Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 54r

Brut y Brenhinoedd

54r

214

dunt a|gymerth tref y dat. A|e gy+
uoeth. a|r gedymdeith·as a|oed y·ry+
dunt kyn·no hynny. ac y·rỽg eu
tadeu kyn·noc ỽynteu. honno a gyn+
halyssant ỽynteu ar dalym. ac eis+
soes ympen y dỽy vlyned. Etwin
a erchis y gatỽaỻaỽn ganhat y wis+
gaỽ coron o·honaỽ y parth draỽ y
humyr ac y gynhal gỽylua megys
y gỽnaei gatỽaỻaỽn. y parth y+
ma y humyr. a gỽedy gỽneuthur
oet dadleu o·nadunt ar lan dulas.
y draethu o hynny. a doethon o bop
parth yn edrych py beth oreu a|dy+
lyit ygkylch hynny. a chatwaỻa+
ỽn yn gorỽed o|r parth yma y|r a+
von. a|e benn yn arffet breint hir
y nei. hyt tra|yttoydynt y kenadeu
yn arỽein attebyon. ỽylaỽ a|oruc bre+
int megys y gỽlychaỽd ỽyneb y bren+
hin gan y dagreu yn syrthẏaỽ. ac
ar hynny kychỽynu a|oruc y bren+
hin. gan tebygu y mae kaỽat o
laỽ a|drychafei y|ỽyneb. a gỽelet
Breint yn ỽylaỽ. a gofyn a|oruc y
brenhin idaỽ py achaỽs a|oed idaỽ
y|r deissyfyt tristit hỽnnỽ. ac ar
hynny y dyỽaỽt breint. Dioer heb
ef defnyd wylaỽ a thristit yssyd im
ac y hoỻ genedyl y brytanyeit yn
dragyỽydaỽl. Kanys yr yn|oes Mael+
gỽn gỽyned y mae kenedyl y bry+
tanyeit. heb gaffel vn tyỽyssaỽc a
aỻei eu hamdiffyn rac estraỽn ge+
nedyl. nac a aỻei eu dỽyn ar eu
hen teilygdaỽt. a hediỽ y bychydic
a|oed o ymgynal enryded dyuot ti+
theu yn|godef ỻeihau hynny a|e
goỻi. Kanys kenedyl y saesson
yr honn eiryoet drỽy eu brat a|e
tỽyỻ a|e distryỽaỽd. ac weithon
mỽyaf oỻ pan ganhater udunt
arueru o goron tyỽyssogaeth yn
yr ynys honn. Kanys pan gan  ̷+
hatter bot enỽ brenh·in udunt
syberỽach uydant oc eu kiỽtaỽt

215

ac a|wahodant attunt drỽy y|rei y gallont
distryỽ kenedyl y brytanyeit. Kanys yn
wastat y gnottayssant bot yn vratwyr. ac
na aỻant kadỽ fydlonder ỽrth neb. ac
ỽrth hynny iaỽnach a|dylyedussach oed eu
kyỽarsagu ac eu darestỽg y genhym ni
noc eu|hardyrchafel. Kanys pan etteỻis
gỽrtheyrn ỽynt yn gyntaf megys y ym+
lad dros y wlat. eissoes pan aỻassant ỽy
gyntaf talu drỽc dros da ỽynt ae* dan+
gossassant eu tỽyỻ ac eu|brat. ac a|ladas+
sant an kenedyl o dywal aerua. Eilw+
eith ỽynt a|vredychassant Emrys wledic
ac vthur penn dragon. ỽynt a|vredych+
assant arthur pan|duunassant a Me+
draỽt. ac o|r|diwed ỽynt a|ducsant got+
mỽnt am benn credic ac a|e|deholas+
sant. ac a|ducsant y wlat rac y dylye+
A  gỽedy dyỽedut o [ dogyon. ~ ~
vreint hir yr ymadrodyon hynny
ediuar uu gan gatỽaỻaỽn dech+
reu gỽneuthur yr amot hỽnnỽ. a
gorchymyn menegi y etwin na chyt+
synyei y gyghorwyr ac ef. ac na edynt
idaỽ ganhadu yr hynn yd oed yn|y
erchi. Kanys yn erbyn defaỽt a gossot+
edigaeth yr hen wyrda yr y|dechreu na
dylyit ranu yr ynys ỽrth dỽy goron.
Ac ỽrth hynny sorri a|oruc Etwin ac
adaỽ y dadleu a mynet y yscotlont
a dywedut y gỽiscei goron heb ofyn
kanyat y gatwaỻaỽn. a gỽedy mene+
gi hynny y gatwaỻaỽn. ynteu a an+
uones at etwin y venegi idaỽ o
gỽiskei ynteu goron yn ynys pry+
dein. y ỻadei ef y benn dan y goron.
A  gỽedy bot y teruysc ueỻy y+
rydunt ỽynt a ymgyfarvuant
eỻ deu y parth draỽ y humyr.
a gỽedy dechreu y vrỽydyr. Katwaỻa+
ỽn a|goỻes ỻaỽer o vilyoed o wyr. a|e
gymeỻ ynteu ar ffo. ac yna y kym+
erth ynteu y hynt drỽy yr alban
parth ac Jwerdon. a gỽedy kaffel o et+
win y uudugolyaeth honno. ef a|duc y
lu drỽy wlatoed katwaỻaỽn. a|ỻosci y|di+
nassoed ~ ~