Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 30r

Brut y Brenhinoedd

30r

117

tyỽyssaỽc efydaỽl a|gledir. Teruyn gos+
sodedic yssyd idi yr hỽnn ny eiỻ mynet
drostaỽ. Deg mlyned a|deugeint a|chant
y byd yn an·wastatrỽyd a darystygediga+
eth. Try·chant y gorfyỽys. ac yna y ky+
uyt gogledwynt yn|y herbyn. a|r blodeu
a greaỽd y deheuwynt a|gribdeila. yna
yd|eurir y temleu. ny orfyỽys ỻymder y
cleuydeu. a breid uyd o cheiff pryff ger+
mania y ogoueu. kanys dial y urat a daỽ
yn|y erbyn. Grymhau ychydic o|r diỽed
a|ỽna. a degỽm normandi neu flandrys
a|e hargyỽeda. Kanys pobyl a|daỽ y|my+
ỽn peisseu heyrn ac y myỽn pren. Yr hon
a gymer dial o|e henỽired. Ef a atnew·yd+
haa pressỽyluaeu yr hen diỽyỻodron.
a reỽin yr estronyon a ymdengys. Hat y|d+
reic wen a|hellir oc an gardeu ni. a gỽe+
diỻ y genedyl a degemir. Gỽed dragỽy+
daỽl geithiỽet a|dyborthant. ac eu mam
a archoỻant o geibeu ac ereidyr. Yna
y darestỽg y dreigeu o|r rei y darestỽg y
neiỻ y gyghoruynt. y ỻa a ymchoel
dan wasgaỽt y henỽ. Odyna y dynessaa
eỽ y wirioned ar ureiurat rac yr hỽn
yd|ergrynant tyroed ffreinc ac ynyssoly+
on dreigeu. Yn|y|dydyeu hynny yd ymho+
elir eur o|r liliỽn a|r   dynhaden. ac ary+
ant a|ret o garneu y rei a|vrefhont. Y
calanustreit a|ỽisc amryuaelon gnuoed
a|r abit uchaf a arỽydockaa y petheu
o vyỽn. Traet y rei a|gyfarth a|drychir.
Hedỽch a|gaffant y bỽystuileit. Dyno+
lyaeth a|dolurya poen. Ef a|hoỻtir
furyf y gyfneỽit. haner crỽn a vyd. Ef
a baỻa cribdeil y barcutanot. a danned y
bleideu a|bylant. Kanaỽon y ỻeỽ a|symu+
dir yn vorolyon bysgaỽt. a|r eryr hỽn+
nỽ a|ỽna y nyth ar vynyd avia neu eryri.
Gỽyned a gocha o|e mamaỽl waet. a
thy gorineus a lad y whe broder. ynyssoly+
on dagreuoed a|gỽplaa yr ynys. Gỽae hi
flandrys o lef y kỽynuanusson. Kanys
yndi y dineuir emhenyd y eỽ yny vo bri+
ỽedic y aelodeu oỻ. o|e dataỽl dlyet y gỽr+
thledir. Odyna y gelỽir paỽb ar bop

118

peth. Y plant a lafuryant e·hedec ar
oruchelder. kanmaỽl petheu neỽyd ha+
gen a|dyrchefir. Yr a vo gỽar yd argy+
ỽedir o enỽired yny wisgo ef y rieni.
ỽrth hynny y|diskynn mynyded y rỽy+
medic o danned baed coet. a gỽascaỽt
y penfenfestinyaỽc. Sorri a|ỽna yr al+
ban. ac yny vo kyt·alỽedic y hystlysseu
y ỻafurya y dineu gỽaet. yg geneu
hỽnnỽ y rodir ffrỽyn yr hỽnn a|ỽneir
yn arfet lydaỽ. Eryr torr y|gygreir
a|eura hỽnnỽ. ac o|r trydyd nyth y
ỻaỽenhaa. Yna y deffry y kanaỽon a
aruthrant. a gỽedy yd|adaỽhont y
coedyd o vyỽn muroed y dinassoed yd
hellir. aerua nyt|bychan a|ỽnant o|r
rei a|ỽrthỽynepo. a|thauodeu y teirỽ
a|drychant. Mynygleu y rei a vrefant
a ỽrthrymant o gadỽyneu. a henyon
amseroed a atnewydant. Odyna o|r kyn+
taf y|r petỽyryd. O|r petỽyryd y|r trydyd.
O|r|trydyd y|r eil y troir y baỽt yn|yr oleỽ.
y chỽechet a|diỽreida muroed iỽerdon.
a|e ỻỽyneu a|symut yn vaes. amryuae+
lon ranneu a|dỽc yn vn. ac o|benn y
ỻeỽ y coronheir. Y wibiaỽ y darestỽg y
dechreu a|e diỽed a ehetta ar o·ruchelder
kanys ef a atneỽydhaa eisteduaeu y rei
gỽynuydedigyon drỽy y gỽladoed. ac
a|leha bugelyd yn ỻeoed gỽedus. Dỽy
gaer a|ỽisgir o dỽy vanteỻ. a gỽeryn+
olyon rodyon a ryd y iỽerdon. Odyna
ef a|haed kanmaỽl y gan yr hoỻ·gyuoe+
thaỽc. ac y·rỽg y gỽynuededigyon y
ỻeheir. O hỽnnỽ y kerda y linx a|er+
uyna pop peth. yr hỽnn a ymdyỽynnic
yn gỽymp y briaỽt genedyl. Drỽy hỽn+
nỽ y kyỻ fflandrys neu normandi y
dỽy ynys. ac o|e hen deilygdaỽt yd|ys+
peilir. Odyna yd|ymchoel y kiỽtaỽtw+
yr y|r ynys. kanys abaỻ yr aỻtudyon
a|dỽyrhaa. Yr hen·ỽr gỽyn y ar varch
gỽelỽ a ymchoel auon perydon. ac a
gỽialen wen a|vessur melin ar·nei.
katỽalaỽdyr a|eilỽ kynan. a|r alban
a|duc a|dỽc yn|y gedymdeithas. Yno y