Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 39r

Brut y Brenhinoedd

39r

153

prydein a orchymynnỽyt y leu uab kyn+
uarch ỽrth geissaỽ gỽrthlad y gelynyon
a|r lleu hỽnnỽ iarỻ kaer lyr oed. Y mar+
chaỽc gỽychraf a|deỽraf a|chlotuorussaf
a doethaf oed ac aeduet o oet. ac o acha+
ỽs y molyanneu a|r deuodeu da hynny
yn|y glotuori. Y brenhin a rodassei anna
y verch idaỽ. a ỻywodraeth y deyrnas hyt
tra yttoed y brenhin yn gorwed yn|y glefyt
a|r gỽr hỽnnỽ gỽedy mynet ohonaỽ a|dechreu
ymlad a|r|gelynyon yn|uynych y kiliei rac+
dunt. megys y bei reit idaỽ kyrchu y dinas+
soed kadarn racdunt. Gỽeitheu ereiỻ y by+
dei vudugaỽl ac y gỽasgarei ỽynt y|r koe+
dyd ac y|r mynyded ac y|r kerric. Gỽeitheu
ereiỻ y kymheỻei ỽynt y eu ỻogeu yn
waratwydus. ac ueỻy hir petruster
ymlad a vu yrydunt. Megys na aỻei
neb wybot py diỽ y delhei y uudugoly+
aeth. kanys syberỽyt y brytanyeit oed
yn eu hargywedu. ỽrth nat oed teilỽg
gantunt bot ỽrth gyghor y Jarỻ yn|y
ỻywyaỽ. ac ỽrth hynny yd|oedynt wan+
nach ac ny eỻynt kaffel budugolyaeth
oc eu gelynyon. a gỽedy daruot an+
reithaỽ yr ynys haeach yn hollaỽl
pan uenegit hynny y|r brenhin ỻityaỽ
a|oruc yn vỽy noc y dylyei ac y deissyfei
y glefyt a|e|wander. ac erchi dyfynnu
hoỻ wyrda y teyrnas hyt attaỽ ef
ỽrth eu hagreithaỽ am eu syberỽyt. a
phan welas ef baỽp rac y gyndrychol+
der ef ymgerydu ac ymgeinaỽ y·gyt a
chospetigaetheu a|dywaỽt ỽrthunt. A
thebygu a|ỽnaeth yd|aei e hun yn eu
blaen yn erbyn y elynyon. ac ỽrth hyn+
ny gorchymyn a|oruc gỽneuthur elor
idaỽ yn yr hon y gellit y dỽyn yndi. ka+
nys y glefyt a|e wander a ludyei hyt nat
oed haỽd y dỽyn ynteu yn ansaỽd araỻ
ac ygyt a|hynny gorchymyn a|oruc y
baỽb vot yn baraỽt erbyn pan vei reit
ỽrthunt ỽrth ymgyfaruot ac eu ge+
lynyon. a heb vn gohir paraỽt vu yr elor
A|pharaỽt vu baỽp yn erbyn y|dyd
teruynedic. ~ ~ ~ ~ ~  

154

A  gỽedy dyuot y brenhin hyt yn ve+
rolan y lle a|elỽir yr aỽr·honn seint
alban yn y ỻe yd oedynt y|racdyỽe+
dedigyon elynyon saeson yn kodi ac yn
distryỽ yr hoỻ bobyl. a gỽedy menegi
y octa ac offa bot y brytanyeit yn dy+
uot ac eu brenhin gantunt ar elor ny bu
teilỽg gantunt ymlad ac ỽynt. kanys
eu brenhin a|ducsynt ar elor gantunt. ac
y dyỽedynt y vot yn haner marỽ. ac na
dylynt gỽyr kymeint a|r rei hynny
ymlad a|r ryỽ dyn hỽnnỽ. ac ỽrth hynny
yd|aethant y|r gaer y myỽn. ac adaỽ y
pyrth yn agoret. Megys na|bei dim ofyn
arnadunt. ac ygyt ac y menegit hynny
y|r brenhin yn gyflym erchi a|oruc kyr+
chu y dinas. ac o bop parth ymlad a dam+
gylchynu y muroed. ac yn y lle ufudhau
a|ỽnaethant y kiỽtaỽtwyr a|chylchynu
y gaer. a gỽneuthur aerua o|r saeson
a thorri y muroed haeach pei na|bei o|r
diỽed dechreu o|r|saeson gỽrthỽynebu v+
dunt. Kanys pan welsant hỽy y kiỽtaỽt+
wyr yn goruot arnadunt y bu ediuar
gantunt eu syberỽyt ar y dechreu. ac
ỽrth hynny ymrodi a|ỽnaethant y eu
hamdiffyn e hunein o hynny aỻan. ac
yskynu ar y muroed ac o bop amryỽ
ergytyon gỽrthlad y brytanyeit. ac o|r
diỽed eissoes a|phaỽb yn ymlad o bop parth
y nos a deuth yr hon a|ỽohodes paỽb ona+
dunt y gan y arueu ar orffoỽys. Gorffoỽ+
ys a damunei laỽer. llaỽer eissoes a gyg+
horynt gywarsagu eu gelynyon. ac eu
distryỽ. a gỽedy gỽelet o|r saeson ry argyỽ+
edu oc eu syberỽyt udunt a|r brytanyeit
hayach gỽedy ry oruot. aruaethu a|ỽnaeth+
ant pan vyd dyd mynet allan a rodi kat
ar vaes y|r brytanyeit. Ac ueỻy y gỽnaeth+
ant. a gossot eu bydinoed megys y gellynt
eil·enwi eu haruaeth. a|phan welas y bry+
tanyeit hynny llunyaethu a|orugant
ỽynteu eu marchogyon ac eu|gossot yn vy+
dinoed a chyrchu yn eu herbyn. ac yn gyn+
taf eu kyrchu. ac yn y lle gỽrthỽynebu a|+
naeth y saeson vdunt. a chyrchu y bryta+
nyeit