Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 5r

Ystoria Dared

5r

17

du y gỽyr a|ladyssit udunt. A phria gỽedy
kymrut y gyghor ef a|e ỽyrda a rodes yr oet
a gỽedy dyuot yr oet a|r amser. andromacta gỽre+
ic ector a|ỽelas drỽy y hun na dylyei ector vynet
y|y·mlad y dyd hỽnnỽ. a phan|datkanỽys y brei+
dỽyt idaỽ ef gỽreigaỽl uu gantaỽ y geireu hynny.
ac yna andromacta yn|drist a anuones at briaf
y beri idaỽ ỽahard ector nat elei y dyd hỽnnỽ y|r
vrỽydyr. a phan|gigleu briaf hynny yd|anuones
alexander. ac elenus. a|throilus. a memnon. y|r vrỽ+
ydyr. ac yn hynny y dechreuaỽd gỽyr groec dyỽ+
edut ry dyuot dyd y vrỽydyr. ac y dylyit kynal
amot ac ỽy. a thraethu ỻaỽer o eireu gỽaratỽy+
dus am ỽyr troea. Ector ynteu ual y kigleu
hynny a|gablỽys andromacta yn vaỽr am y gei+
reu. ac erchi y arueu a|ỽnaeth. ac ny aỻỽyt y at+
tal yn vn ỽed. ac yna andromacca o ỽreigaỽl
gỽynuan a|ỽisgỽys y·gyt wyr y casteỻ. ac a re+
daỽd at briaf vrenhin ac a venegis idaỽ y brei+
dỽyt. a ry|uynet ector a|ffrỽst maỽr ar·naỽ par+
th a|r vrỽydyr. a chry·mu ar dal y deulin y droet
y|brenhin. ac ynteu a|erchis y vab a oed yn|sefyỻ
gyt a|hi galỽ ector dra|e|gefyn ac a|orchymyn+
nỽys y|briaf vynet y|r vrỽydyr. ac yna pan
ỽelas. agamemnon. ac achelarỽy. a diodemes.
ac aiax nat yttoed ector yn yr ymlad gỽychraf
yr ymladassant ac y ỻadassant laỽer o dyỽysso+
gyon troea. ac yna pan gigleu ector y kyn+
nỽrỽf a|r teruysc a oed ar ỽyr troea yn|y vrỽy+
dyr kyrchu y vrỽydyr a|ỽnaeth. ac ar hynt
ef a|ladaỽd idomedes. ac a|vỽryaỽd ipicus a|e
wayỽ ac a|e brathaỽd yn|y vordỽyt. a|phan|ỽelas
achelarỽy ry dygỽydaỽ ỻaỽer o dyỽyssogyon
groec gan deh·eu ector. a medylyaỽ a|·naeth
achelarỽy o·ny ledit ector y dygỽydei riuedi a
vei vỽy o ỽyr groec gan deheu ector rac ỻaỽ.
a|e vryt a|dodes achelarỽy arnaỽ y geissaỽ
ym·gyuaruot ac ef. a|r ymlad a|gerdaỽd
racdaỽ val kynt. ac ector y·na a|ladaỽd
philobetem y tyỽyssaỽc deỽraf o roec. a
thra|yttoed ef yn mynnu y yspeilaỽ y de+
uth achelarỽy yn|y erbyn. ac yno y|bu ymlad
diruaỽr y veint. ac y kychỽynnỽys gaỽr·ua
uaỽr o|r casteỻ. ac o|r hoỻ lu. ac ector a vratha+
ỽd achelarỽy yn y vordỽyt. ac yna achel yn
achubedic o dolur yn vỽy ac yn graffach a ym+
lidyỽys ector. ac nyt ymedeỽis ac ef hyt pan
ladaỽd ef ector. ac yna gỽedy ỻad ector. ef
a yrraỽd fo ar ỽyr troea. ac a|e hymlityaỽd
gan ỽneuthur aerua vaỽr o|r rei codedic y+
n|ymyl pyrth y kasteỻ. ac yna   amemnon
a|ymchoeles ar achelarỽy. ac eỻ|deu yr ymlad+
assant hỽy yn duruig. ac o|r diỽed yn ỻudedic
ymỽahanu a|ỽnaethant. a|r nos a|ỽahanỽys

18

yr ym·lad. Ac achelarỽy yn|vrathedic a ymhoe+
les o|r ymlad at y wyr. a|r nos honno gỽyr tro+
ea a|gỽynassant ector a gỽyr groec y rei a|ladyssit
o·honunt ỽynteu. a thrannoeth Memnon a
deuth yn dyỽyssaỽc y·mlaen gỽyr troea yn
erbyn ỻu groec. ac yna agamemnon a gyg+
hores ac a annoges y ỻu y geissaỽ kygreir
deu vis val y gaỻei bob rei ohonunt gladu y
gỽyr a|ladyssit udunt. ac ar hynny y kenade+
u a gerdassant at briaf. a gỽedy kael kygreir
deu vis dra|e|kefyn y deuthant. Priaf val yd
oed deuaỽt gantunt hỽy ger bron y p yrth
y cladaỽd ector y vab heb y vot yn|beỻ y ỽrth
ved Jlii vrenhin. a thra|barhaỽys y gygreir
ny orffỽyssỽys palamides rac gorchygarch
yn bredychu y brenhin yr eilỽeith. ac yna agamemnon
a adnabu y|brat. ac a|dỽaỽt y peidei ef a|r ỻyỽ+
odraeth honno yn|ỻaỽen ỽrth y kyghor hỽn+
nỽ. a gossotty·nt hỽy y neb a|vynnynt yn|y
le ef. a thranoeth a·gamemnon a|ỽyssyỽys y
bobyl y·gyt. ac a|diỽadaỽd na|bu ef eiryoet
chỽanaỽc y|r amherodraeth honno. ac a|dy+
ỽaỽt na|s|kymerth ef hi o·nyt o uedỽl
iaỽn. a pha diỽ bynnac y mynnynt hwy
y rodi hi vot yn digaỽn gantaỽ ef o|r gaỻ+
ei dial y sarhaedeu ar y elynyon a|ỻyỽyaỽ yn
iaỽn y vrenhinyaeth yn|y ỽlat a|elỽit mi+
cenis. ac ef a|erchis y baỽb dyỽedut y eỽ+
yỻys. ac yna palamides a dangosses y eth+
rylidoed ef. a gỽyr groec a|rodassant yr am+
herotraeth yn ỻaỽen y balamides. ac yntev
a|ỽnaeth diolcheu maỽr udunt hỽy. ac yn
hynny y daruu y gygreir. a|phalamides
a|gyfansodes y lu ac a|e hanoges ac yn y
erbyn ynteu y deuth deiphebus. a gỽyr tro+
ea a|y·mladassant yn ỻidyaỽc. a sarpedon
tyỽyssaỽc o roec a|ỽnaeth   teruysc ma  ̷+
r ymplith gỽyr troea. a ỻaỽer a ladaỽd o+
honunt. ac yn y|erbyn ef telephemis a|deuth.
a gỽedy ymlad o|e|seuyỻ yn hir o·honunt
telephebus a vrathỽyt yn|drỽc yny dygỽy+
daỽd. ac o·dyna y deuth presses uab menes+
tius. a gỽedy ymlad o·honaỽ yn hir. Sar+
pedon a|e ỻadaỽd ef. ac odyna yn vrathe+
dic a·daw y vrỽydy* a|ỽnaeth sarpedon. ac ve+
ỻy. drỽy laỽer o dieuoed ygyt y bu yr ym+
ladeu. ac y|ỻas ỻaỽer o|bob parth namyn
mỽyaf a|las o|wyr troea. ac yna gỽyr tro+
ea a anuonassant genadeu at wyr groec
y adolỽyn kygreir vlỽydyn ac ỽynt. ac
o|bop parth cladu eu gỽyr meirỽ a|ỽnae  ̷+
thant. ae iachau y rei brathedic. a gỽedy
ymffydyaỽ ymỽybot a|ỽnaeth·ant hỽy
o|bop parth. a mynet a|ỽnaeth gỽyr gro+
[ ec