Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 80r

Brut y Tywysogion

80r

317

hoỻ teyrnas loeger. o achaỽs gỽrthỽy+
nebu o Jeuan vrenhin etholedigaeth
archescob keint. Y ulỽydyn honno y
gỽrthladaỽd Jeuan vrenhin wilim bre+
ỽys a gỽilim ieuanc y vab a|e gỽraged
a|e hỽyron. o gyghoruynt a chas hyt
yn Jwerdon drỽy amarch a choỻet ar
yr eidunt. Y ulỽydyn honno y delis y
brenhin wenỽynỽyn yn amỽythic
ac y goresgynnaỽd ywelyn uab Jorwo+
erth y hoỻ gyfoeth a|e gestyỻ a|e lyssoed
a|phan wybu uaelgỽn ab rys hynny
rac ofyn ỻywelyn ab Jorwoerth y
byryaỽd gasteỻ ystrat meuruc y|r ỻa+
ỽr a ỻosgi dineirth ac aber ystỽyth
ac nyt edewis eissoes lywelyn y ar+
uaeth namyn dyfot a|ỽnaeth hyt yn
aber ystỽyth a|e hadeilat. a chymryt
cantref penwedic idaỽ e|hun. a rodi
y|dryỻ araỻ o geredigyaỽn vch ayron
y veibon gruffud ab|rys y nyeint. 
vlỽydyn honno y goresgynnaỽd rys
vychan uab yr arglỽyd rys gasteỻ
ỻangadaỽc. heb goffau yr amot a|wna+
thoed a|e ny·eint pan rodyssynt idaỽ
gasteỻ dinefỽr. Y ulỽydyn rac ỽyneb
yd ymladaỽd rys ac owein meibon
gruffud a chasteỻ an gadaỽc ac y
ỻosgassant gan lad rei o|r kasteỻwyr
a|charcharu ereiỻ. Y vlỽydyn honno
yd aeth iorỽoerth Juan urenhin a diruaỽr
lu gantaỽ hyt yn Jwerdon. ac y|duc
y ar ueibon hu dylasai y tir a|e kes+
tyỻ. a|gỽedy kymryt gỽrogaeth y
gan baỽb o iwerdon. a dala gỽreic
wiliam brewys a gỽilim ieuanc y
uab. a|e wreic a|e vab a|e verch yd ym+
choelaỽd y loegyr yn enrydedus. ac
yna y ỻadaỽd ef wilim ieuanc a|e
vam o anrugaraỽc agheu yg kasteỻ
windylsỽr. Y ulỽydyn honno yd adei+
laỽd iarỻ kaer ỻeon gasteỻ dega+
nỽy. yr hỽnn a dorryssei lywelyn uab
iorwoerth kyn|no hynny rac ofyn
y|brenhin. ac yna hefyt yd|adeilaỽd
y iarỻ hỽnnỽ gasteỻ terfynnaỽn*ac

318

y diffeithaỽd ỻywelyn ab iorwoerth
gyfoeth y iarỻ hỽnnỽ. ac yna gỽedy
hedychu o rys gryc a|r brenhin drỽy
nerth y brenhin y goresgynnaỽd
gasteỻ ỻan ymdyfri. kanys y cas+
teỻwyr wedy annobeithaỽ o bop ford
a rodassant y casteỻ. ac un amỽs ar
bymthec yndaỽ duỽ·gỽyl ueir y|medi
Drỽy amot kael o|r casteỻwyr y kyrff a
phop peth o|r|eidunt yn iach.  ulỽydyn
honno amgylch gỽyl andras y gores+
gynnaỽd gỽenỽynỽyn y gyfoeth drach+
efyn drỽy nerth Jeuan urenhin. o lew+
enyd hynny yd hedychaỽd Maelgỽn ab
rys a|r brenhin heb goffav y ỻv a|r ar+
uoỻ a vuassei y·rygtaỽ a rys ac owein
meibon gruffud ab rys y nyeint. kyn+
nuỻaỽ diruaỽr lu o ffreinc a chymry
y·rygtaỽ a phenwedic ac y doeth hyt
yg|kil kennin. ac yno pebyỻyaỽ a|oruc
ac yna y kynuỻaỽd rys ac owein meibon
gruffud trychanỽr o etholedigyon deu+
luoed a hyt nos kyrchu ỻu maelgỽn
a|orugant a|ỻad ỻawer a dala ereiỻ
a|gyrru y dryỻ araỻ ar ffo. ac yn|y urỽy+
dyr honno y|delit kynan ab howel nei
maelgỽn. a gruffud ab kynan penn·kyg+
horỽr maelgỽn. ac y ỻas einaỽn ab cra  ̷+
daỽc. ac aneiryf o rei ereiỻ. ac yna
y diegis maelgỽn ar y|draet yn|ffo yn
waratwydus. Y ulỽydyn honno y cadarn+
haaỽd synyscal kaer loyỽ gasteỻ Bu+
eỻt wedy ỻad o|r kymry. lawer o|e wyr
kyn no hynny. Y vlỽydyn honno y bu
uarỽ mahaỻt y brewys Mam meibon
gruffud uab rys yn ỻan badarnn va+
ỽr. wedy kymryt kymun a chyffes a
phenyt ac abit y crefyd ac y|cladỽyt y+
gyt a|e gỽr priaỽt yn ystrat fflur ~ ~ ~
D Eg mlyned a deucant a|mil
oed oet crist pan|duc ỻywelyn
ab Jorwoerth greulonyon gyrcheu am
benn y saeson. ac am hynny y|ỻidyaỽd
Jeuan urenhin. ac aruaethu a|ỽnaeth
digyfoethi ywelyn o gỽbỽl. a chynuỻ+
aỽ diruaỽr lu a|oruc tu a gỽyned ar|uedyr