Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 283v

Gramadeg y Penceirddiaid

283v

1135

a|e chynnal ueỻy hyt y penn. Kywyd deu+
eir vyrryon a uessurir o bedeir siỻaf bob geir
o|r|deu. val y mae hỽnn. Harddec riein. hydỽf
glỽysgein. hoewne gỽanec. huan debec. haỽd
dy garu. heul yn|ỻathru. ~ ~  
Awdyl|gywyd a uessurir. o|bedeir siỻaf ar|dec.
a|geir kyrch yndaỽ. ac yn|vn awdyl y byd y
kywyd oỻ. val y|mae hỽnn. O gỽrthody liỽ
ewyn was. di·uelyn gudynneu. yn|diwladeid
da y len a|e awen yn|y lyfreu. Kael itt vilein ar+
adyrgaeth. yn waethwaeth y gynnedueu.
Kywyd ỻosgyrnaỽc a uessurir. o deu eir.
neu dri. neu bedwar. o wyth siỻaf bob un o+
honunt. A phenniỻ ỻosgỽrn yn|y ol. o seith
siỻaf yndaỽ. Ac ỽrth diwedaỽdyl y penniỻ
hỽnnỽ y kynhelir y kywyd oỻ. val y|mae hỽnn.
uwch eiry manot mynyd mynneu. uoed
a|th uaỽl gỽaỽl gỽawr deheu. ỻathyrlun gol+
eu oleudyd. iuaỽd vy hoen o boen beunyd
ỻudyaỽd y|m hun ỻun bun ỻoer byt. ỻet+
ryt nyt bywyt a|m byd. a|e gynnal ỽrth yr
awdyl honno hyt y|penn ~ ~ ~  
B eỻach kanys deryw dywedut. am
deir|keing prydydyaeth. Nyt amgen
am yr eglynyon. a|r kywydeu. a|r odleu.
Yaỽn yỽ weithon dywedut am y beieu a|r
kameu a dylyer eu gochel myỽn pob kerd
dauaỽt ganmoledic. Myỽn tri|ỻe ar gerd
y|geỻir beiaỽ. Nyt amgen. yn|y kymeradeu.
a|r kynghaned. a|r odleu. A chyt a hynny
yn|yr ystyr. a|r synnỽyr. a|r|dechymic. Y ky+
meradeu a uydant myỽn dechreu y geirev
a|r penniỻeu. a|r kynghaned yn|y kanaỽl.
a|r odleu yn|y|diwed. Pob tỽyỻ|aỽdyl. a|ph+
ob tỽyỻ|gymeryat. a phob tỽyỻ gyghaned.
bei a|cham vyd myỽn kerd. Bei myỽn kerd
yỽ bo yndi unic a|ỻuossaỽc ygyt. val
pei dywettit ugeinwr. pan|dylyit dywedut
ugeinwyr. Bei yỽ gỽryf a|benỽ ygyt.
val pei dywettit gỽreic kryf. neu|ỽr kref.

1136

pan|dylyit dywedut gỽr cryf. a|gỽreic cref.
Bei yỽ gỽyd ac absen. a hynny a vyd o dwy
fford. vn yỽ pan dotter dỽy berson amryual
y·gyt yn ymadraỽd. ual pei dywettit. Mi a|wyr
prydu. pan|dylyit dywedut. Mi a|wnn brydu.
Araỻ yỽ. pan dotter deu amser amryual ygyt
yn ymadraỽd. Mal pei dywettit. mi a|brydaf
pei gỽypỽ˄n y bỽy. Pan|dylyit dywedut. Mi a
brydỽn pei gỽypỽn y bỽy ~ ~ ~   ~  
Bei ar gerd yỽ trỽm ac ysgaỽn. nyt amgen.
bot y neiỻ awdyl yn|drom. a|r|ỻaỻ yn ysgaỽn.
ỻyma reol y adnabot trỽm ac ysgaỽn. Nyt
amgen. ỻuosso˄gi y|geir a|e amylhau. Megys
bei bydut heb wybot beth yỽ kaỻon ae trỽm
ae ysgaỽn. ỻuossoker ef. a dywetter kaỻonneu.
a|chanys trỽm yỽ yn|y geir wedy ỻuossogi.
wrth hynny trỽm uyd yn|y geir kynn y
luossogi. Ac yn vn wed a|hynny. o·ny wys
beth yỽ amkan. ae trỽm. ae ysgaỽn. ỻuosso+
ker ef a|dywetter amkaneu. Ac ỽrth y uot
yno yn ysgaỽn. rth hynny ysgaỽn uyd yn|y
kyntaf. Ac ar y reol honno yr adnabydir
beth uo siỻaf bedrus. ae vn siỻaf ae dỽy.
val y|mae bygỽl. ỻuossoker ef. a dywetter.
bygylu. a chanys trisiỻauaỽc yỽ hỽnnỽ. deu+
siỻafaỽc uyd y ỻaỻ. Ac o|ỻuossogir bagyl. a
dywedut bagleu. kanys deusiỻafaỽc yỽ baglev.
ỽrth hynny un·siỻafaỽc uyd bagyl. kany|dyly
bot yn|y geir wedy|ỻuossogi namyn vn siỻaf
ragor rac y|geir kyn y luossogi ~ ~ ~
Bei ar gerd yỽ. ỻedyf a|thalgrỽn. bot y neiỻ
ban yn|ỻedyf a|r|ỻaỻ yn|dalgrỽn. Bei ar eglyn
yỽ. proest. ac unawdyl. bot y neiỻ dryỻ y|r eg+
lyn yn vnawdyl. a|r ỻaỻ yn broest. Bei ar
eglyn yỽ bot mỽy o|odleu yndaỽ no phedeir.
o·ny|byd eglyn hir a|messur deu eglyn neu|dri
arnaỽ. Bei ar eglyn yỽ bot yr vn geir yndaỽ
dwyweith. ony byd deirgỽeith. ony byd hytgy+
ỻaeth. neu ysmalhaỽch karyat yn escus
drostaỽ. hytgyỻaeth ual y mae yn|yr eglyn