Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 33r

Brut y Brenhinoedd

33r

129

chu. Ac o|r diwed oll drỽy y urat a|dỽyll
gỽedy y uot yn urenhin. ef a duc y paga+
nyeit ar torr y brytanyeit hyt pan a+
ei ynteu distryỽ y neb a|vei fydlaỽn
imi. ac eissoes yny kanhatto duỽ ef e
hun a|dygỽyd yn|y magyl ac yn|yr hoe+
nyn a|parottoes ef y|m ffydlonyon in+
heu. kanys gỽedy gỽybot o|r saeson y
dỽyỻ ef a|e enỽired. ỽynt a|e byryassant
ef o|e vrenhinyaeth yr hyn nyt reit y
neb y gỽynaỽ. Hynn yssyd gỽynuanus
genyf hefyt. ry daruot y|r yskymume*+
dic bobyl a|ỽohodes yr yskymun uradỽr
hỽnnỽ goreskyn a|diwreidaỽ y bonhedigy+
on kiỽtaỽtỽyr dylyedaỽc. anreithaỽ a|o+
rugant y frỽythlaỽn dayar. a distryỽ yr
eglỽysseu a dileu y gristonogaeth hae+
ach o|r mor y gilyd. ac ỽrth hynny yn
aỽr y kiỽtaỽtwyr gỽneỽch chỽitheu yn
ỽraỽl. a dielỽch arnaỽ ef yn|gyntaf
drỽy yr hỽn y damỽeinaỽd y drygeu hyn
oac odyna ymchoylỽn an harueu
yn erbyn an gelynyon. a rydhaỽn an
gỽlat gan eu gormes. ac ny bu un
gohir trỽy amryfaelyon peiryaneu
a chelfydodeu yd ymrodassant y geis+
saỽ distryỽ y casteỻ. ac o|r diỽed gỽedy
na dygrynoei dim udunt o|r a|ỽne+
ynt. ỽynt a rodassant tan yn|y casteỻ.
a gỽedy kaffel o|r tan goskymon ny
orffoỽyssỽys hyt pan losges y casteỻ
a gỽrtheyrn yndaỽ. ~ ~   ~  
A  gỽedy clybot o hengyst a|r sae+
son ereiỻ y·gyt ac ef hynny. dir+
uaỽr ofyn a|e|dygyrchaỽd. ka+
nys molyant emrys a|e glot a glyỽ+
synt yn wastat. kanys hyt tra yttoed
yn teruyneu freinc. kymeint oed y
nerth a ge˄dernit a|e deỽrered a|e leỽder
ac nat oed yr eil gỽr a|lauassei ymgy+
uaruot yr ymlad ac ef. Kanys pỽy by+
nac a ymgyuarffei ac ef. y neiỻ peth
a vydei idaỽ. ae ef a|e byrryei y ar y varch
ae ynteu torri torri y wayỽ yndaỽ. ac y+
gyt a|hynny hefyt hael am da oed.
Gỽastat ac ystyryaỽl yn dỽ·ywaỽl was+

130

sanaeth oed. Hynaỽs ympop pethac
y ar pop peth goruchel geluyd oed.
Dewr ar y droet. deỽrach y ar varch.
a|doeth y lywyaỽ u. a hyt tra yttoed
yn gỽare drigyaỽ yn ydaỽ drỽy y ryỽ
gynedueu a|r campeu hynny. yn wastat
y·d|ehedei y glot ynteu dros ynys prydein.
ac ỽrth hynny ofyn a gymerth y saeson.
a fo a orugant yn hoỻaỽl drỽy humyr.
ac yn|y gỽladoed hynny kadarnhau y
kestyỻ a|r dinassoed a|orugant. Kanys y
ỽlat honno y·n|wastat a|geffynt am+
diffyn yndi. o gyfnessaffrỽyd yscot+
lont y keffynt dirgelỽch. ac odyno yd
ymdangossei pop coỻet y|r kiỽtaỽtỽyr.
y ỽlat honno aruthur. ac agarỽ
oed ỽrth y phressỽylaỽ. a diffeith oed
o|e chiỽtaỽtwyr. ac ar·uoỻedigaeth yn
wastat y|r gelynyon ac y|r estraỽn ge+
nedyl. Nyt amgen yr yscottyeit a|r fich+
teit a|r denmarchwyr a|r ỻychlynwyr.
ac y bop kenedyl o|r a|delei yr gỽneuthur
drỽc. ac y anreithaỽ yr ynys. ac ỽrth
hynny o gedernit a diogelỽch y ỻychlynỽyr yd
ymdiredassant ac y ffoassant yno. a
chymryt y wlat megys priaỽt gestyỻ
y chynal. a gỽedy menegi hynny y
emrys gleỽder ac ehofyndra a|gym+
erth yndaỽ o|hynny. a|gobeithaỽ caffel
budugolyaeth. ac yn|y|ỻe galỽ y kyỽtaỽ+
twyr attaỽ y achwanegu y lu. ac yn
diannot kychỽyn a|oruc tu ac at y sae+
son. a thra|yttoed yn|kerdet doluryaỽ
a|oruc o welet yr eglỽysseu gỽedy eu
distryỽ hyt y dayar. ac adaỽ y duỽ
a|oruc o|r gorffei ar y elynyon atneỽy+
du yr eglỽysseu. ~   ~ ~  
A  gỽedy gỽybot o hengyst y bot
yn dyuot galỽ y leỽder attaỽ.
ac ethol y gytuarchogyon. ac
annoc y baỽp ar neiỻtu ac erchi udunt
yn ỽraỽl ỽrthỽynebu ac nat ofynhe+
ynt rac emrys yr ymlad ac ef. a dyỽe+
dut nat oed namyn deg|mil o|wyr ỻy+
daỽ y·gyt ac ef. yr ynyssaỽl vrytanye+
it ny|s rifei ynteu. Kanys ỻaỽer gỽe+
ith