Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 62r

Brut y Tywysogion

62r

246

el uab Goronỽ. A ỻaỽer o bennaeth+
eu ereiỻ gyt ac ỽynt. ac ymlad o deulu
kadỽgaỽn uab bledyn y gasteỻ pen+
uro a|e hyspeilaỽ o|e hoỻ anifeileit
a diffeithaỽ yr hoỻ wlat. a|chyt a|dir+
uaỽr anreith yd|ymchoelassant a·dref
 vlỽydyn rac ỽyneb y|diffeithaỽ  d
geralt ystiwart. yr hỽnn y gorchym+
ynnassit idaỽ ystiwardaeth casteỻ pen+
uro tremygu mynyỽ. ac yna yr eil·we+
ith y kyffroes gỽilim vrenhin ỻoeger
an·eiryf o luoed a diruaỽr uedyant
a gaỻu yn erbyn y brytanyeit. ac yna
y gochelaỽd y brytanyeit eu kynnỽrỽf
ỽynt heb o·beithaỽ yn·dunt e hunein
namyn gan ossot gobeith yn duỽ cre+
aỽdyr pob peth drỽy ymprydyaỽ a|gỽ+
ediaỽ a|rodi kardodeu a chymryt garỽ
bennyt ar eu kyrff. kany leuassei y fre+
inc kyrchu y creigeu a|r coedyd. namyn
gỽibyaỽ yg gỽastadyon veyssyd. n|y
diwed yn orwac yd|ymchoelassant a+
dref. heb enniỻ dim. a|r brytanyeit
yn|hyfryt digrynedic a ymdiffynnassant
eu gỽlat. Y vlỽydyn rac ỽyneb y kyffro+
es y ffreinc luoed y dryded weith. yn
erbyn gỽyned a deu dyỽyssaỽc yn
eu|blaen. a hu iarỻ amỽythic yn ben+
naf arnunt. a phebyỻyaỽ a|orugant
yn erbyn y·nys vona|r brytanyeit gỽedy
kilyaỽ y|r ỻeoed kadarnaf udunt o|e
gnotaedic defaỽt ac a gaỽssant yn
eu kyghor achubeit Mon. a gỽahaỽd
attunt ỽrth amdiffyn udunt yges ar
uor o Jỽerdon drỽy gymryt y rodyon
a|r gobreu y gan y|ffreinc. ac yna. yd|e+
dewis kadỽgaỽn uab bledyn a grufud
uab kynan ynys von. ac y kilyassant
Jwerdon rac ofyn tỽyỻ y gỽyr e
hunein. ac yna y|deuth y freinc y my+
ỽn y|r ynys. ac y|ỻadassant rei o|wyr
yr ynys. ac ual yd|oedynt yn|trigyaỽ
yno. y|deuth Magnus vrenhin germa+
nia a|rei o|e logeu gantaỽ hyt ym
mon. drỽy o·beithaỽ kaffel gorescyn
ar wlatoed y brytanyeit. a gỽedy clybot

247

vagnus vrenhin y ffreinc yn mynych
vedylyaỽ diffeithaỽ yr hoỻ wlat a|e
dỽyn hyt ar|dim. dyfryssyaỽ a|oruc y eu
kyrchu. ac ual yd|oedy  nt yn ymsae+
thu y neiỻ rei o|r mor a|r rei ereiỻ o|r
tir. y brathỽyt hu iarỻ yn|y ỽyneb. ac
o|la  ỽ y brenhin e|hun yn|y vrỽydyr
y dygỽydaỽd. ac yna yd|edewis magnus
vrenhin drỽy deissyfyt kyghor teruyneu
y|wlat. a dỽyn a|oruc y ffeinc oỻ a ma+
ỽr a bychan hyt ar y|saeson. a gỽedy
na aỻei y gỽndyt godef kyfreitheu
a|barneu a|threis y freinc arnunt. Ky+
uodi a|orugant eilweith yn eu|herbyn
ac owein uab edwin yn dywyssaỽc
arnadunt y|gỽr a|dugassei y freinc
gynt y von.  vlỽydyn gỽedy hynny
yd ymchoelaỽd kadỽgaỽn uab bledyn
a|gruffud uab kynan o Jwerdon. a gỽe+
dy hedychu a|r ffreinc o·nadunt ran o|r
wlat a achubassant kadỽgaỽn uab ble+
dyn a gymerth keredigyaỽn a chyfran
o bowys. a grufud a|gauas Mon. ac
yna y ỻas ywelyn uab kadỽgaỽn
y|gan wyr brecheinaỽc. ac yd|aeth how+
el uab ithel y iwerdon. Yn|y vlỽydyn
honno y bu uarỽ rychmarch doeth mab
sulyen escob y doethaf o|doethon y bry+
tanyeit. y dryded vlỽydyn a|deugein o|e
oes y gỽr ny chyfodaỽd yn|yr oessoed. cael
y gyffelyb kyn noc ef. ac nyt haỽd
credu na|thybygu cael y gyfryỽ gỽedy
ef. ac ny chaỽssei dysc gan araỻ eiryo+
et eithyr gan y dat e|hun gỽedy a·das+
saf enryded. y genedyl e hun. a gỽedy
clotuorussaf ac at·neỽydussaf gan+
maỽl y gyfnessavyon genedloed. Nyt
amgen. saeson a|freinc a|chenedloed e+
reiỻ o|r tu draỽ y vor. a hynny drỽy gyf  ̷+
fredin gỽynuan paỽb yn doluryaỽ eu
kallonneu y bu uarỽ. n|y vlỽydyn
rac ỽyneb y|ỻas gỽilim goch brenhin
y saeson yr hỽn a|ỽn ỽnaethpỽyt yn  ̷
urenhin gỽedy gỽilim y|dat. ac ual
yd oed hỽnnỽ dydgỽeith yn hela gyt
a|henri y braỽt Jeuaf idaỽ. a rei o