Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 20r

Brut y Brenhinoedd

20r

77

eth i. ac yn|distriỽ. Ac ỽrth hynny yd
ỽyf ynneu yn gỽediaỽ dy drugared di.
ac yn erchi nerth a|chanhorthỽy y gennyt
ti y gynnal uyg|kyuoeth i. hyt pan uo
drỽy uy nerth ineu y keffych titheu tei+
lygdaỽt teyrnas ynys brydein. ac nac
amheuet dy brudder di dim o|r ymadro+
dyon hynn. Kanys o|r deuaỽt honn yd
aruerant y rei marỽaỽl gỽedy irỻoned
kymot ar dagneued. a gỽedy ffo ymho+
elut ar uudugolyaeth. ~   ~  
A  gỽedy edrych o ulkesar y ỻythyr hỽn+
nỽ. Sef a|gauas o gyghor y|ỽyrda nat e+
lynt y ynys prydein yr geirereu* y tyỽys+
saỽc hỽnnỽ ony delei ỽystlon dilis a|e ỻit eu
credu. a gỽedy kanatau hynny y auarỽy
yn dianot yd|anuones kynan y vab a|deg|ỽys+
tyl ar|hugeint o dylyedogyon y kyuoeth y+
gyt ac ef. a gỽedy dyuot y gỽystlon ky+
chỽyn a|oruc ulkesar y|r mor a|r ỻu mỽy+
af a gauas a|dyuot y dofyr y|r tir. a phan
gigleu kasỽaỻaỽn hynny yd|oed yn ymlad
a ỻundein. ac ymadaỽ a oruc a|r dinas. a
bryssyaỽ yn erbyn yr amheraỽdyr a|e|lu.
ac ual yd|oed yn dyuot parth a cheint nach+
af wyr rufein yn|pebyỻaỽ yn|y ỻe hỽnnỽ.
Kanys auarỽy a|e dugassei hyt yno ỽrth dỽ+
yn kyrch deissyfyt am ben kasỽaỻaỽn y eỻ+
ỽg y gaer y gantaỽ. a phan wyl gỽyr rufe+
in y brytanyeit yn dyuot attunt. gỽisgaỽ
eu|harueu a|ỽnaethant a chỽeiryaỽ eu by+
dinoed. a|r brytanyeit o|r parth araỻ a|ym+
lunyeithassant yn uydinoed. ac yna y kym+
erth auarỽy uab ỻud pymtheg mil o uar+
chogyon aruaỽc gyt ac ef. ac eu dỽyn
y|lỽyn coet oed yn agos. mal y gaỻei odyno
dỽyn kyrch dirybud am benn kasỽaỻaỽn
a|e gedymdeithon. a gỽedy daruot ỻunye+
ithaỽ y bydinoed. yna y gỽnaethpỽyt aer+
ua greulaỽn o bop parth. ac o bop parth
y dygỽydynt yn ỻadedic mal y|dygỽydei
deil gan wynt hydref. ac ual yd|oedynt y+
n|yr ymfust hỽnnỽ ueỻy. Kyrchu a|oruc a+
uarỽy a|e uarchogyon gantaỽ o|ỽyn by+
din gasỽaỻaỽn o|r tu drachefyn. a|r vydin
honno oed anreithedic o|r parth araỻ gan

78

ruthur gỽyr rufein. Ac yna rac kywar+
sagedigaeth y kywtaỽtwyr e|hun ny aỻ+
ỽys seuyỻ y·rydunt. ac ỽrth hynny yd|oe+
dynt warsagedigyon y gedymdeithon.
adaỽ y maes a|oruc kasỽaỻaỽn a ffo. ac
yn agos udunt yd|oed mynyd karegaỽc.
ac ym|pen y mynyd yd oed ỽyn coet teỽ
dyrys. ac yno y foes kasỽaỻaỽn. a|gỽe+
dy y dygỽydaỽ yn|yr ran ỽaethaf o|r ym+
lad a chaffel pen y mynyd a|e oruchelder.
gỽrth·ỽynebu yn ỽraỽl y eu gelynyon a
oed yn eu hymlit gan geissaỽ drigyaỽ
ar eu torr. ac eissoes serthet y|mynyd
a|e dryssỽch o gerryc a choet a|uu amdif+
fyn y|r brytanyeit mal y gỽnaethant aer+
ua diruaỽr oc eu gelynyon. ac yna sef
a|oruc ulkessar. gossot y lu ygkylch y
mynyd y warchadỽ rac dianc neb ody+
no. kanys y uedỽl oed ar gymeỻ y bren+
hin y darestỽg idaỽ drỽy neỽyn. yr hỽnn
ny aỻyssei y gymeỻ drỽy arueu ac ym+
lad. O enryfed genedyl y|brytanyaeit
a gymeỻassant dỽy·weith y gỽr hỽnnỽ
ar ffo yr hỽnn ny aỻỽys yr hoỻ uyt gỽr+
thỽynebu idaỽ. ac ỽynteu yr aỽr·hon yn
ffoedigyon rac hỽnnỽ. ac eissoes yn gỽr+
thỽynebu idaỽ yn ỽraỽl. ac yn|baraỽt y
diodef dros eu|gỽlat a|throstunt e|hune  ̷+
in. ac ympen yr eil·dyd gỽedy gỽarcha+
dỽ kasỽaỻaỽn ym pen y|mynyd hỽnnỽ
ac nat oed na bỽyt na diaỽt. ofynhau
a oruc kasỽaỻaỽn rac neỽyn bot yn dir
idaỽ ym·rodi yg|karchar ulkesar. Sef
a|oruc anuon at auarỽy. y erchi idaỽ
tagnefedu ac ulkessar rac y genedyl
coỻi teilygdaỽt y teyrnas gỽedy darfei
dala kasỽaỻaỽn. a menegi idaỽ kyt ry+
felei ef dalym ar auarỽy yr y|darestỽg
a|e gospi na mynnei ef eissoes y ageu
ef er hynny. a gỽedy menegi hynny
y auarỽy. Yna y dyỽaỽt ynteu nat
oed haỽd karu tyỽyssaỽc a|uyd gar
ar ryfel megys oen. ac a|uyd creula+
ỽn a dyỽal megys eỽ ar yr hedỽch.
Oi|a|dỽyỽeu nef a dayar yr aỽr·hon
y mae y|m gỽediaỽ. i. y gỽr a|oed arglỽ+
yd