Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 22v

Brut y Brenhinoedd

22v

87

redoed da y dat a|er·lynỽys o wirioned
a dayoni. ac a|ỽnaeth ỻes yn gymeint ac
y tybygit mae ef oed goel e|hun. a med+
ylyaỽ a|oruc hyt y gaỻei bot yn ỽeỻ y
diỽed no|e dechreu. ac anuon a oruc hyt
at eleuthreius bab y erchi idaỽ anuon
attaỽ wyr kyflaỽn o gret a ffyd a|brege+
thei gristonogaeth idaỽ a|chret a ffyd a
bedyd. kanys y gỽyrtheu a ry|ỽnatho+
ed yr ebystyl yn pregethu ar hyt y byt
ar daroed kyfroi a goleuhau y gaỻon
ef a|e vedỽl parth ac at duỽ. ac ỽrth hyn+
ny yd oed ef yn damunaỽ gỽir ffyd o dihe+
wyt y vryt. ac ynteu a|e kauas. a gỽedy
gỽelet o|r pab hỽnnỽ y grefydus damu+
net ef a|e darystygedigaeth. Sef yd|anuo+
nes attaỽ deu·wr grefydus fydlaỽn dys+
godron a seiledic yn|y lan gatholic fyd
y bregethu idaỽ ac y bobyl dyuodediga+
eth yr arglỽyd iessu grist yg|cnaỽt dyn.
ac eu golchedigaeth ỽynteu drỽy lan
uedyd. Sef oedynt y gỽyr hynny dyỽ+
an a ffagan. a gỽedy dyuot y gỽyr+
da hynny hyt yn ynys prydein. a phrege+
thu y les vab coel a|e uedydyaỽ a|e ymho+
elut at grist o|e hoỻ gaỻon. Dechreu a|ỽ+
naeth y bobyl yn|y ỻe rydec attunt ac o
dysc ac agreiff eu brenhin credu y duỽ.
ac eu bedydyaỽ yn enỽ crist drỽy ffyd
gatholic. ac ueỻy eu riuaỽ ymplith y
gleinyon genueinoed ac eu|talu y grist
eu creaỽdyr ỽynt. ac yssef a|ỽnaethant y
gỽynuededigyon athraỽon hynny gỽe+
dy daruot udunt dileu kamgret o|r hoỻ
ynys. Y temleu a daroed eu seilaỽ y|r geu
dỽyweu. kyssegru y|rei hynny ac eu ha+
berthu y|r gỽir duỽ hoỻ·gyuoethaỽc ac
y|r ebystyl a|r seint. a gossot yndunt
amryuaelon genueinoed o urdas y lan
eglỽys y dalu dỽywaỽl wassanaeth y eu
creaỽdyr. ac yn yr amser hỽnnỽ yd|oe+
dynt yn ynys brydein yn|talu enryded
y|r geudỽyweu. Wyth temyl ar hugeint
a their prif demyl y ar hynny a|oed uch
noc ỽynteu. ac ỽrth kyfreitheu y|r rei
hynny y darystygei y rei ereiỻ oỻ. ac o

88

arch yr ebostolaỽl wyr hynny y ducpỽyt y
temleu hynny y ar y geu·dỽyweu. Ac yd|a+
berthỽyt y duỽ ac y|r arglỽydes ueir. ac ym+
pob un o|r ỽyth temyl ar|hugeint gossot
escob. ac ympob un o|r teir temyl arbennic
hynny gossot archescob. a ranu yr ỽyth
temyl ar|hugeint yn teir ran ỽrth ufudha+
u y|r tri archescob. ac eisteduaeu y tri ar+
chescob yn|y tri ỻe bonhedickaf yn|ynys
brydein. Nyt amgen ỻundein. a chaer
efraỽc. a chaer ỻion ar ỽysc. ac y|r tri
dinas hynny darestỽg yr ỽyth ar huge+
int. a gỽedy ranu ynys prydein yn deir
y dygỽydỽys yn ran archescob caer
efraỽc. deifyr a|byrneirch a|r alban me+
gys y keidỽ hymbyr. ac ỽrth archesco+
baỽt lundein y doeth ỻoeger a|chernyỽ
ac odyna kymry oỻ megys y keidỽ
hafren ỽrth archescobac* kaer ỻion ar
A  gỽedy daruot y|r deu ỽrda [ ỽysc.
gatholic hynny ỻunyaethu pop peth
yn wedus o|r a|berthynei parth a|r
lan fyd ymchoelut a|orugant drachefyn
parth a rufein a datkanu y eleuterius
bab pop peth o|r a|ỽnathoedynt. a chadarn+
hau a|ỽnaeth y pab pob peth o|r a|ỽnatho+
edynt ỽynteu. a gỽedy kaffel onadunt
kedernit hỽnnỽ yd ymhoelassant drache+
fen y ynys prydein a ỻaỽer o gedymdeithon dỽyỽ+
aỽl y·gyt ac ỽynt. a thrỽy dysc y rei
hynny yn enkyt bychan y bu gadarn fyd
y brytanyeit. a phỽy bynnac a|vynno gỽ+
ybot enỽeu y gỽyr hynny. Keisset yn|y
ỻyuyr a yscriuenỽys gildas mab caỽ o
volyant emrys wledic. kanys yr hynn
a yscriuennei gỽr kymeint a hỽnnỽ o eglur
draethaỽt nyt reit ymi y atnewydu ef. ~ ~
A  gỽedy gỽelet o les diwyỻỽyr cris+
tonogaỽl fyd yn kyn·ydu yn|y deyr+
nas. Diruaỽr leỽenyd a|gymerth
yndaỽ. a|r tired a|r kyuoeth a|r breinheu
a|oed y|demleu y dỽyỽeu kynn·no hynny
y|rei hynny a|rodes ef y duỽ a|r seint yn
dragyỽydaỽl. gan eu chỽaneckau yn uaỽr
o dir a|dayar a breineu a noduaeu a|ry+
dit. ac ymplith y gỽeith·redoed da hynny
y teruynỽys lles