Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 92r

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

92r

385

glỽys Jago yn|tulys. a|honn yg|gỽasgỽin.
y·rỽg caer axa a|seint iohan sordue ar y
ford seint iac. ac eglỽys Jago ym|paris
y·rỽg sein a|mỽnt a martires. aaneiryf
o vanachlogoed a|ỽnaeth Charlymaen ar
A  gỽedy ymchoelut [ hyt y byt. ~
Charlys y freinc. y doeth pagan
brenhin yr affric aigolant y enỽ.
a lluoed diruaỽr gantaỽ y|r yspaen. ac y
gỽrthladỽys y keitweit cristonogyon a
adaỽssei Charlys y warchadỽ y dinasso+
ed a|r wlat. A phan gigleu Charlys hyn+
ny. y kyrchaỽd ynteu eilweith yr yspaen.
a lluoed maỽr gantaỽ. a milo tywyssaỽc
ymladeu gantaỽ. ~ ~ ~ ~ ~ ~   ~ ~ ~  
A |pha|ryỽ agreifft a|dangosses duỽ yn+
ni oỻ yna. am y|rei a atalyo gantunt
kymun y meirỽ ac eu halỽisseneu yg
cam. Pan yttoed Charlys yn|ỻuestu yg
kaer baion a|e lu. y cleuychỽys marcha+
ỽc romaric oed y enỽ. a gỽedy y wanha+
u a|chymryt kymun a|diỻygdaỽt y gan
effeirat. march oed idaỽ a|orchymynnỽ  ̷+
ys y gar idaỽ y werthu. a|rodi y|werth
rac y eneit y yscolheigon ac y yssywedi+
gyon. a gỽedy y varỽ y gar a|werthw  ̷+
ys y march yr can|sỽllt. Ac o chỽant y
da a|e treulỽys e|hun yn|vỽyt a|diaỽt a
diỻat. Ac y|megys y gnotaa ebrỽydhau
dwyỽaỽl dial yn ol gweithretoed drỽc
ympenn y|decuet diỽarnaỽt ar|hugeint
pan yttoed yn kysgu. yd|ymdangosses y
marỽ idaỽ. a|dyỽedut ỽrthaỽ. Kanys
kymmynneis. i. vyn da y·tti. y rodi rac
vy eneit dros vym|pechaỽt. gỽybyd di
ry uadeu o|duỽ ymi vy hoỻ pechodeu.
a chanys etelleist ditheu vy alỽissen in+
heu. yn gam yd etelleist di vynheu
ym|poeneu uffern. dec niwarnaỽt ar|hu+
geint. gỽybyd dith·eu y bydy erbyn auo+
ry ym|poeneu vfern. o|r ỻe y deuthum in+
heu o·honaỽ. ac y bydaf ynheu ym|para+
dỽys. a gỽedy yr ymadrodyon hynny yd
aeth y marỽ ymeith. ac y|deffroes y byỽ
o gymraỽ. a|phan yttoed y|boreu dran+
noeth yn datkanu y baỽp a|glyỽyssei. a|r

386

llu yn|ymdidan y·rygtunt am hynny
nachaf yn|deissyfeit gaỽr o|r aỽyr am
y benn mal utua bleideu a|ỻewot a
biglodyat gỽarthec. ac yn|diannot
o perued paỽb yn|y iechyt a|e vywyt yn
yr utua honno y ysglyfyeit o|r diefyl.
Odyna y keissỽyt pedwar dieu trỽy
vynyded a|glynneu y gan uarchogy+
on a|phetyd. ac ny chafat yn vn ỻe. O+
dyna ympenn y deudecuet diwarnaỽt
pan yttoed y ỻu yn kerdet diffeithỽch
nauar ac alanar y kaỽssant y gorff
yn vriỽ yssic ar ulaen karrec uch penn
y mor. teir milltir yn|y huchet. ymdeith
pedwar diwarnaỽt o|r|dinas y ducpỽyt
o·honaỽ. Yna y byryỽys y|dieuyl y
gelein ef y eneit ynteu a|dugant y
uffern. ac ual hynny gỽybydent a|atta+
lyo kymun y meirỽ eu bot yg kyfyrgoỻ
tragywydaỽl. ~ ~   ~ ~ ~   ~ ~ ~  
A C odyna y dechreuassant Char+
lys a|milo ac eu|ỻuoed keissaỽ
aigolant ar|hyt yspaen. a|gỽe+
dy y ymlit yn|gaỻ y kaỽssant ef. yn|y
wlat a|elỽit desaỽns. ar lan auon a|elw+
ir cela. ar weirglodyeu ~ gỽastataf
a goreu. Yn|y ỻe wedy hynny o|arch a
chanhorthỽy Charlys. y|gỽnaethpỽ+
yt eglỽys diruaỽr y meint y|r deu. uer+
thyr. ffaỽcỽnd. a|phrimitif. Ac yno y
mae eu|corfforoed ỽynteu yn|gorffow+
ys. ac y|gossodes manachlaỽc a|r dref
uerthockaf yn|y ỻe hỽnnỽ. A gỽedy
nessau ỻuoed charlys yno. yd erchis
aigolant y Charlys erbyn brỽydyr
ỽrth y ewyỻys. ae|ugeinwyr yn erbyn
ugeint. ae deugeint yn|erbyn deu·ge+
int. ae cant yn erbyn cant. ae mil yn
erbyn mil. ae un yn erbyn vn. ae deu
yn erbyn deu. Ac yna yd anuones
Charlys cant marchaỽc yn erbyn
cant Aigolant. ac y ỻas y cant sa+
rassin. Odyna y|rodes aigolant. cant
yn erbyn cant. ac y ỻas y sarassiny+
eit. Odyna y|rodes aigolant deucant
yn erbyn deucant. ac y ỻas y|sarassi+
nẏeit