Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 71v

Brut y Tywysogion

71v

283

maỽr·weirthaỽc ac arueu. Y vlỽydyn rac
ỽyneb y bu uarỽ gruffud uab rys. eu+
uer a|chedernit ac aduỽynder y deheuwyr
 vlỽydyn honno y bu uarỽ gruffud ab
kynan. brenhin a phennadur a thyw+
yssaỽc ac amdiffynnỽr a hedychỽr hoỻ
gymry. Gỽedy ỻiaỽs berigleu mor a
thir. gỽedy anneiryf anreitheu a bud+
ugolyaetheu ryueloed. Gỽedy goludo+
ed eur ac aryant a diỻat maỽrweir+
thaỽc. Gỽedy kynuỻaỽ gỽyned y bri+
aỽt wlat y rei a daroed y gỽasgaru
kyn|no|hyn y ymrauaelon wlat·oed. y
gan normanyeit. Gỽedy adeilat ỻaỽer
o eglỽysseu yn|y amser a|e kyssegru y
duỽ. Gỽedy gỽisgaỽ ymdanaỽ yn vy+
nach. a chymryt kymun corff crist. ac
oleỽ. ac aghenn. n|y vlỽydyn honno y
bu uarỽ Jeuan archeffeirat ỻan badarn
y gỽr a|oed doethaf o|r doethon. Gỽedy
arwein y vuched yn|grefydus. heb pe+
chaỽt marwaỽl hyt agheu. yn|y trydyd
dyd o galan ebriỻ. n|y vlỽydyn honno
hefyt y doeth meibon gruffud ab|kynan
y dryded weith y geredigyaỽn. ac y
ỻosgassant gasteỻ ystrat meuruc. a
chasteỻ an ystyffan. a chasteỻ kaer
vyrdin. Y vlỽydyn rac ỽyneb y doeth yr
amherodres y loegyr yr darestỽg brenhi+
nyaeth loegyr y henri y mab. Kanys
merch oed hi i henri gyntaf uab gỽilim
bastard. ac yna y bu dyffic ar yr heul
y deudecuet dyd o galan ebriỻ. Y vlỽyd+
yn rac ỽyneb y ỻas kynwric ac owein y
gan deulu madaỽc uab maredud.  vlỽy+
dyn wedy hynny y bu uarỽ madaỽc uab
Jdnerth. ac y|ỻas maredud uab howel
y gan ueibon bledyn uab kynuyn gỽyn
Y vlỽydyn rac|ỻaỽ y ỻas howel uab ma+
redud uab ryderch o|r cantref bychan.
drỽy dychymic rys uab howel. ac ef e
hun a|e ỻadaỽd. ~   ~ ~ ~   ~ ~ ~
D Eugein mlyned a chant a mil oed
oet crist. pan las howel uab mare+
dud ab bledyn y gan neb·vn heb wybot
pỽy a|e|ỻadaỽd. ac yna y|ỻas howel a|e

284

vraỽt Meibon Madaỽc uab idnerth
vlỽydyn wedy hynny y as anarỽt uab
grufud gobeith a chedernyt a gogonyant
y deheuwyr y gan deulu kadwaladyr y gỽr
yd|oedynt yn ymdiret idaỽ. yn gymeint ac
o·fynhaei. a gỽedy clybot o owein y vraỽt.
hynny drỽc uu gantaỽ. Kanys amot a|w+
nathoed rodj y verch y annarỽt. a myn+
nu kadwaladyr y vraỽt a wnaeth. Ac yna
yd|achubaỽd howel uab owein. ran kadỽ+
aladyr o geinaỽn. ac y ỻosges casteỻ cadỽ+
aladyr a|oed yn aber ystỽyth. ac yna y
ỻas milo iarỻ henfford a|saeth neb·un
uarchaỽc idaỽ e hun a|oed yn bỽrỽ karỽ
yn hela y·gyt ac ef.  vlỽydyn rac ỻa
pan welas cadwaladyr uot owein y vra+
ỽt yn|y ỽrthlad o|e hoỻ gyfoeth. kynuỻaỽ
ỻyges o Jwerdon a|oruc. a dyuot y aber
menei y|r tir. ac yn dywyssogyon gyt ac
ef yd|oed otter. a mab turkyỻ. a mab che+
rỽlf. g|kyfrỽg hynny y kytuunaỽd
owein a chatwaladyr megys y gỽedei y
vrodyr a|thrỽy gyghor y gỽyr·da y kymo+
dassant. a phan glywyt hynny y deỻis
germanỽyr cadwaladyr. ac ynteu a
amodes udunt dỽy vil o|geith ac veỻy
yd ymrydhaaỽd y ỽrthunt. a phan|gigleu
owein hynny a bot y braỽt yn ryd. teruys+
gus gynnỽrỽf a|wnaeth arnunt a|e kyr+
chu yn diennic a|oruc. a|gỽedy ỻad rei a
dala ereiỻ. a|e keithiỽaỽ yn waratwy+
dus y|diaghyssant ar|ffo hyt yn dulyn
 vlỽydyn honno y bodes pererinyon
ar vor groec yn my·net a|chroes y gaer+
ussalem. Yn|y vlỽydyn honno y|datgywei+
ryaỽd hu uab raỽlf gasteỻ gemaron
ac y goreskynnaỽd eilweith vaelenyd
Ac yna yd|atkyweirỽyt colỽyn. ac y dares+
tygỽyt eluael yr eilweith y|r ffreinc. Y vlỽ+
ydyn rac ỽyneb. y delis o mortemer rys
uab howel ac y carcharaỽd y myỽn
carchar. wedy ỻad rei o|e wyr a dala
ereiỻ. ac yna y diffeithaỽd howel uab
owein a chynan y vraỽt. a gỽedy bot
brỽydyr arỽdost. a chael o·nadunt y
vudugolyaeth yd ymchoelassant dra  ̷+