Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 2v

Ystoria Dared

2v

7

Ac ef a|orchymynnỽs y|alexander vynet yn
gyntaf y|ỽlat a|elỽit liuconia. ac val yd|elei y
sorpa at gastor a|ffolux ac erchi udunt hỽy edryt
esonja a|gỽneuthur iaỽn y|ỽyr troea. ac
os gomedynt hỽ* anuon kanyat ataỽ ef ar hy+
nt. Ac yna alexander a|vordỽyaỽd tu a|gro+
ec. ac a|duc ygyt ac ef y gỽyr a athoed y·no
kyn no hynny. a|gỽedy ychydic o dieuoed
ef a|deuth alexander y|roec. a chyn y dyuot
ef y|r ynys a|elỽit cithara. a menelaus yn+
teu ynteu yn mynet at nestor y|r ynys
a|elỽit pilus y|deuth yn y hynt yn erbyn alex+
ander. Ac anryuedu a|ỽnaeth ef y|ỻyges vren+
hinaỽl honno pa du yd aei. ac edrych a|ỽnaeth
pob rei ohonunt hỽy ac an·ryuedu pa du yd
aei y|gilid. Castor a|pholux ỽynteu a aethant
y|r ỽlat a|elỽit argos at clemestra eu chỽaer
hỽy. ac a|dugassant gỽreic o roec y henỽ er+
nudu gyt ac ỽynt. ac yn|y dydyeu hynny
y deuth alexander y|r ynys a|elỽit cithara yd
oed ỽyl iuno dỽyỽes y|tegỽch ar y|ỻe yd|oed
temyl y venus dỽyỽes y godineb yd|aberth+
aỽd gỽyr troea y Juno a|r neb a|oedynt yn
yr ynys a|anryuedassant gỽelet y yges vre+
nhinaỽl honno. ac a|ovynnassant y|r neb
a|dathoedynt gyt ac alexander pa rei oe+
dynt a pheth a vynnassynt. ac ỽynteu a| ̷ ̷
hattebassant. ac a|dyỽedassant y mae alexan+
der a|oed yno yn gennat y|gan briaf urenhin
at gastor a|pholux a gỽyr groec y rei erei y
gymryt iaỽn y gantunt am y kameu a|ỽnath+
oedynt. a phan|doeth alexander y ynys citha+
ra y medylyaỽd elen vanaỽc gỽreic mene+
laus vrenhin o|e dryc·eỽyỻys hi nat ytoed me+
nelaus gartref yn ynys sporta a reghi y bod
hitheu yn ymroi y alexander. ỽrth hynny hi
a gerdaỽd y|gasteỻ helean a|oed yn|y mor. y|r ỻe
yd|oed temyl y diana dỽyỽes y tegỽch ac y|apo+
lonius duỽ yr ygneityaeth y e y darparyssei
hi gwneuthur gỽneuthur gỽassanaeth dỽyỽa+
ỽl. ac yna pan datkanỽyt y alexander ry dyuot
elen uanaỽc parth a|r mor ac yn|gyt·vrydus
o|e|degỽch ynteu yn|y herbyn hi ef a|dechreuaỽd
kerdet yn|chỽannaỽc o|e|gỽelet. Ac yna ef a|dy+
ỽespỽyt y elen ry dyuot alexander uab priaf
vrenhin y|gasteỻ elean y e yd|oed elen yr honn
a|ỽhenychei y|ỽelet ynteu yn vaỽrurydus.
A|phan ymỽelsant hwy y·gyt enunu a|ỽnaeth
pob vn ohonunt o garyat y|gilyd. ac yna y+
madraỽd a|ỽnaethant hỽy yn buchanus gare+
dic y·gyt. a|thalu diolch bob eilỽers. ac yna
alexander a|orchymynnaỽd y|baỽb vot yn|bara+
ỽt yn eu|ỻogeu. megys y|geỻynt hỽy ath+
rudyaỽ elen a|e|dỽyn gantunt o|r demyl honno.

8

a|cherdet hyt nos arỽyd a|roesant hỽy A chyr+
chu y|r demyl a|ỽnaethant ac o|e chỽbyl vod elen
a|gymerassant ac a|dugant y|r ỻog. a|gỽra+
ged ereiỻ heuyt ygyt a|hi. ac ual y|gỽelas y|cas  ̷ ̷+
teỻỽyr ry|dỽyn elen. ymlad yn hir ac alexander
a|ỽnaethant hwẏ a|cheissau eu|ỻudyas. ac eisso+
es alexander o luossogrỽyd y gedymdeithon ef a
oruu arnunt hỽy ac a|yspeilaỽd y demyl ac
a|duc aỽered o|dynyon yg karchar gantaỽ
yn|y ỻogeu. a|cherdet a|e|lyges gantaỽ a|ỽnaeth
ef ac ardunockau ymchoelut adref ac y|borth+
ua tenedon y deuth ef a|e|lyges y|r tir. ac o eireu
tec didanu elen a|oed yn|drist a|ỽnaeth ef. ac an  ̷+
uon kenat att y dat y datkanu y gyfranc. a|gỽe+
dy clybot o|venelaus ry|dỽyn elen. ef a|deuth a nes+
tor o|pilus y ynys ysporta ac a|anuones y argos
at agamemnon y vraỽt y erchi idaỽ dyuot ataỽ
Ac yn|y kyfrỽg hynny alexander a|deuth at ẏ|dat
ac anreith vaỽr gantaỽ ac a|datkanaỽd y|gyfranc
yn|ỻỽyr. a ỻaỽen uu briaf a gobeithaỽ o achaỽs y
gorderchat hỽnnỽ yd|atuerei gỽyr groec esonia
a dugyssynt gyn no hynny o droea. a|didanu elen
a|oed yn|drist a|ỽnaeth ef. a|e|rodi yn|ỽreic y|Alexan+
der. ac yna val y gỽelas casandra verch briaf. Elen
Hi a|dechreuis deỽinyaỽ a|dyỽedut. a|dwyn ar|gof
yr|hynn a|racdyỽedassei am yr hynn y|idiaỽd pri+
af. ac y gorchymynnaỽd idi attynu a|theỽi ac ef.
ac amemnon ynteu yna gỽedy y|dyuot y ynys
ysporta a|didanỽys y|vraỽt. ac ef a|reghis bod
idaỽ. ef a|anuones kỽynỽyr drỽy hoỻ roec. ac y gyn+
nuỻ kedymdeithon megys y|geỻynt hwy vynet
yn|hyborth y ymlad a gỽyr troea. a|r kennadeu
a|deuthant drachefyn. ac yna gỽedy dyuot a+
chies. a phetroclus. a|thelpolenus. a|diomedes
y ynys sporta. da uu gantunt hỽy baratoi ỻyg+
es a|ỻu maỽr y dilit ac y dial y sarhaedeu ar
wyr troea. ac yna ỽynt a|ỽnaethant agamemn+
on yn|amheraỽdyr ac yn dyỽyssaỽc arnunt. ac
elchỽyl y|danuonassant genadeu y ho roec y
erchi y|baỽb dyuot a|e|ỻyges ac a|e|ỻuoed gan  ̷ ̷+
tunt yn gyỽeir ac yn|baraỽt y borthua antinoes
val y|geỻynt hỽy dyuot o·dyno a|cherdet y·gid
y|droea y dial eu|keuilyd. a gỽedy clybot o gas+
tor a pholux ry dỽyn elen eu chwaer veỻy. kyr+
chu eu ỻogeu a|ỽnaethant hỽy a|e|hymlit hyt yn
troea. a gỽedy eu kychỽynu hỽy o draeth lepse+
us. o drycdymhestloed y ỻygrỽyt hỽy hyt nat
ymdangossassant hỽy byth. Sef y bu yn|gredadỽy
gỽedy hynny y|gỽneuthur hỽy yn|dỽyỽeu heb ev ma+
rỽ byth. ac yna y|keissỽyt hỽy a|e ỻogeu o dyno.
hyt yn|troea. ac ny chauas y brenhin kenadeu  
pan deuthont adref a|ỽypei dim y ỽrthynt
D ared groec yr hỽn a ysgriuennỽys ys+
torya gỽyr troea a dyỽedut ry vot oho+