Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 243v

Delw'r Byd

243v

978

1
a phỽynt yssyd yn|y kymherued y|r byt.
2
mal pỽynt yg|kymherued kylch. ac nyt
3
oes dim yn|y chynnal. yr hoỻ|dayar. na+
4
myn gỽyrtheu duỽ. Nyt a dros y ther+
5
uyn mỽy noc vn o|r|defnydyeu ereiỻ.
6
Odyna y mae y mor ygkylch y dayar.
7
mal|am·aerỽy. a fford trỽydi y|r dyfred.
8
megys gỽythi trỽy gorff dyn. y ardym+
9
heru y sychdỽr ympob|ỻe. Ac ỽrth hyn+
10
ny pa|du bynnac y clader y dayar. ef a
11
geir dỽfyr yndi. Yn bum rann y rennir
12
yr hoỻ daear. a|r dỽy rann eithaf o·nadunt.
13
ny eỻir eu pressỽylaỽ rac oeruel. a|r
14
rann perued yssyd ampressỽyledic rac
15
tra·gỽres. ~ A|r dỽy gymherued yssyd ar+
16
dymheredic o|r gỽres o|r neiỻ|parth. a|r
17
oeruel o|r tu araỻ. Pei kneuit tan y gay+
18
af pann uei oeruel. adan yr awyr noeth.
19
ny eỻit pressỽylaỽ yn|y|tan rac y|wres. o
20
bop parth y|r tan o beỻ. yn|y ỻe nat ymgyr+
21
haedei wres y tan y bydei y tra·oeruel.
22
Ac y·rỽng y tỽym a|r oer o|bop parth y|r
23
tan y|bydei dỽy lin ardymheredic. o|r oer+
24
uel o|r neiỻtu. a|r gỽres o|r tu araỻ. Val
25
hynny y gỽna yr heul. Kyntaf o|r ran+
26
neu hynny yỽ. Septemtrionalis. Eil yỽ
27
solsticialis. Tryded yỽ. equinoctialis.
28
Pedwyred yỽ. brimialis. Pymhet yỽ.
29
aỽstralis. Nyt oes yr vn bressỽyledic y
30
ni. namyn aỽstralis e|hun. a|r rann
31
ardymeredic honno a rennir yn teir
32
rann ygkylch mor groec. vn yỽ yr asia.
33
araỻ yỽ europa. Tryded yỽ yr affrica.
34
Teruyn yr asia yỽ. o|r septemtrio trỽy
35
y dỽyrein hyt ar ueridiem. Europa
36
yssyd o|r gorỻewin hyt y gogled. Yr affri+
37
ca. o|r deheu y ỻe a|elwir meridies. hyt
38
y gorỻewin. Yr asia a gauas y henỽ y
39
gan asia vrenhines. Ac o|honno kyntaf
40
brenhinyaeth yỽ yn|y|dỽyrein. paradỽys.
41
ỻe kyflaỽn o bob kyfryỽ degỽch. a difford
42
y baỽp. kanys damgylchynedic yỽ o vur

979

1
tan hyt y nef. Yno y mae prenn y uuched a
2
vỽytao o·honaỽ. yn|yr ansaỽd honno y para
3
byth. Yno y kyuyt ffynnaỽn o|r|dayar. A
4
honno a|wehenir yn pedeir auon. a|r a+
5
uonoed hynny a|ant yn|y dayar o vyỽn
6
paratwys. ac y deyr·nassoed ereiỻ ympeỻ
7
yd|ant. Vn o·nadunt yỽ ffyson. a honno
8
heuyt a elwir ganges. ac a|daỽ o vynyd
9
ocorbares yn|yr india. ac yn erbyn y|dỽyrein
10
y kerda yn|y mor. Eil auon yỽ gẏon. ac
11
a elwir nil. ac a|gyuyt o|r dayar gyr ỻaỽ
12
mynyd athlans. ac yn|y|ỻe yd a y|r dayar.
13
Ac yn|dirgel y kerda yn|y dayar hyt yn|tra+
14
eth mor rud. Ac y kerda o newyd y ogylchy+
15
nu gỽlat y blammonyeit. a thrỽy yr eifft
16
y kerda ac y gỽahana yn seith aber y gyr+
17
chu ffacta y mor maỽr gyr ỻaỽ alexandria.
18
Tigris ac euffrates y dỽy auon ereiỻ. a|ger+
19
dant o|r ffynnaỽn y tu ac armenia. o vynyd
20
caỽcas y ỻithrant. a thu a|r deheu y troant
21
e eu hynt. ac y kyrchant y mor perued. yr
22
hwnn a|elwir mor groec. O|r|tu hỽnt y bara+
23
dỽys y mae ỻawer difford amrauaeul rac se+
24
irff ac anniueileit creulaỽn. Odyna y|mae
25
gỽlat yr india. a|gauas y|henỽ y|gan yr auon
26
a elwir indus. Ac a|daỽ o septemtrio o uynyd
27
caỽcas. ac y|r dehev y kerda. ac yd|a ym mor
28
rud. Teruyneu yr india yssyd hyt y gorỻeỽ+
29
in. ac o honno yd|ennwir mor yr india. Ac  ̷
30
yn|y mor hỽnnỽ y|mae ynys a|elwir taphane.
31
arderchaỽc o|dec dinas. Yn|yr ynys honno
32
y byd deu haf. a thyuu a|wna yndi pob peth
33
ym pob amser. Yn|y mor hỽnnỽ y|mae crisa.
34
ac ergete. dỽy ynys ffrỽythlaỽn o|eur ac
35
aryant. ac yn wastat y blodeuant. Ac yno
36
y megir dynyon. ac y ỻiwir o|r ỻiw a dewis+
37
sont. Yno y mae mynyded eur. ac rac seirff
38
ac adar y griffyt. ny eỻir attunt. Yn|yr india
39
y mae mynyd caspius. ac o hỽnnỽ yd ennỽir
40
mor caspium. ac y·rỽng y mynyd hỽnnỽ a|r
41
mor y dỽyrein y dywedir ry warchae o alexan+
42
der maỽr kenedloed dywal gynt. Sef oed y