Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 277v

Amlyn ac Amig

277v

1111

Ac yna y kymerth yr anrydedus dat albin escob
assỽ. y gỽr a|oed wahanredaỽl glot idaỽ dros y byt
o|e santolyaeth a|e|doethineb niuer maỽr o lu
ffreinc y·gyt ac ef. a chyrchu y mynyd a elwit
ffinen y ỻe yd oed y kasteỻ kadarnhaf yd|oed yr
ysgymunedic vrenhin yndaỽ. a|r brenhin o|r tu
araỻ y|r mynyd. a achubaỽd y dinas a|elwit clu+
sas. yn|y ỻe yd oed clo a chedernit hoỻ lỽmbar+
di. ac a ymladaỽd a|r dref. a gỽedy clybot o desi+
der hynny. Disgynnv a|oruc o|hyt nos am|benn
y kasteỻ. a|e lenwi o vỽyt a|diaỽt a gỽyr a me+
irch. a|thrigyaỽ yno a|wnaeth ynteu y amdif+
fyn y gasteỻ yn wraỽl. A thrannoeth y bore
gỽedy clybot o chyarlymaen hynny. yd an+
uones kennadeu arbennic att desider y erchi
idaỽ wneuthur iaỽn dros y cam a|wnathoed
y|r eglwys a|r gristonogaeth. Ac o|r bu uaỽr
ammarch y kennadeu kyntaf a dathoedynt a|r
ỻythyreu attaỽ. Mỽy yn|da vu ar y kennadev
hynny. a gỽedy gỽelet o|r brenhin na|waredei
idaỽ ostỽng ryvic desider nac yr caryat nac
yr kedymdeithyas nac yr kynnic gỽystlon
idaỽ. Erchi a|wnaeth ef y duỽ rodi nerth i+
daỽ y|dial y draha a|e|sarhaet yd|oed desider yn|y
wneuthur y|r eglwys. a|r nos honno am han+
ner nos yd anuones duỽ braỽ ac ovyn ym
plith ỻu desider. yn gymeint ac nat oed yr
vn onadunt ˄a arhoei y gilyd yn|ffo. namyn
adaỽ eu kasteỻ ac eu pebyỻeu. ac eu heur
ac eu haryant ac eu meirch y baỽp o|r a
vynnei eu kymryt. Ac yna y ffoes desider
a niuer bychan y·gyt ac ef y|r dref a|elwit
campania. a|chadarnhau y|dref a|wnaethant
arnadunt yn ffenedic ac ymlad yn wraỽl.
a|gỽedy gwelet o desider na aỻei gadỽ y
dref arnaỽ. erchi a|wnaeth ef y vrenhin
ffreinc kyngreir tra vei yn gwisgaỽ ym+
danaỽ ef a|e|lu. y rodi kat ar uaes y|r brenhin.
a hynny a vu lawen gan chyarlymaen.
Ac yna y gelwis attaỽ y lu. ac yd erchis

1112

y amlyn ac amic reoli y lu. a chweiryaỽ y
gadoed. a rybudyaỽ paỽb y vot yn baraỽt
y ymlad a desider. ac y dial eu gwaet o·herw+
yd nat oed le y kiliynt o·dyna. Yd|oed ha+
gen y·gyt ac ef deudec|kat o gadoed. ac ym
pob kat o hynny. chwegwyr a|thrugeint
a|chwechant a chwemil. o|wyr a meirch
heb pedydkant. nyt oet haỽd eu rifaỽ
rac eu hamlet. a gwedy y baỽp onadunt
reoli eu kadoed ac eu dysgu. Gostỽng
helymeu a|orugant o bop parth. ac ym+
gyrchu yn ỻidiaỽc drỽy dodi gaỽr ual y
clywit ỻawer o viỻtiryoed o·dyno yn ego+
ri ac yn rwygaỽ gan y gỽyr yn annoc.
a|r meirch yn gỽeryru. a|r peleidyr yn|tor+
ri. a|r cledyfeu yn seinyaỽ ar yr helmeu.
a|r brein yn greu uch benn y kalaned. a
gỽedy eu bot teir·nos a|thri·dieu heb na
diaỽt yn ymffust yn|y wed honno. heb
uot yn nes y vrenhin ffreinc kael y vudu+
golyaeth. dynessau yn|y wersyỻ tu a|r
vrwydyr a|oruc. ac amic y·gyt ac ef. a|ỻeng
o|wyr a meirch o|dewiswyr ygyt ac ỽynt. ac
yna o newyd yd annoges y wyr y ymlad.
ac erchi a|wnaeth udunt yr karyat y
gỽr a|diodefassei angheu dros bopyl adaf
gỽneuthur vn o|deu·peth. ae ymlad yn
wychyr drỽy vot yn baraỽt y odef angheu
yr keissyaỽ budugolyaeth. ae na delynt nes
no hynny y|r vrỽydyr. o·ny bei gymeint eu
karyat ar|duỽ. ac eu|bot yn baraỽt y odef
angheu drostaỽ. o|r bei reit udunt. Medy+
lyaỽ arglwydi vrodyr a|dylyỽch pỽy byn+
nac a odefo angheu yn|y vrỽydyr honn. y
byd yn ỻewenyd teyrnas nef kynn oeri y  ̷
waet. a|gỽedy kynghori y wyr a phrege  ̷+
thu udunt yn|y wed honno. yn diohir
amlyn ac amic ual deu leỽ newynaỽc
ymplith man ysgrybyl. a gyrchassant
y gat yd|oed desider yndi. ac a|e|tyỻassant.