Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 232v

Meddyginiaethau

232v

934

y gyuot ascỽrn penn hen|dyn y taraỽ ar
dỽfyr oer a|e yuet. Craf y natred ar gre+
ithwar. sud eu|gỽreid y torri maessa. a
sud eu deil y dorri magyl. Gỽreid y
gannỽreid lỽyt eu berỽi trỽy win y dorri
maessa heuyt. a gỽneuthur trỽy eu de+
il y lad ỻyngher. Gỽreid y chwefyrdan
a gỽreid y tauol. a ỻysseu cadỽgaỽn. ac
emenyn. a hen ulonec. a brỽnstan. eu bỽ+
rỽ y·gyt. ac eu|gỽascu trỽy liein. hynny
yssyd da rac y crugyn. O|r|pan alho buch
hyt ympenn y pymthecuet dyd gỽressaỽc
uyd y ỻaeth. Ac odyna hyt pan|lamher tra
vo blith genthi gỽressaỽc uyd y ỻaeth.
Kic hỽch kynn|y blỽyd. a chic dauat. gỽly+
boraỽc vydant. a|dyn a vo knaỽt gỽlybora+
ỽc idaỽ o gleuyt nyt da idaỽ y kic hỽnnỽ.
Jachaf kic ỻỽdyn gỽyỻt yỽ; kic iỽrch. Jach+
af kic ỻỽdyn dof yỽ; kic tỽrch. Jachaf kic edyn
gỽyỻt yỽ; kic partris. Jachaf kic edyn dof
yỽ; kic iar. Jachaf pysgaỽt mor yỽ; ỻedyn.
Jachaf pyscaỽt awedỽr yỽ; draenogyeit. a
brithyỻyeit. Rac derwhyden wlyb. Meldeb
yr eidorỽc. a|mer katno. ac ystor gỽynn.
Rac y|dannoed kymryt y risc nessaf y|r prenn
eidorỽc. a deil y gỽydwyd. ac eu|hyssigaỽ y+
gyt y myỽn morter yn|da. ac eu|gỽascu trỽy
liein yn|y dỽyffroen a|e dorr y uynyd a hyn+
ny a|e gỽeryt. Rac byderi. kymryt trỽnc
hỽrd. a bystyl ỻassỽot. a sud yr onn. ac eu
gỽascu yn|y glust. ac y adan y deint. a dodi
ỻosc y|mon y|glust. ac yg|kỽrr y en. a chneu+
en yndaỽ a|hynny yssyd da. Rac brath
neidyr; os gỽr uyd. kymryt keilaỽc byỽ. a
dodi y din ỽrth y brath. a|e gynnal ueỻy a
hynny yssyd da. Os gỽreic vyd kymryt
iar vyỽ yn|yr|vn ansaỽd. a hynny a|e diỽennỽ+
yna. Rac ỻyngranc. kymryt kagyl ge+
iuyr. a blaỽt heid. a gỽin coch. ac eu ber+
wi y·gyt yn iwt. a|e dodi ỽrthaỽ. a|hynny
yỽ y uedeginyaeth yn|y ỻe ny|diotter.
Rac dolur y|myỽn penn. neu rac gỽaeỽ

935

kymhaleu. kymryt bara pynnyỽl gỽenith
trỽydaỽ. a|e ualu yn vlaỽt man. ac odyna
kymryt suryon y coet. a|deint y ỻeỽ. a|r
danhogen. a gỽin coch. ac yssigaỽ y ỻysseu
y·gyt y myỽn morter yn|da. a|e kymyscu y+
gyt ar y tan. ac y|mron y diot. dodi gỽer
eidon yn|da yndaỽ a halen. Ac odyna dodi
y plastyr hỽnnỽ ỽrth y benn gỽedy eiỻaỽ.
a hynny ar urethyn|teỽ. Sef a|wna hỽnnỽ
tardu cornỽydon trỽydaỽ. a sugnaỽ y gỽen+
ỽyn y maes. a|e didoluryaỽ ynteu. Ny byd
gỽennỽynic brath adyrcob. namyn o wyl ueir
y medi. hyt wyl ueir y canhỽyỻeu. ac yna
briỽaỽ kylyon ỽrthaỽ. a hynny a|e diwenỽy+
na. Rac ỻyngher kymryt risc yr yscaỽ. a
risc y coỻ ffrenghic. a risc yr yspydat. a|r
elinyaỽc. ac eu berỽi trỽy dỽfyr ygyt. ac y+
uet ffioleit peunyd ar y gythỽgyl. a phei+
daỽ a bỽyt hyt ymron echwyd. a hynny hyt
ympenn y naỽ pryt. Rac brath ab; kymryt
bissweil tarỽ a|e dodi ỽrthaỽ. a iach uyd.
Rac y mann; kymryt yr erinỻys a|e dodi
ỽrthaỽ pan arganffer gyntaf. araỻ yỽ;
kymryt blodeu y benngalet. neu y deil. a|e
briwaỽ y·gyt a|melyn wy. a halen man. a|e do+
di ỽrthaỽ. a hỽnnỽ a|e kyuyt. Araỻ yỽ. kym+
ryt y wenndaỽc las. a|e briwaỽ y·gyt a|hen
vlonec a|e dodi ỽthaỽ. a raỻ yỽ. kymryt gỽ+
reid y dynat coch. a gỽreid y ganwreid lwyt.
a|r ieutaỽt. a|e berỽi y·gyt trỽy lastỽr geiuyr
yn|dỽys. a dodi emenyn yn|y glastỽr. a|e yuet
a nos a dyd. Rac y mann gỽedy byryo y da  ̷+
meit. neu ar lasc. kymryt yr amrannwen
a|e grassu yn|da. a|e ualu. a|e iraỽ a|hỽnnỽ gys+
seuin. a bỽrỽ blaỽt y ỻysseu arnaỽ. a hỽnnỽ
a|wna y greith yn|da ac yn|dec. Barwyl y
gyuygeu pob gỽeli y uerỽi trỽy lastỽr ỻef+
rith. Y dorri gỽaetlin redegaỽc. kymryt y
uedlys a|e tharaỽ ar dỽfyr oer a|e yuet. a|hỽnnỽ
a|e tyrr trỽy nerth duỽ. Rac crygi. kymryt y
uabcoỻ. a|r erinỻys. a|e berỽi trỽy lefrith pur.
a dodi emenyn arnaỽ ar y tan. a|e uerỽi ias