Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 35v

Brut y Brenhinoedd

35v

139

gantunt. Enneint a|ỽneynt ym pedry+
fal y mein pan ỽrthrymei eu clefytyeu
ỽynt a golchi y mein a dodi hỽnnỽ y
myỽn yr eneint. a hỽnnỽ a iachaei ỽ+
ynt o|r clefydeu a|vei arnunt. ac y·gyt
a hynny kymyscu sud a ffrỽyth y ỻysse+
uoed a hynny a|iachaei gỽelieu y rei
brathedic. Nyt oes yno vn maen heb
vedeginyaeth a rinwed arnaỽ. a phan
glyỽssant y brytanyeit hynny. bar+
nedic vu gantunt ennynu yn ol y
mein. a brỽytraỽ a|r gỽydyl o cheiss+
ynt ludyas y mein. ac o|r diwed ethol
pymtheg mil o wyr aruaỽc y|r neges
honno o|e heilenỽi. ac uthur pen dra+
gon yn tyỽyssaỽc arnadunt. Myrdin
a|e·tholet y·gyt ac ỽynt. hyt pan vei
drỽy y ethrylithyr ef a|e gyghor y gỽne+
lit pob peth yn baraỽt o|r a|oed reit u+
dunt ar logeu. ỽynt a|aethant y|r mor
a|r gỽynt yn eu hol a hỽylyassant hyt
A c yn yr amser hỽnnỽ [ yn iỽerdon.
yd|oed gillamỽri yn|vrenhin yn
Jỽerdon. gỽas ieuanc enryfed
y|glot a|e volyant. a gỽedy clybot o+
honaỽ disgynu y brytanyeit yn|y gy+
uoeth. Kynuỻaỽ ỻu maỽr a|oruc ef a
dyuot yn|eu|herbyn. A phan wybu ys+
tyr y neges chỽerthin a|oruc. a dyỽe+
dut ỽrth y gỽyr a|oed yn|y gylch. Nyt ry+
fed genyf i heb ef gaỻu o genedyl lesc
anreithaỽ ynys prydein. Kanys yn+
uyt ynt y|brytanyeit. Pỽy a gigleu ei+
ryoet y ryỽ ynuytrỽyd hỽnn. ae gỽeỻ
kerric o Jỽerdon no|r rei ynys prydein.
pan uynhynt hỽy kyffroi an gỽlat ni
ar ymlad dros y kerric hynn. Gỽis+
gỽch wyr aỽch|arfeu ac amdiffynỽch
aỽch gỽlat. Kanys a miui yn vyỽ ny
dygant ỽy y maen ỻeiaf o|r cor. ac ỽrth
hynny pan welas uthur pen dragon
y gỽydyl yn baraỽt y ymlad. ar vrys
ynteu a|e kyrchỽys ỽynt. ac o|e brys+
syedic vydin heb un gohir y brytanyeit
a|rac·oruuant. ac yn|yd oedynt briỽet+
igyon a ỻadedigyon y gỽydyl. ỽynt

140

a gymellassant gillamỽri ar fo. A gỽe+
dy kaffel o|r brytanyeit y uudugolyaeth
hỽyn a aethant hyt y|mynyd kilara ac
ỽynt a gaỽssant y mein. a ỻaỽenhau
a orugant. ac enryfedu yn vaỽr a|oru+
gant. ac odyna nessau a|oruc myrdin
a dyỽedut ỽrth y nifer a|o·edynt yn sefyỻ
yno. ar·uerỽch heb ef oc aỽch deỽred ac
oc aỽch nerthoed y diot y|mein hynn. a gỽ+
ybydỽch ae nerth yssyd drechaf. ae ynteu
ethrylithyr a chywreindeb. ac ar hynny
o arch myrdin ymrodi a|orugant paỽb
o vn vryt drỽy amryfaelyon dysc y geis+
saỽ diot y mein. Rei a dodei raffei. ereill
a thidyeu. ereiỻ ac yscolyon. ac eissoes
ny dygrynoes hynny o dim udunt. a gỽe+
dy dyffygyaỽ paỽb a phaỻu eu nerth u+
dunt yn hoỻaỽl. chỽerthin a|oruc Myrdin.
a pharattoi y geluydodeu ynteu a|e bei+
raneu. a gỽedy daruot idaỽ kyỽeiraỽ
pop peth o|r a|oed reit idaỽ. yn|ysgaỽnach
noc y geỻit y gredu y diodes ef y mein.
a gỽedy eu diot y peris ef eu dỽyn ỽynt
hyt y ỻogeu ac eu|gossot yndunt. ac veỻy
gan lewenyd y deuthant hyt yn ynys bry+
dein gyt a hyrrỽyd·wynt. ac odyna yd|ae+
thant hyt y ỻe yd|oedynt bedeu y gỽyr+
da hynny. a gỽedy menegi hynny y em+
rys wledic. ynteu a anuones kenadeu
drỽy hoỻ wledi y·nys prydein. ac erchi
y baỽb o|r ỻeygyon a|r yscolheigon yn
ỽyr ymgynuỻaỽ a dyuot hyt ym my+
nyd ambyr. hyt pan vei drỽy leỽenyd
ac enryded y kyỽeirynt y mein hynny
ygkylch bedraỽt y gỽyr enrydedus hyn+
ny. ac ỽrth hynny yn herỽyd y wys a|os+
sodes y brenhin y deuthant yr archescyb
a|r escyb a|r abadeu a|r athraỽon a|r ysco+
lheigon. a hynny o bop urdas amryfael
o|r a|oed y·dan y lywodraeth ef. a gỽedy
ymgynuỻaỽ paỽb y·gyt y|r vn ỻe hỽnnỽ
pan deuth y dyd gossodedic hỽnnỽ. Emrys
wledic a|wiscỽys coron y deyrnas am y
benn. ac yn vrenhinaỽl yd|enrydedaỽd
gỽylua y sulgỽyn drỽy yspeit teir·nos
a thri·dieu. Ac yn hynny o yspeit ac am+