Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 38v

Brut y Brenhinoedd

38v

151

parth a chastell tindagol yn|y ỻe yd|oed
eigyr. a|phan oed gyfliỽ gỽr a ỻỽyn y do+
ethant yno. a gỽedy menegi y|r porthaỽr
bot yr iarỻ yn dyuot yn y ỻe agori y
porth a|oruc. ac y|myỽn y deuthant. ka+
nys py beth araỻ a debygei neb pan
welynt wrlois e hun yn|y furyf yn dy+
uot. Ac yno y nos honno y trigyỽys y
brenhin y·gyt ac eigyr. ac eilenwi y
damunedic serch y·gyt a|hi a oruc. Kanys
edrych ar y ffuryf a gymerassei y bren+
hin oed yn|tỽyỻaỽ eigyr. ac ygyt a hyn+
ny hefyt yr ymadrodyon dechy·megedic
tỽyỻodrus oed yn|y thỽyỻaỽ. kanys ef
a dyỽaỽt y dyuot yn ỻedrat o blith y
ỻu y syỻu py wed yd|oed y kasteỻ a|r
neb a|garei ynteu yn vỽy no|r|hoỻ vyt.
a|oed yn|y casteỻ. ac ỽrth ual y credei hi+
theu bot yn wir pob peth o|r a|dyỽedei
ynteu. a|r nos honno y kahat yr enryde+
dussaf arthur. yr hỽnn gỽedy hynny a
dangosses yn enryfed weithredoed y uot
yn uolyanus arderchaỽc. ac odyna eiss+
oes gỽedy gỽybot eisseu y brenhin ym+
plith y ỻu. Yn agkyfrỽys mynet pen+
draffen a|ỽnaethant. ac ymrodi y geissaỽ
distryỽ y gaer a|r casteỻ. a chymeỻ y iarỻ
y rodi kat ar uaes udunt. ac odyna y
Jarỻ yn agkyghorus y deuth a|e|uarcho+
gyon ygyt ac ef aỻan gan debygu o+
honaỽ gaỻu o nifer bychan ymerby+
nyaỽ a|gỽrthỽynebu y|r saỽl uarchogy+
on aruaỽc a|oedynt yn eu herbyn. ac
odyna gỽedy dechreu ymlad o pob
parth. yn|y|ỻe ymplith y rei kyntaf gỽr+
lois a|las. ac y gỽaskaryssant y gedym+
deithon. ac y|kahat y kasteỻ yd|oedynt
yndaỽ. a|r da a|oed yndaỽ yn agkyffre+
din y|rannỽyt. kanys paỽb megys y
rannei y tyghetuen idaỽ a|e|kymerei.
a gỽedy daruot y gyfranc a|r danwein*
hỽnnỽ. Kenadeu a deuthant at eigyr
y venegi idi ry lad y Jarỻ a chafel y
casteỻ. ac eissoes gỽedy gỽelet o·na+
dunt y brenhin yn rith gỽrlois yn eis+
ted gyt a hi. Yrdanc a|braỽ a aei ar+

152

nunt. A ryfedu y gỽr a adeỽssynt gỽe+
dy y|r lad yn|y vrỽydyr. gỽelet hỽnnỽ yn
vyỽ ac yn iach oc eu blaen yno. Ny wyd+
ynt ỽy y medeginyaetheu ry wnathoed
Myrdin. Ac yn erbyn y chỽedleu hynny
chwerthin a|ỽnaei y brenhin. ac y·gyt
a|r geireu hynny dodi y dỽylaỽ yg+
kylch y Jarỻes a dywedut. arglỽydes
heb ef ny|m llas. i. namyn megys y gỽ+
ely di. Byỽ ỽyf. i. dolur eissoes yỽ genyf
ynheu ry gaffel vyg|kasteỻ a ỻad vy|g+
wyr. ac ỽrth hynny mi a|af yn erbyn y
brenhin ac a|dagefedaf* ac ef rac dyuot
damỽein a vo gỽaeth. ac ỽrth hynny yd a+
eth ac y kyrchỽys att y llu. a gỽedy bỽrỽ
drych a ffuryf gỽrlois y arnaỽ. ef a|ym+
choeles yn uthur penn dragon. a gỽedy
menegi idaỽ y damỽein a|r ymlad. Dolu+
ryaỽ a|oruc o agheu gỽrlois. ac eissoes
o|r|parth araỻ ỻaỽen oed. o achaỽs bot
eigyr yn ryd eỻygedic o|e phriodas. ac
yn|dianot ymchoelut a|oruc parth a
chasteỻ tindagol. a|r casteỻ a|gafas. ac
eigyr a gymerth. ac arueru ohonei
a|oruc yn herỽyd y ewyỻys. a phressỽy+
laỽ y·gyt yn|rỽymedic o garyat. a mab
a merch a vu udunt. ac enỽ y mab vu
arthur. ac enỽ y verch vu anna. a hon+
no vu vam walchmei a medraỽt. Ac
a|vu wreic y leu uab kynuarch herỽyd
gỽiryoned yr ystorya. ~ ~ ~   ~ ~ ~
A c odyna gỽedy mynet dydyeu ac
amseroed heibaỽ. Yn|diruaỽr gle+
fyt y dygỽydỽys y brenhin. a gỽe+
dy y vot veỻy drỽy laỽer o|amser. Bli+
naỽ a|ỽnaethant y gỽyr a|oed yn kadỽ
octa ac offa y|rei a|goffayssam ni uchot.
a ffo gyt ac ỽynt hyt yn germania. ac
y parattoi diruaỽr lyges ỽrth dyuot y
distriỽ hoỻ ynys prydein. a|hynny a|dar+
vu. Kanys hỽynt a ymchoelassant gyt
a diruaỽr lyges ac aneiryf o nifer
gantunt. ac yn|yr alban y diskynnassant
a|r dinassoed a|r kiwtaỽtwyr o dan a hae+
arn a dechreuassant eu molestu ac eu
hanreithaỽ. Ac ỽrth hynny hoỻ lu ynys