Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 52v

Brut y Brenhinoedd

52v

208

sach* no|r vn. Pei nat ymrodei y|myỽn
pechaỽt sodomani. ac am hynny yd o+
ed gas ef gan duỽ. Hỽnnỽ a gynhel+
lis ynys prydein yn hoỻaỽl a|whech y+
nys y·gyt a hi. Jwerdon. Jslont. a got+
lont. Orc. a ỻychlyn. a denmarc. o
vynych greulaỽn ymladeu y darestyg+
ỽys ỽynt. ac yn eglỽys ger·aỽ degan  ̷+
nỽy yn|y gasteỻ e hun y bu varỽ. ~ ~ ~
A c yn nessaf y vaelgỽn y deuth
keredic yn vrenhin. Gỽr a ga+
rei giỽdawdaỽl teruysc oed.
cas gan duỽ a chan y brytanyeit oed
ynteu. A gỽedy gỽybota gỽedy gỽy+
bot o|r saesson y an·wastatrỽyd ef.
ỽynt a aethant hyt yn Jỽerdon yn ol
gotmỽnt brenhin yr affric a datho+
ed hyt yno a yges vaỽr gantaỽ. ac
a oreskynnassei y genedyl honno.
a|r gotmỽnt hỽnnỽ drỽy vrat y
saeson y deuth a thrugein mil a|chan
mil o wyr yr affric gantaỽ. hyt yn
ynys prydein. ac yn|yr amser hỽnnỽ
yd oedynt y saeson paganyeit yn|y ne+
iỻ ran o|r ynys. ac yn|yr ran araỻ yd
oed·ynt y brytanyeit a|chiỽtaỽtaỽl
teruysc a ryfel yrydunt. yn|ỽastat
a gỽedy duunaỽ y saesson a|r got+
mỽnt hỽnnỽ. ỽynt a|deuthant yg+
kyt y ryfelu. ar geredic vrenhin. a
gỽedy aỽer o ymladeu ỽynt a|e gyr+
rassant ef ar ffo o|dinas pỽy gilyd.
a·c o|r diỽed y gỽarchaeassant ef
yg kaer vudei. ac y·na y deuth hes+
embard nei y loỽys brenhin freinc
ac y gỽnaeth amot a gotmỽnt ym+
adaỽ a|e gristonogaeth o·honaỽ hyt
pan vei o ganhorthỽy gotmỽnt y  ̷
gaỻei ynteu oreskyn freinc ar tor
loỽys y ewythyr. Kanys ef a|dyỽedei
y|mae ygkam y ducsit racdaỽ ef.
ac o|r|diwed gỽedy caffel y|dinas a|e
losci kat a|rodes gotmỽnt y geredic
a|e gymeỻ ar ffo drỽy hafren hyt yg  ̷
kymry. ac yn|y ỻe anreithaỽ y gỽla+
doed a|r dinassoed ac eu ỻosci. ac ny

209

orffoỽyssAỽd hyt pAdaruu idaỽ dis+
tryỽ hayach yr hoỻ ynys o|r mor pỽy gi+
lid a|ỻad y|meibon eiỻon a|r effeireit a|r
yscolheigon. a|r|clefydeu ac a|r flameu yn
eu ỻosci. ac ueỻy eu kyỽarsagu hyt y
dayar. a|r hyn a|dihagei o·nadunt fo a|+
neynt y le y keffynt diogelỽch. ~ ~ ~
B y beth a|ỽneai* segur genedyl
gyỽyrsagedic o benne|r gỽrth+
rymyon bechodeu yr hon yn w+
astat a|vydei arnei sychet kiỽtaỽtỽyr ymlad
kanys yn|y veint honno trỽm digartre+
uaỽl ymlad. Kanys kenedyl y brytanye+
it gynt a notteynt goreskyn peỻ teyrn+
assoed y byt yn eu|kylch ỽrth eu heỽyỻys.
ac ỽrth eu|medyant e|hunein. ac yr aỽr+
honn megys gwinỻan da. ỽedy y|diỽrei+
daỽ yn ymchoeledic yn chỽerỽed. hyt na
na|eỻy ti amdiffyn dy wlat na|th wra+
ged na|th veibon. ac ỽrth hynny kynyda
ditheu kiỽtaỽdaỽl abaỻ kynyda. Bych+
an a beth y dyeỻeist ti yr evegylyaỽl
ymadraỽd hỽnn. Pob teyrnas wahane+
dic yndi e hun a|diffeithyr. a|r ty a syrth
ar y gilyd. ac ỽrth hynny kanys gỽahan+
edic yỽ dy teyrnas ti. a|chanys ynvytrỽ+
yd kiỽtaỽdaỽl ac annuundeb a mỽc
kyghorvynt a tyỽyỻaỽd dy vedỽl ti. Ka+
nys syberỽyt ny adaỽd itti vfudhau y vn
brenhin. ac ỽrth hynny ti a|ỽely dy wlat
yn anreithedic y|gan yr enwiraf baga+
nyeit. Ti a|ỽely dy tei gỽedy ry syrthyaỽ
ar y gilyd. yr hyn a|gỽyn dy etiuedyon
gỽedy ti. Kanys ỽynt a|ỽelhant kanaỽ+
on agkyfreith leỽes yn medu dy trefyd
a|th dinassoed a|th gestyỻ ac eu hoỻ
gyfoeth ac eu medyant. ac yn|truan
eu gỽrthlad ỽynteu y aỻtu·ded. o|r ỻe
ny aỻant dyfot. onyt yn anhaỽd
ar eu hen teilygdaỽt. neu ynteu byth
ny|s gaỻant ~ ~ ~ ~  
A  gỽedy darfot megys y dyỽespỽ+
yt uchot y|r yscymunedic gre+
ulaỽn gotmỽnt hỽnnỽ. a|ỻaỽ+
er o vilioed paganyeit ygyt ac ef
anreithaỽ yr ynys oỻ hayach. Ef a|ro+