Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 281r

Gramadeg y Penceirddiaid

281r

1125

y rei hynny. y neiỻ rei. y rei ereiỻ.
pa rei. pa betheu. einym. einỽch. eidunt.
Y seith kyntaf yn vn rif vnic. ac yn
rif ỻuossaỽc. a arwydockaant bersono+
lyaeth. Y tri diwethaf yn rif unic. ac
yn rif ỻuossaỽc a arwydockaant medy+
ant. y pedwar perued. nyt amgen pỽy.
pa beth. pa rei. pa betheu. a|arwydocka+
ant ymovyn. Geireu ereiỻ. ar ny hanffont
o|r dỽy rann ymadraỽd racko. henỽ. neu
rac·henỽ. a|beryf. a arwydockaant tris+
tyt val y mae och. neu lewenyd val y
mae oi. Nyt ynt ranneu ymadraỽd
kỽbyl. ac ny wnant namyn aghwa+
neckau ymadraỽd. ~   ~
K anys o|r geireu y rei a|elwir ran+
neu ymadraỽd y gỽneir yr yma+
draỽd. wrth hynny reit yỽ gỽybot
beth yỽ ymadraỽd. a|pha|ffuryf y gỽa+
haner ymadrodyon. Ymadraỽd yỽ kyn+
nuỻeitua ỻiaỽs o eireu ygyt. Deu ryỽ
ymadraỽd yssyd. ymadraỽd perffeith
ac ymadraỽd amherffeith. Ymadraỽd
perffeith a uyd pan vo henỽ. a|beryf
y·gyt yn wedus. val y mae Jeuan
a|gar gỽenỻiant. Ymadraỽd am·per+
ffeith a uyd pan vo deu henỽ neu dri
heb veryf ygyt ac ỽynt. val y mae gỽr
gỽreic. March. Neu dỽy veryf. neu de+
ir ygyt. heb henỽ ygyt ac wynt. val
y mae. kanu. karu. dysgu. Deu|ryỽ
ymadraỽd perffeith yssyd. ymadraỽd
kyf·yaỽn. ac ymadraỽd perffeith ang+
kyfyaỽn. Ymadraỽd perffeith kyfy+
aỽn a|vyd pan vo henỽ a|beryf y·gyt.
yn vn rif ac yn ˄vn person. heb nac unic
na|ỻuossaỽc yndaỽ na|gỽyd. nac absen.
na gỽrỽf. na benỽ. a|geir gỽann. a ge+
ir kadarn y·gyt yn vn rif ac yn vn ge+
nedyl. Ac ony byd ueỻy. kam ymadraỽd ac

1126

anghyfyaỽn vyd. Deu henỽ unic a|dalant
vn ỻuossaỽc. val y mae rys. ac einaỽn a
garant oleudyd. vn henỽ kynnuỻedic
unic a|dal deu unic e|hunan. val y mae
y bobyl a volant dydgu. Ac yn|y wed hynny
vn henỽ kynnuỻedic ỻuossaỽc. a dal deu
henỽ e|hunan. ~
T Eir ffigur yssyd yn ymadraỽd. y
wahanu ymadraỽd. ac y escussaỽ
dros gam ymadraỽd. vn o·nadunt a|elw+
ir ymgynnuỻ rann a chwbyl. a honno
a|uyd pan vo rann a chỽbyl yn ymadraỽd.
a|geir gỽann y·ryngtunt yn arwydoc+
kau molyant neu waratwyd a hỽnnỽ
yn|dylyu y dwyn ar y|kỽbyl. ac nyt ar
y rann. val y mae. gỽr gỽynn y laỽ.
Gwreic wenn y throet. Kyt boet benỽ
y ỻaw. a gỽrỽf y gwynn. y gỽynn
hỽnnỽ hagen ny dygir ar y ỻaw
yssyd rann o|r gỽr. Namyn ar y
gỽr yssyd gỽbyl. ac ueỻy kyt boet gỽ+
rỽf troet. a benw gwenn. nyt ar y
troet y g y dygir. namyn ar y wreic.
Ac ueỻy yr esgussir dros wrỽf a|benỽ.
y·gyt yn|ymadraỽd. Y ffigur araỻ a|el+
wir a|dangos molyant. neu waratwyd.
a|honno a|vyd pan vo y kỽbyl yn vnic.
a|r rann yn ỻuossaỽc. a geir gỽann y+
ryngthunt yn ardangos molyant.
neu waratwyd. a|hỽnnỽ heuyt a|dyly
y dỽyn ar y kỽbyl. ac nyt ar y|rann.
val y mae. gỽr du y lygeit. Gwreic
wenn y dỽylaỽ. a|r ffigur honno a|esgus
dros vnic a ỻuossaỽc. yn vn ymadraỽd.
a|r rei hynny a|elwir ỻiweu. ~ ~
K anys o|r ymadrodyon perffeithyon
Kyfyaỽnyon y gwneir mydr a
phrytyat. wrth hynny. reit yỽ gỽy+
bot beth yỽ mydr a|phrydyat. a pha
ffuryf y gỽahaner wynt. ac y messurer.