Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

NLW MS. Peniarth 15 – page 41

Ymborth yr Enaid

41

balcher yn gyff y|Seith brifwyt ~ ~ ~ ~ ~ ~
T raether bellach am y|kampev ysprydolyon ysẏd yn wrthwẏneb y|r gwy+
dyev Seith ysyd o|r kampev yn erbyn y|seith briwyt ac a|elir* ev dẏall
ar vn geir seithlẏthyrawc megẏs y|seith briwyt Seith* yw y|geir
hwnnw kvchade o|r k. kymer karẏat ysyd vrthwẏneb y|gynghorvẏnt
a|e geinghev y|geinghev kynghorvẏnt drwẏ vrthwẏnebv pob vn o|r seith
gamp yn erbẏn y|seith|wyt o|r. v. kymer vfẏdawt ysẏd ỽrthwẏneb y|val+
chder o|r. c. kẏmer cẏmedrolder ẏsẏd ỽrthwyneb ẏ|lẏthineb o|r. h. kymer
haeloni ysyd vrthwẏneb y|agawrdeb o|r. a. kẏmer anmẏned ẏsyd ỽrth+
wyneb y|irlloned o|r d. kymer diweirdeb ysyd vrthwẏneb y|aniwendeb* o|r
.e. kymer ehvdrwẏd ysyd vrthwyneb y lesged y|prif|wydyev brathev an  ̷+
ghevolẏon ẏnt y|lad yr eneit onnẏ|byd medẏginaeth a|e gwaretto Tri ryw ve+
dyginyaeth ẏsẏd ẏn|ẏ herbyn nyt amgen. Edivarwch medwl kyffes tavawt
A|phenẏt gweithret megys y|megir y|gwydẏev o|vedwl a|geir a|gweithret
Ac velle y|tervẏna y|ran gyntaf o|llyuyr hwn o|r gwẏdyev gocheladw
a|r kampev arveradwẏ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
T raether bellach am dwwawl garyat drwy yr hwn y|kyssyllder. y.
kreawdyr dvw a|e kreadvr dẏn ac ẏn gẏntaf reit yw gwybot
beth yw caryat A|pha|wed ẏ|gwehenir keingev caryat ac o|b*|fford y|dw*  ̷
kyffyawn garyat Seint awstin a|dẏweit val hẏn beth yw carẏat K ̷+
ryat yw neb·vn vẏwẏt ẏn kysslltv devpeth ẏgẏt nev yn eidvnaw
ev|kẏssylltv Dev ryw garyat yssyd nyt amgen karyat serchawl
trigedic tragẏwẏdawl a|chgaryat* elllleid difvlannedic amsserawl
|kyntaf a|dodir ar beth parhavs tragẏwẏdawl ac a|gysslltir Ac ef
yn dragẏwẏd. Yr eill a|dodir ar beth amsserawl tranghedic ac ẏgẏt
ac ef y|treing ac ẏ|difvlanna Y kyntaf caryat perffeith yw kanys peth
perffeithgwbyl tragẏwẏdawl a|gar Sef yw hwnnw dvw Yr eil caryat
Amperffeith yw kanys amperffeith yw carv y|peth y|galler y|gassav
ac ymwahanu ac ef ac aghenn yw ymwahanv a|peth darvodedic
Y kyntaf a|elwir kvedserch nev anwẏlserch kanẏs kv ac anwyl
vot y|serch ac* gyssllto y serchawl a|e garyat yn dragywyd yr eil
a|elwir ynvytserch kanys ynvẏt yw y|serch a|difvlanno gẏt a|e serch+
awAm hynnẏ tremegedic yw y kẏfvrẏw garẏat hwnnw ar dwyll  ̷+
garyat Y kyntaf ysyd berffeithgwbyl eidvnserch anrydedvs hwnnw
kanẏs dwywawl yw gwrthwyneb y|r caryat arall knawdawl yw
llẏma. y|fford y|daw yr annwẏlserch gwẏnnvydic hwnnw y|drinda+
wt vendigidic o|nef kreawdẏr pob peth o|r a|wneler* ac ar ny weler
yndaw e|hvn ysyd pob peth kanẏs ydan tri pheth y|kynnhelir