Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 21r

Brut y Brenhinoedd

21r

81

creu y gallon a oedynt rỽymedic o gadỽ+
yneu y dieuyl. ~  
A  gỽedy bot kynuelyn uab teneuan
yn vrenhin deg|mlyned y ganet
deu|uab idaỽ. a|r hynaf a|elỽit gỽy+
dyr. a|r ieuaf a|elỽit gỽeiryd adarwein+
daỽc. a gỽedy eilenỽi dieuoed buched ky+
nuelyn y gỽnaethpỽyt gỽeiryd yn ure+
nhin. ac y dechreuis attal teyrnget gỽyr
rufein. ac yna y doeth gloyỽ amheraỽ+
dyr rufein a ỻu gantaỽ y ynys brydein
y gymeỻ y deyrnget drachefyn. a leli+
us hamo tyỽyssaỽc y ymladeu gyt ac ef
yr hỽn ny|ỽnaei yr amheraỽdyr dim heb
y gyghor. ac y doethant y borth·estyr y|r
tir. ac yna y dechreuassant kayu pyrth
y dinas a mur maen mal na chaffei
neb o vyỽn mynet aỻan. kanys eu bryt
oed eu gỽarchae a|e kymeỻ drỽy neỽyn
y wedaỽl darystygnedigaeth udunt. a
gỽedy dyuot y chỽedyl at gyỽeiryd
kynuỻaỽ a oruc ynteu hoỻ ymladwyr
ynys prydein yn|y erbyn. a|gỽedy dyuot
y deu·lu yn gyuagos. a gỽedy bydinaỽ
o bop parth. Dechreu ymlad a molestu
y elynyon a|ỽnaeth gỽydyr yn|wychyr.
a mỽy a|ladei e|hun no|r ran uỽyaf o|e lu
ac ar hynny yd|oed yr amheraỽdyr a|e lu
yn kyrchu y logeu dan fo pan aeth yr
ymeỻdigedic dỽyỻỽr bratỽr gan hamo
a|chymryt arueu un o|r brytanyeit a|ry
ladyssei. ac yn yr arueu hynny annoc
y brytanyeit megys kyt bei un o·na+
dunt. ac adaỽ udunt y uudugolyae+
th o|r gỽnelynt ueỻy. Kanys ieith a de+
uodeu y brytanyeit a|dysgassei ymplith
y gỽystlon oed yn rufein o ynys prydein.
ac ueỻy kerdet yn|ystryỽys drỽy y bydi+
noed yny doeth gyr·ỻaỽ y brenhin. a phan
welas ỻe ac amser taraỽ y ben y|r maes
a|chledyf. a|ỻithraỽ drỽy y bydinoed y+
ny doeth at y lu e hun gan yr ysgymun
uudugolyaeth honno. a gỽedy gỽelet
o weiryd adarỽeindaỽc ry lad y brenhin.
Bỽrỽ y arueu e hun a|oruc a gỽisgaỽ
arueu y brenhin. ac annoc y gedymdei+
thon y ymlad. a gyrru angerd yndunt

82

megys kyt bei   euo uei y brenhin. a
phaỽb a|uu ỽrth y dysc ynteu. kany ỽydynt
etỽa ladedigaeth y brenhin. a gỽedy ym+
lad yn|drut ac yn|galet. ỽynt a|ỽnaethant
aerua diruaỽr oc eu gelynyon. ac o|r diỽed
ỻithraỽ a|oruc gỽyr rufein. a ffo yn dỽy
ran yn uriỽedic gantaỽ y|ỽ ỻogeu a ch+
ymryt   y diogelỽch megys o|r kestyỻ.
a hamo y ran araỻ gantaỽ a gyrchỽys
y koet. kany chauas o yspeit mynet
y ỻogeu. a thybygu a|oruc gỽeiryd
uot gloyỽ yn ffo y|r koet y·gyt a hamo.
ac ỽrth hynny ny|orffỽyssỽys gỽeiryd y+
n|y hymlit o|le y le yny gordiỽedaỽd ar
lan y mor y ỻe a elỽir o|e enỽ ef norhamtỽn.
ac yno yd|oed borthua adas y diskinuaeu
ỻogeu. ac ual yd|oed hamo yn kaffel
y ỻogeu. nachaf weiryd yn|dyuot yn dy+
uot yn|deissyfyt am eu|pen. ac yna y ỻas
hamo. ac yr hynny hyt hediỽ y gelỽir
y borthua honno norhamtỽn yn saesnec
a phorthua hamo yg|kymraec. 
A c yna gloeỽ amheraỽdyr rufein
gỽedy kynuỻaỽ yr hynn a|dihag+
yssei o|e lu ac ymhoelut drachefyn.
ac yn ymlad a|r dinas a|elỽit yn|yr am+
ser hỽnnỽ kaer beris. ac a elỽir yr aỽr+
hon porchestyr. ac yn diannot gỽedy kaf+
fel y gaer a|e goresgyn a gỽasgaru y mu+
roed. Kychỽyn a oruc yn ol gỽeiryd
a|athoed hyt yg|kaer wynt. a gỽedy
y dyuot hyt yno dechreu ymlad a|r gaer
a oruc. a mynu gỽarchae gỽeiryd yny
delei yn|y eỽyỻys rac neỽyn. a phan
welas gỽeiryd y ỽarchae yn|y dinas.
kyỽeiryaỽ y lu a|oruc yn uydinoed. a
chyrchu aỻan ỽrth rodi kat ar uaes y|r
amheraỽdyr a|e lu. a phan welas yr
amheraỽdyr ef mor divygỽl a|hynny
Sef a|ỽnaeth anuon attaỽ y geissaỽ tag+
neued a|duundeb y gantaỽ. kanys ofyn
oed arnaỽ gleỽder a chedernit y brytany+
eit. ac ỽrth hynny diogelach uu gantaỽ
drỽy synỽyr a doethineb. eu goresgyn noc
ymrodi yn petrus y ymlad ac ỽynt. Sef
yd|anuones gan genadeu. rodi y uerch
y weiryd yn wreic idaỽ gan gynhal y vre+