Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 76r

Brut y Tywysogion

76r

301

yd rys geredigyaỽn ac ystrat tyỽi ac ys+
tlỽyf ac euelfre. ac yn|yr haf hỽnnỽ
yd adeilassei yr arglỽyd rys gasteỻ aber
teiui o vein a morter yr hỽnn a|distry+
ỽassei kyn no hynny pan y duc y ar
Jarỻ clar. ac y dileaỽd robert uab yste+
fyn. o nest uerch rys ab teỽdỽr. a|r nest
honno a|oed vodrup y rys. a robert
yn|gefynderỽ idaỽ. a brodyr robert oed
dauyd escob mynyỽ. a gỽilim bastard.
Meibon y|rei hynny y erald ystiwert
Ac yna yd|aeth rys o gasteỻ aber teiui
hyt yg|gasteỻ penvro y ymdidan a|r bren+
hin. y deudecuet dyd o galan hydref. a du+
ỽ sadỽrn oed y dyd hỽnnỽ. ac yd erchis
rys gynuỻaỽ y meirch oỻ a adaỽssei
y|r brenhin y aber teifi ual y beynt
baraỽt ỽrt˄h eu|hanuon y|r brenhin. a
thrannoeth duỽ sul yd ymchoeles rys
ac ethol a|ỽnaeth whe meirch a|phetw+
ar ugeint ỽrth eu hanuon drannoeth
y|r brenhin. a gỽedy dyuot hyt y ty
gỽynn clybot a|ỽnaeth ry vynet y bren+
hin y vynyỽ y bererinaỽ ac offrymaỽ
a|ỽnaeth y brenhin ym mynyỽ deu gap+
pann cor o bali ar vedyr cantoryeit y w+
assanaethu duỽ. ac offrymaỽ hefyt a|ỽ+
naeth dec sỽỻt. Ac ervynneit a|oruc da+
uyd uab gerald y gỽr a|oed escob y·m
mynyỽ yna. Ẏ|r brenhin bỽytta y·gyt
ac ef y dyd hỽnnỽ. a gỽrthot y gỽaha+
ỽd a|oruc y brenhin. o achaỽs gỽeglyt
gormod dreul y|r escob. Dyuot eissoes
a|oruc ef a|r escob a|thrychanỽr gyt ac
ỽynt y ginaỽa. a rickert iarỻ gỽr a|o+
ed o iỽerdon y ymgyfeiỻaỽ a|r brenhin
Kanys o anuod y brenhin y dathoed o
iỽerdon. a ỻaỽer o rei ereiỻ a|ginaỽs+
sant oc eu|seuyỻ. ac yn ebrỽyd gỽedy
kinyaỽ yd ysgynnaỽd y brenhin ar
y veirch. Glaỽ maỽr oed yn|y dyd hỽnnỽ
a duỽ·gỽyl vihagel oed. ac yna yd ym  ̷+
choelaỽd y benuro. a|phan gigleu rys
hynny anuon y meirch y|r brenhin a  ̷
oruc. a gỽedy dỽyn y meirch rac
bronn y brenhin. Kymryt a|ỽnaeth vn

302

ar bymthec ar hugeint a|etholes. A dy+
wedut nat y bot yn reit idaỽ ỽrthunt y
kymerassei ỽynt. Namyn yr talu diolỽch
y rys a vei vỽy no chynt. a gỽedy regi
bod ueỻy ẏ|r brenhin. dẏuot a|oruc rys
att y brenhin. a chael daỽn a|ỽnaeth gyr
bron y brenhin. a rydhau a|oruc y bren+
hin idaỽ howel y uab. a vuassei gantaỽ
yg gỽystyl yn|hir kyn no hynny. a rodi
oet a|oruc y brenhin idaỽ am y|gỽystlon
ereiỻ. a dylyei rys y dalu y|r brenhin.
Ac am y dreth a|dywetpỽyt ury yny delei
y brenhin y Jwerdon. Parattoi ỻyges
a|ỽnaetbỽyt*. ac nyt oed adas y gỽynt
udunt. kanys amser nyỽlaỽc oed. a+
breid y keit yna yt aeduet yn vn ỻe yg
kymry. a gỽedy dyuot galixtus bap.
Erchi a|ỽnaeth y brenhin gyrru y ỻog+
eu o|r borthua y|r mor. a|r dyd hỽnnỽ ys+
gynnu y ỻogeu a|orugant. Ac etto nyt
oed gymỽynassgar y gỽynt udunt. ac
achaỽs hynny ymchoelut a|ỽnaeth
drachefyn y|r tir. ac ychydic o nifer y+
gyt ac ef. a|r nos gyntaf wedy hynny
yd|yskynnaỽd y logeu. gan ỽylaỽ o·ho+
naỽ ef e|hun ac o baỽp o|e wyr. a thran+
noeth duỽ sul oed yr vnvet dyd ar bym  ̷+
thec o galan racuyr drỽy hyrrỽyd aw+
el wynt y|dyblygaỽd y logeu y dir Jw  ̷+
erdon. Ẏ ulỽydyn rac ỽyneb y bu dirua+
ỽr uarỽolyaeth ar y ỻu a|oed y·gyt a|r
brenhin yn iwerdon o achaỽs newyd+
der y diargrynedigyon wynoed. ac o
achaỽs kyfygdỽr o newyn. am na|aỻei
y ỻogeu a newidyeu yndunt vordỽy+
aỽ attunt y gayaf. drỽy y dymhestla+
ỽl gandared mor iỽerdon. Y ulỽydyn
honno y|bu uarỽ katwaladyr ab grufud
ab kynan vis maỽrth. ac yn|y vlỽydyn
honno yd|ymchoelaỽd brenhin ỻoegyr
o Jwerdon. Gan adaỽ yno uarỽneit
a marchogyon urdolyon drostaỽ o
achaỽs y kenadeu a dathoed attaỽ y
gan y pab a lowys urenhin ffreinc
a duỽ gỽener y croclith y|doeth ym
penuro. ac yno y trigyaỽd y pasc.