Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 32r

Brut y Brenhinoedd

32r

125

wedic o chỽibant. Neidyr a|gyttya A hỽn+
nỽ. Odyna y genir tri tharỽ ỻuchadenaỽc
y|rei a|symudant yn wyd gỽedy treulont
eu porueyd. Y kyntaf a arỽed ffroỽyỻ
gỽiberaỽl. ac y·dan y ganedigaeth yd
ymchoel y gefyn. Dỽyn ffrowyỻ y gan+
taỽ a lafuryant ỽynteu. ac y gan yr ei+
thaf yd agreiffir. Ymchoelut bop eilỽers
y hỽynebeu yny vriỽont y wenỽynedic
chỽerthin. Y hỽnnỽ y dynessa diwyỻa+
ỽdyr y gogled. yr hỽnn a ymdywynic
y sarf dra|e gefyn. Hỽnnỽ a|orffoỽys
yn ymchoelut y daear ỽrth ymdyỽyny+
gu o|r ydeu. afuryaỽ a|wna y sarff y
eỻỽg gỽenỽyn hyt na thyfo yr yt.
O agheuaỽl uaỻ y deruyd y bobyl.
a muroed y keyryd a|diffeithyr. kaer
loeỽ a rodir yn amdiffin yr honn a
gyfrỽgdyt y merchuaeth y neb a fro+
ỽyỻa. kanys mantaỽl uedeginyaeth
a arỽed. yr ynys ar vyrder a atnewyd+
heir. Odyna deu a|ymlynant y deyrn+
wjalen. y|rei y gỽassanaetha y dreic
coronaỽc. araỻ a|daỽ yn|hayarn. ac
a varchocka y sarff a|ehetto. O noeth
gorff yd eisted ar y|gefyn. ac o vaed
y deheu a|e ỻoscỽrn. Gan leuein honno
y dyffry y moroed. ac ofyn yr eil a|vyd
ar·nadunt. Yr eil a|gydymdeithocka
y|r ỻeỽ. ac o|r rei marỽaỽl y dygyfer+
vynyant. O symudedigyon aeruae+
u y darestỽg echỽyn. a|dywalder y bỽ+
ystuil a|oruyd. Odyna y daỽ un a|the+
lyn a thinpan ac y claerockaa dyw+
alder y ỻeỽ. ỽrth hynny y|tagnefe+
dant kenedyloed y teyrnas. ac y galỽ+
ant y ỻeỽ ar y vantaỽl. a gỽedy gos+
sotto eistedua y ỻafurya ar y pỽys. a|e
valueu a|estyn ar y gogled. ỽrth hyn+
ny y tristaant kymydeu yr alban. a
drysseu y temleu a gayant. Y seren+
naỽl vleid a|hebrỽg toruoed. ac o|e
achaỽs ef kernyỽ a rỽym. Marcha  ̷+
ỽc yn|y kerbyt a ỽrthỽynepa idaỽ. yr
hỽn a symut y bobyl yn vaed coet.
Wrth hynny yd|anreitha y gỽladoed.

126

Ac y cud y benn yn|annodun hafren.
Dyn a|damblygir y gan y ỻeỽ buỽ.
a ỻuchaden eur a|daỻa y rei a|e·dry+
chont. r aryant a wynha yn|y gylch.
ac amryfaylyon bressureu a|ulinhaa.
yny vo gossodedic y gỽin y medwant
y rei marỽaỽl. ac y vo ebryuedic y
nef yd|edrychant ar y dayar. y syr a
dỽc y gantunt eu|drych. a|r gnotae+
dic redec a|wasgarant. Pan sorro y
rei hynny y ỻysc yr ydeu a|gỽlith a
glaỽ a|neckeir. Y gỽreid a|r keigeu
a symudant chỽyl. a neỽydder y gỽe+
ithret a|vyd anryfedaỽt. ychtywen+
edigrỽyd yr heul a wanha yn echel
Mercurius. ac a|vyd aruthred y|r
neb a|e hedrycho. Stilbon a|symut
taryan archadie. a uenus a|eilỽ pen+
festin mars. Penffestin mars a|w+
na gỽasgaỽt kandared. Mercurius
a gerda dros y therfyneu. Orion
hayarnaỽl a|symut y gledyf. y
moraỽl heul a|vlinha yr ỽybyr. Ju+
biter a gerda dros y gnotaedigyon
lỽybreu. a venus a|edeu y gossodedi+
gyon linyeu. Seren sadỽrn a|dy+
gỽyd o gyghorfynt. a gogrỽm gry  ̷+
man y ỻad y|rei marỽaỽl. Deu whech
rif tei y syr a gỽyn kerdet eu ỻetywyr
Gemini a|ebryfygant eu gnotaedig+
yon damgylchyneu. a|r kelỽrn a alỽ+
ant y|r ffynhoneu. Mantaỽl y punt
a dobynha ygkam. yny dotto y maha+
ren y grymyon gyrn y·danaỽ. ỻoscỽrn
y sarff a|greha ỻucheit. a|r cranc a|ym+
rysson a|r heul. y wyr·y a|escyn ar ge+
fyn y seythyd. a thywyỻu a|wnant gỽ+
erynolyon vlodeuoed. Redec y ỻeuat a
gynhyrua sodiacỽm. ac yg|kỽynuan
yd ymdorrant peliades. Nyt ymchoel
neb o wassanaeth ianus. namyn yny
vo kayat y|drỽs yd ymgelant yg|go+
goueu adrianus. yn dyrnaỽt y pala+
dyr y kyfodant y moroed. a ỻudỽ y rei
hen a|atneỽydha. Gỽyneu a|ymdorrant
o|irat ỽhythedigaeth. ac a|ỽnant sein y·rỽg
y|syr. ~ ~ ~