Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 67r

Brut y Tywysogion

67r

266

a gỽedy rỽymaỽ hỽnnỽ. y·spiwyr a
aroyssant yno. a ỻechu a|ỽnaethant
yny oed oleu dyd drannoeth. a gỽedy
dyuot y bore o deissyfyt gỽnnỽryf y du+
gant kyrch idaỽ. a dala a|orugant a
ad ỻawer o|e wyr. a|e dỽyn yg|karchar
at uaredud. a|e gymryt yn ỻaỽen a|o*+
uc a|e gadỽ y myỽn gefyneu. Yny deuth
owein ab kadỽgaỽn. Yr hỽnn nyt ytto+
ed gartref. a phan gigleu owein hyn+
ny ar vrys y deuth. ac y|rodes Mare+
dud ef yn|y laỽ. a|e gymryt a|oruc yn
ỻawen a|e daỻu. a rannu rygtunt a|+
naethant y ran ef o powys. Sef oed
hynny kereinaỽn a|thraean deudỽr ac
aber riỽ.  vlỽydyn rac ỽyneb y kyffro+
es henri vrenhin u yn erbyn gỽyned
ac yn bennaf y powys. a|gỽedy barnu
ar owein gỽneuthur agkyfreith y gu+
hudaỽ a|oruc gilbert uab rickert ỽrth
y brenhin. a dywedut bot gỽyr owein
yn gỽneuthur ỻedrateu   ar y wyr ef a|e
tir. a|r drygeu a|ỽnelei ereiỻ. a dywedit
ar wyr owein. a chredu a|oruc y bren+
hin bot pob peth o|r a|dyỽaỽt y kuhudỽr
yn|wir. Yg kyfrỽg hynny. Kuhudaỽ a|w+
naeth mab hu iarỻ kaer ỻion gruffud
uab kynan. a gronỽ uab owein. ac ar+
uaethu o gyttuundeb mynnu dileu yr ho
vrytanyeit o gỽbyl hyt na cheffynt vryt+
tanaỽl enỽ yn dragywydaỽl. ac ỽrth hyn+
ny y kynuỻaỽd henri vrenhin ỻu o|r hoỻ
ynys o|penryn pengỽaed yn Jỽerdon
hyt ym|penryn blataon yn|y gogled yn
erbyn gỽyned a phowys. a phan gigleu
varedud uab bledyn hynny. Mynet a|w*+
eth y geissaỽ kyfeiỻach y gan y brenhin
a|gỽedy adnabot hynny o owein. Kynuỻ+
aỽ y hoỻ wyr   a|e hoỻ da a|wnaeth a mu+
daỽ hyt y mynyded eryri. Kanys kadarn+
af ỻe a|diogelaf y gael amdiffyn yndaỽ
rac y ỻu oed hỽnnỽ. Yg|kyfrỽg hynny yd
anuones y brenhin tri ỻu. vn gyt a gil+
bert tywyssaỽc o gernyỽ. a brytanyeit y
deheu a freinc a saeson o dyfet a|r deheu oỻ
a|r ỻu araỻ o|r gogled a|r alban. a deu tywys+
[ saỽc

267

arnunt. Nyt amgen Alexander vab
y moel cỽlỽm. a mab hu Jarỻ kaer ỻion
A|r trydyd gyt ac ef e|hun. ac yno y|deuth
y brenhin a|e|deulu y·gyt ac ef. hyt y ỻe
a elwir mur gasteỻ. ac alexander a|r
Jarỻ a|aethant y pennaeth bachỽy. g+
hyfrỽg hynny yd|anuones owein gena+
deu at rufud ac owein   y vab y erchi v+
dunt gỽneuthur kadarn hedỽch y·ryg+
tunt yn erbyn y gelynyon y rei yd oedynt
yn ar·uaeth y dileu yn gỽbyl. neu y gỽar+
chae yn|y mor   hyt nat enwit bryta+
naỽl enỽ yn dragywydaỽl. ac ymaruoỻ
ygkyt a|wnaethant hyt na|ỽnelei vn heb
y gilyd. na thagnefed na chyfundeb a|e
gelynyon. Gỽedy hynny yd|anuones a+
lexander uab y moel kỽlỽm. a|r iarỻ gyt
gyt ac ef genadeu at rufud uab kynan
y erchi idaỽ dyuot y hedỽch y brenhin. ac
adaỽ ỻaỽer idaỽ a|e|dỽyỻaỽ y gyttuunaỽ
ac ỽynt. a|r brenhin a|anuones kenadeu
at owein y erchi idaỽ dyuot y hedỽch
ac adaỽ y gỽyr ny aỻei gaffel na ph·orth
na nerth y gantunt. ac ny chyt·synya+
ỽd owein a hynny. ac yn|y ỻe nachaf
vn yn dyvot attaỽ. ac yn dywedut ỽrthaỽ
byd ovalus a gỽna yn gaỻ yr hynn a|+
nelych. yma rufud ac oỽein y uab gỽe+
dy kymryt hedỽch gan uab y moel   cỽlỽm.
a|r iarỻ gỽedy rodi idaỽ o·nadunt kael y tir
yn ryd heb na threth na chyỻit na|chasteỻ
yndaỽ hyt tra vei vyỽ y|brenhin. ac ettwa
ny chytsynyaỽd owein a hynny. a|r eilwe+
ith yd aruaethỽys y brenhin anuon   ke+
nadeu at owein. a chyt ac ỽynt Maredud
uab bledyn y ewythyr yr hỽnn pan welas
owein. a|dywaỽt ỽrthaỽ. edrych na hỽyrhe+
ych dyuot at y brenhin rac raculaenu
o ereiỻ kael kedimdeithas y brenhin. ac
ynteu a|gredaỽd hynny. a|dyfot a|ỽnaeth at
y brenhin. a|r brenhin a|e haruoỻes yn aỽ+
en drỽy vaỽr garyat ac enryded. ac yna y
dywaỽt y brenhin ỽrth owein. Kan deuth+
ost ti attaf i o|th vod a chan credeist vyg
kenadeu. Minheu a|th vaỽrhaaf di ac a|th
dyrchavaf yn uchaf ac yn pennaf o|th ge+