Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 42r

Brut y Brenhinoedd

42r

165

lat honno a|e geilỽ llyn ỻiaỽn. A|llyn
honno pan|vo y|mor yn ỻaỽn y kymer y
dỽfỽr yndaỽ ac y ỻỽnc megys mor·gerỽyn
hyt na chudyo y glanneu. ac y·gyt ac yd
ymchoelo y mor dra|e|gefyn y dreiaỽ. y
gỽrthyt y ỻyn y dỽfỽr a gymerei yndi
ac y bỽrỽ o·honei megys mynyd hyt pan
el dros y glanneu. ac o damweinei yna
bot neb yn|sefyỻ a|e wyneb att y yn.
o chyuarffei dim o asgeỻwrych hỽnnỽ
a|e|diỻan* anaỽd vydei idaỽ ymdianc
hyt na|s sucknei y ỻyn ef yndaỽ. ac
o|bydei ynteu a|e gefyn attaỽ yr nesset
vei idi yn sefyỻ nyt argyỽedei idaỽ
A  gỽedy hedychu a|r ys +[ dim. ~ ~ ~
cotteit y brenhin a aeth hyt yg ka+
er efraỽc. y anrydedu gỽylua y
nadolic a|oed yn agos. a phan welas
ef yr eglỽysseu gỽedy eu|distryỽ hyt
y ỻaỽr. doluryaỽ yn uaỽr a|oruc. kanys
gỽedy dehol sansỽn archescob. a|r gỽyr+
da maỽr enrydedus ereiỻ ygyt ac ef.
ỻosci yr eglỽysseu a|r temleu a|ỽnatho+
ed y saeson. a distryỽ gỽassanaeth duỽ
ym·pop ỻe. Kanys pan deuthant yr an+
reithwyr hynny.  foes samsỽn arches+
cob a|seith escyb y·gyt ac ef hyt yn ỻy+
daỽ. ac yno yn enr·ydedus yd|erbynyỽ+
yt hyt y dyd diỽethaf o|e vuched. ac
yno gỽedy galỽ paỽb y·gyt o|r yscol+
heigon ac o|r bobyl o gyt·gyghor pa+
ỽb ygkyt ef a|ossodes priaf y gaplan
e hunan yn archescob yg|kaer efraỽc.
a|r eglỽysseu diỽreidedic hyt y ỻaỽr
ef a|e hatnewydỽys. ac a|e hardurna+
ỽd o grevydusson genveinoed o wyr
a|gỽraged. a|r gỽyrda bonhedigyon
dylyedaỽc a|ry|deholassei y saeson ac
a|ducsynt tref eu|tat. ef a rodes y
baỽp eu dylyet ac eu hanryded. ac
ymplith y rei hynny yd|oedynt tri
broder a hanhoedynt o vrenhinaỽl
dylyet. Nyt amgen ỻeu uab kyn+
uarch. ac vryen uab kynuarch. ac
araỽn uab kynuarch. a chyn dyuot
gormes y saeson y rei hynny a|dyly+
[ ynt

166

tyỽyssogaeth y|gỽledi hynny. Ac y|r gỽyr
hynny megys y baỽp o|r|dylyedogyon ereiỻ
ef a vynnaỽd talu eu|dylyet. ac ỽrth hynny
ef a|rodes y araỽn vab kynuarch yscot+
lont. ac y vryen y rodes reget dan y ter+
vyneu. ac y leu uab kynuarch y|gỽr yd|o+
ed y chwaer gantaỽ yr yn oes Emrys wle+
dic. ac yd oed idaỽ deu vab ohonei. Gwalch+
mei. a medraỽt. Y hỽnnỽ y rodes tywssoga*+
eth lodoneis a gỽledi ereiỻ a berthynei at+
tei. ac o|r|diỽed gỽedy dỽyn yr ynys ar|y
theruyneu yn hoỻaỽl a|e hen teilygdaỽt
a|e hedychu. Ef a gymerth gỽreic. Sef
oed y henỽ gỽenhỽyfar. Yr honn a|oed o
uonhedickaf genedyl gỽyr rufein. ac a
uagyssit yn ỻys kadỽr Jarỻ kernyỽ.
Pryt honno a|e|thegỽch a orchyfygei y+
nys prydein. ~ ~ ~ ~ ~   ~ ~ ~  
A  phan deuth y gỽanỽyn a|r|˄haf rac·ỽy+
neb. Ef a barattoes ỻyges ac a+
eth hyt yn J  erdon. Kanys hon+
no a|vynei y gores  kyn idaỽ e hun
ac ual y deuth y|r tir   nachaf gillamỽri
vrenhin iỽerdon ac amylder bobyl gantaỽ
yn|dyuot yn erbyn arthur wrth ymlad
ac ef. a gỽedy dechreu ymlad yn|y ỻe y bo+
byl noeth diarueu a ymchoelyssant dra+
chefyn ar ffo y|r ỻe y keffynt wascaỽt
ac amdiffyn. Ac ny bu vn gohir yn dala
giỻamỽri a|e gymeỻ ỽrth ewyỻys arthur
ac ỽrth hynny hoỻ tywyssogyon iỽer+
don. rac ofyn a doethant   ac o agreifft
a ymrodassant oc eu|bod yn wyr y arthur
a gỽedy daruot idaỽ oresgyn hoỻ iỽer+
don a|e hedychu. arthur a aeth hyt yn
Jslont yn|y lyges. a gỽedy ymlad a|r bo+
byl honno. ef a|e goresgynnỽys. Ac odyna
dros yr ynyssed ereiỻ yd|aeth y glot ef. ac
na aỻei vn teyrnas gỽrthỽynebu idaỽ.
Doldan brenhin godlont. a gỽinwas
vrenhin orch oc eu bod a deuthant y ỽrhau
idaỽ gan dalu teyrnget idaỽ bop blỽydyn.
ac odyna gỽedy ithraỽ y gayaf hỽnnỽ
heibaỽ. arthur a|ymchoelaỽd drachefyn
hyt yn|ynys prydein. Y atneỽydu ansaỽd
y|deyrnas. ac y gadarnhau tagnefed yn+
[ di