eu arnunt yn aros dydbraỽt. ac o|hỽnnỽ y
15
kymerant torfforoed. pan|ymdangossont
16
y|dynyon. ac o|hỽnnỽ y genir y gỽynnoed.
17
Nyt oes o|r|gỽynt amgen noc awyr kyffroe+
18
dic. a|chwythyat awyr. ac a|rennir yn|deu+
19
deng gỽynt. ac enỽ priaỽt yssyd ar bop un o+
20
nadunt. ac o hynny y mae pedwar prifwynt.
21
Kyntaf o·nadunt yỽ septemtrio a|wna oeruel
22
ac wybenneu*. Deheuwynt hỽnnỽ arcais.
23
hỽnnỽ a|wna eiry a|chenỻysc. Y gogledwynt
24
yỽ boreas. hỽnnỽ a geula yr wybyr. Eil prif
25
wynt. Subsolanus. gwynt y dỽyrein. ar+
26
dymheredic yỽ hỽnnỽ. Deheuwynt hỽnnỽ
27
yỽ uultevrnus. pob peth a|sycha. a|r gỽynt
28
o|r|tu asseu idaỽ ac a|uac wybyr. Trydyd
29
prifwynt yỽ aỽster. ac a|elwir nothus.
30
hỽnnỽ a|uac gỽlybỽr a|ỻuch. ac a|wna ỻaỽ+
31
er o tymhestleu. ac ar y|deheu y mae aeỽro+
32
aỽster gỽressaỽc yỽ. euro ynteu gỽynt ar+
33
dymher˄us yỽ. Gỽynneu aỽster mỽyhaỽyhaf*
34
yỽ eu tymhestyl yn|y mor. kanys o issel y
35
chwythant. Pedweryd prif wynt yỽ.
36
Zepherus. hỽnnỽ a uac gỽlith a blodeu.
37
Y deheu yỽ affricus. hỽnnỽ a|uac tara+
38
neu a thymhesteu y asseu yỽ chorus.
39
yn|y dỽyrein. y mae* wybyr ac eglurder
40
yn|yr india. Eithyr y rei hynny y mae
41
deu wynt ar y weilgi a elwir awra. ac.

995

1
altanus. Y gỽynne hynny oc eu chỽythyat
2
a tynnant y dỽfyr y|r awyr. ac yno y rewant
3
ac y teỽhaant yn wybyr. Yr wybyr a|dywedir
4
panyỽ ỻogeu kaỽadeu ynt. pan warchaer
5
y gỽynneu yndunt. Ac odyna ymdaraỽ o+
6
nadunt y|dianc y|seinant o diruaỽr dỽryf.
7
ac o|r ymdaraỽ hỽnnỽ yn|yr wybyr y byryant
8
tan aruthyr. Ac o ymdaraỽ y gỽynt a|r wybyr
9
y byd y taraneu. a|r tan a dafler o·dyno vyd
10
y meỻt. neu lucheit. Sef achaỽs yd a trỽy
11
bop|peth o|r a ymgyuarffo ac ef. am y uot yn
12
ỻymach noc an|tan ni. a chedernit y kymeỻ
13
a|uyd yn|y bỽrỽ. Bỽa envys yn|yr awyr.
14
o|r heul a|r wybyr y ffuryfheir. Pan war+
15
chaer paladyr yr heul yn|yr wybren geu.
16
megys pan|dywynho heul ar lestyr ỻaỽn
17
o|dỽfyr. y gỽrthỽyneppa yd uch benn y ỻestyr
18
yn nen y ty ỻiỽ tan o|r nef. ỻiỽ coch o|r dỽfyr.
19
ỻiỽ gỽyrd o|r awyr. ỻiỽ glas o|r|dayar. Cawat
20
a disgyn o|r wybyr pan ymgymysco y gỽlith
21
yn defnydyeu maỽr. val na|s|diodeuo anyan
22
yr awyr beỻach no hynny. a|r gỽynt weithev
23
yn|y gymeỻ. a|r heul weitheu ereiỻ yn|y eỻỽng
24
y ỻithyr y|r dayar. Glaỽ gỽastat erhỽyr hagen
25
ny elwir yn gaỽat diffỽys. namyn glaỽ. a
26
chyt dyrchauer ef o dỽfyr y mor. ny byd haỻt
27
eissoes. kanys wedy y|berwer o|wres yr heul
28
a|r tan yd|a y haỻted y arnaỽ. val y symut y
29
dayar blas yr heli. O|r|dafneu glaỽ a rewher
30
yn dafneu yn|yr aỽyr. yn genỻysc yd|a y rei
31
hynny. Yr eiry yỽ gỽlybỽr o|r dyfred heb dew+
32
hau nac ymgynnuỻaỽ. yn defnydyeu. namyn
33
y ffurufhau o|r reỽ. ac ny dygỽyd hỽnnỽ yn|y
34
mor dỽfyn. Gỽlith a dygỽyd o|r awyr pan or+
35
thrymer o|r dyfred o echtywynnedigrỽyd yr
36
heul a|r ỻeuat y deiuyn. ac os tyfu a|ỽna oer+
37
uel y nos. ac ymchoelut y gỽlith yn|laỽ y
38
gỽynha y gỽlith yn|ỻỽytreỽ. Nywl yỽ pan
39
tynner gỽlybỽr anyanaỽl o|r dayar y|r aỽyr.
40
neu a uyrryer o|r awyr y|r dayar. mỽc hỽnnỽ
41
a  ywyn o|r dỽfyr. Pob ryỽ gorff yssyd o|r pe+