Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 93r

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

93r

389

chỽe|mis. A|r seithuet mis wedy dyrchauel
pyrryereu. a magneleu. a bliuieu. ac am+
ryỽ peiranneu ereiỻ. a|chestyỻ prenn o chy+
arlys. Nossweith yd aeth aigolant a|r|bren+
hined. a|r gỽyr pennaduryaf o·nadunt yn
ỻedrat trỽy fenestri. ac ysteuyỻ bychein.
ac ar hyt auon guaron a|oed heb laỽ y ga+
er y dihagyssant y gan Chyarly·maen
A thrannoeth y doeth Chyarlys y|r gaer
gan uudugolyaeth uaỽr. ac yna y ỻas
ỻaỽer o|r sarassinyeit. Ereiỻ a|dieghis
ar|hyt yr auon. Deugein mil hagen o|r
sarassinyeit a|las yg|kaer agenni. 
A C odyna y doeth aigolant hyt yn
ysconnas. y dinas hỽnnỽ oed adan
sarassinyeit. a hỽnnỽ a|gynhelis
ynteu arnaỽ. A chyarlys a|e hymlynỽys
ynteu ac a erchis idaỽ eturyt y gaer. ac ny|s
atuerei ynteu namyn dyuot aỻan y ro+
di cat ar uaes. gan amot gadu y gaer
yn|dangnouedus y|r neb a|orffei ar y gilyd
o·nadunt. A nossweith kyn y urỽydyr y
gossodes rei o|r cristonogyon eu gleiuyeu
yn baraỽt yn|y dayar. yn|y weirglaỽd gỽe+
dy bydinaỽ yn baraỽt rỽg y castell a|r
gaer. A thrannoeth y kaỽssant eu gleiuye+
u wedy ry|dyuu risc a bric arnadunt.
Nyt amgen y|rei a|gymerei palym merth+
yrolyaeth yn|y vrỽydyr honno dros ffyd
grist. a ỻaỽenhau a|orugant hỽynteu
o|r meint gỽyrtheu hỽnnỽ y gan duỽ tor+
ri eu gleiuyeu a|orugant o|r dayar. ac yn
gyntaf kyrchu y vrỽydyr. a ỻad ỻawer
o|r sarassinyeit. ac yn|y|diwed caffel coron
merthyrolyaeth. ac eu|riuedi oed pedeir
mil. ac yna y ỻas march Chyarlymaen.
A gỽedy kywarsagu Chyarlys o ge+
dernit y paganyeit. gan alỽ kanhorth+
ỽy yr hoỻ·gyuoethaỽc kymryt y nerth.
ac ef a|e|luoed yn|ỻaỽ·gadarn y ỻadaỽd
ỻaỽer o·nadunt ar y droet. a gỽedy na
aỻyssant diodef y urỽydyr fo y|r gaer
a|orugant. ac eu|hymlit ỽynteu a|oruc
chyarlys. A|damgylchynu y gaer eithyr
a|oed y am yr auon. ac yn|diwed y nos y
ffoes aigolant a|e luoed trỽy yr auon.

390

ac eu hymlit ỽynteu a|ỽnaeth Chyarlys.
pan y gỽybu. ac y ỻadaỽd deu urenhin
onadunt. a ỻawer o baganyeit ual
ygkylch pedeir|mil. ~ ~   ~ ~ ~   ~  
A C yna y ffoes aigolant trỽy byrth
sysar ac y doeth hyt ym|pampilon
ac anuon a|oruc ar Chyarlymaen
y erchi idaỽ dyuot yno y ymlad ac ef
A phan gigleu Chyarlys hynny. ymchoe+
lut a|oruc a|oruc y freinc. a chan yr am·ge+
led mỽyaf kynullaỽ llu freinc ar hyt. ac
ar let yn ỻỽyraf ac y gallỽys. a rodi ry+
dit a|oruc y baỽp o|r a uei dan geithiw +  
et yn freinc. ac y eu hetiued rac llaỽ. ac
eu gỽneuthur yn rydyon yn|dragỽyd* hyt
na bei geithiwet ar dyn o freinc o|r dyd
hỽnnỽ aỻan. a chynuỻaỽ paỽb gantaỽ
y|r yspaen y wrthlad kenedyl paganyeit
A gauas o garcharoryon hynny a rydha+
ỽys. Ẏr achenogyon a uerthoges. Ẏ rei
noethon a|wisgỽys. Yr herwyr a|dagneue+
dỽys. a|r dyholedigyon a|wohodes ar eu
dylyet. Yr yssweinyeit ac a|uei arueu u+
dunt. a|urdỽys yn uarchogyon yn anry+
dedus. ac a|wahanyssei o gyfyaỽnder y
wrthaỽ. o gyngỽeinyeint caryat duỽ a
ymchoeles ar y gedymdeithas. a chedym+
deithon ac* gelynyon peỻ ac agos y|wrth+
aỽ a|duc gantaỽ y|r yspaen. ac a|gymerei
y brenhin yn|y gedymdeithas y|r hynt
honno Minneu turpin archescob o aỽdur+
daỽt yr arglỽyd. ac o|m|bendith inheu
a|m eỻygedigaeth a rydhaỽn o bechodeu
ac yna wedy kynuỻaỽ pedeir mil ar dec
ar hugeint. a chant o uarchogyon ymlad
kadarn heb y hyssweineit a|e pedyt nyt
oed haỽd eu riuaỽ. A chyrchu a|orugant
yr yspaen yn erbyn aigolant. a ỻyma
enỽeu y penaduryeit a aethant yno y+
gyt ac euo. Myui Turpin archescob re+
mys a|eỻygỽn y bobyl o deilỽg dysgedi+
gaetheu oc eu|pechodeu. ac a|e hannogỽn
yn gadarn ỽraỽl y ymlad. ac yn vynych
a ymỽrthladỽn a|m dỽylaỽ a|m harueu
vy hun a|r sarassinyeit. Rolant tywys+
saỽc ỻuoed Jarỻ cenoman. ac arglỽyd