Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 66v

Brut y Tywysogion

66v

264

kyfreith hyt na|bei a veidei dywedut ỽrthaỽ
ef dim am vadaỽc. na menegi dim ym·da+
naỽ gỽelit na welit. Yg|kyfrỽg hynny
aruaethu a wnaeth madaỽc gỽneuthur
brat Jorwoerth y eỽythyr. a dala kyveiỻ+
ach a|oruc a ỻywarch uab trahaearn. ac
ymaruoỻ y·gyt a|wnaethant yn|dirgeledic
ac eissoes y|r tervyn hỽnnỽ yd|aethant. Y
vlỽydyn rac ỽyneb y paratoes madaỽc
vrat Jorỽoerth. a|ch·eissaỽ amser a chyfle a|+
naeth y gyflenwi y ewyỻys. a phan ym+
choelaỽd Jorwoerth y gaer einaỽn. y kyr+
chaỽd Madaỽc. a chedymdeithon yw+
arch y·gyt ac ef yn borth idaỽ. kyrch nos
am benn Jorwoerth. a|dodi gaỽr a|orug+
ant ygkylch y ty ỻe yd|oed Jorwoerth
a dyhunaỽ a|wnaeth Jorwoerth gan
yr aỽr. a|ch·adỽ y ty arnaỽ ef a|e gedym+
deithon. a ỻosgi y ty a|ỽnaeth Madaỽc
am ben Jorwoerth. a phan welas ke+
dymdeithon Jorwoerth hynny. kyrchu aỻ+
an a|orugant drỽy y tan. ac ynteu pan
welas y ty yn|dygỽydaỽ. Keissaỽ kyrchu
aỻan a|oruc a|e elynyon a|e kymerth ar
vlaen gỽewyr. ac yn at·losgedic y lad.
a phan|gigleu henri vrenhin ry lad Jo+
rwoerth. rodi powys a|ỽnaeth y gadỽga+
ỽn uab bledyn. a hedychu ac owein y
vab. ac erchi y gadỽgaỽn anuon kena+
deu yn ol owein hyt yn Jwerdon. a gỽe+
dy gỽybot o vadaỽc a|r rei a|ladyssynt
Jorwoerth gyt ac ef. ry|weneuthur* ag+
kyfreith o·nadunt yn erbyn y|brenhin. ỻe+
chu y myỽn coedyd a|orugant. ac aruae+
thu gỽneuthur brat kadỽgaỽn. A cha+
dỽgaỽn heb uynnu argỽedu y neb. me+
gys yd|oed uoes gantaỽ a|doeth hyt yn
traỻỽg ỻywelyn ar vedyr trigyaỽ yno
a|phressỽylaỽ ỻe yd oed hyrrỽyd ac agos
y vadaỽc. ac yna anuon yspiwyr a|oruc
Madaỽc y wybot py le y bei gadỽgaỽn
a|r rei hynny a|doethant drachefyn ac
a|dywedassant y neb yd oedynt yd|oedynt
yn|y geissaỽ ym·peỻ y mae hỽnnỽ ae yn
agos. ac ynteu a|e wyr yn|y ỻe a gyrcha+
ỽd kadỽgaỽn. a chadỽgaỽn heb tybyaỽ

265

dim drỽc a ymwnaeth yn ỻesheb vyn+
nu ffo. a heb aỻel ymlad. wedy ffo y wyr
oỻ a|e gael ynteu yn vnic a|e lad. a gỽedy
ad kadỽgaỽn. anuon kenadeu a wna+
eth Madaỽc at rickert escob ỻundein
y gỽr a|oed yn kynhal ỻe y brenhin ac
yn|y lywyaỽ yn amỽythic y erchi idaỽ ef y|tir
y gỽnathoedit y kyflafaneu hynny ymda+
naỽ. a gỽedy rac·vedylyaỽ o|r escob yn
gynnil. y achỽysson ef heb rodi messur
ar hynny y oedi a|oruc. ac nyt yr y gary+
at ef. namyn adnabot o·honaỽ deuodeu
gỽyr y wlat mae ỻad a|ỽnaei bop vn o+
nadunt y gilyd. a|c* gyfran a|vuassei i+
daỽ ef ac y Jthel y vraỽt kyn no hynny
a rodes idaỽ. a|phan gigleu varedud
vab bledyn hynny. Kyrchu y brenhin
a oruc y erchi idaỽ tir Jorwoerth uab
bledyn y vraỽt. a|r brenhin a rodes
kadỽryaeth y tir idaỽ. yny dele owein
uab kadỽgaỽn y|r wlat. Yg|kyfrỽg
hynny y deuth o·wein ac yd aeth at
y brenhin. a chymryt y tir gantaỽ
drỽy rodi gỽystlon. ac adaỽ ỻaỽer
o aryant. a Madaỽc a|e·deỽis ỻawer o
aryant a gỽystlon ac amodeu ger
bron y brenhin. a gỽedy kymryt nod+
yeu. ymoglyt a|oruc pob vn rac y gi+
lyd yn|y vlỽydyn honno hyt y|diwed. Y+
n|y vlỽydyn rac ỽyneb y delit robert
iarỻ uab roser o vedlehem y gan hen+
ri vrenhin. ac y karcharỽyt. ac y|ry·ve+
laỽd y uab yn erbyn y brenhin. ~ ~ ~ ~ ~
D Eg mlyned a chant a mil oed
oet crist. Pan anvones Maredud
uab bledyn y teulu y neb·un gyn+
hỽryf y tir ywarch uab trahaearn y
y dỽyn kyrch. Yna y damweinaỽd val
yd oedynt yn dỽyn hynt drỽy gyfoeth
maredud uab ridit. Nachaf ỽr yn ky+
faruot ac ỽynt. a dala hỽnnỽ a|orugant
a gofyn idaỽ py le yd oed vadaỽc uab ri+
dit y nos honno yn trigyaỽ. a gỽadu
yn gyntaf a|ỽnaeth y gỽr hyt na|s gỽy+
dat ef. ac odyna gỽedy y gystudyaỽ
a|e gymeỻ. adef a|oruc y bot yn|agos
a gỽedy