Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 182r

Yr ail gainc

182r

736

doeth gỽyr o ynys Jwerdon y|r ty o|r neiỻ parth.
a gỽyr o ynys y kedyrn o|r parth araỻ. ac yn gyn
ebrỽydet ac yd eistedassant y bu duundeb y+
ryngtunt. Ac yd estynnỽyt y urenhinyaeth
y|r mab. Ac yna gỽedy daruot y dangued*
galỽ o vendigeituran y mab attaỽ. y|gan
vendigeituran y kyrchaỽd y mab att vanyỽ+
ydan. a phaỽb o|r a|e gỽelei yn|y garu. y|gan
uanaỽydan y gelwis nyssyen uab eurosswyd
y mab attaỽ. Y mab a|aeth attaỽ yn|diryon.
Paham heb·yr efnyssyn. na daỽ uy nei uab
vy chwaer attaf|i. kynny bei urenhin ar iwer+
don da oed gennyf|i ymdirioni a|r mab. aet
yn|ỻaỽen heb·y bendigeituran. Y mab a|aeth
attaỽ yn|ỻaỽen. Y duỽ y|dygaf vyng|kyffes
heb ynteu yn|y uedỽl. ys anhebic a|gyflauan
gan y|tylỽyth y gỽneuthur a|ỽnaf|i yr aỽrhonn.
a chyuodi y uynyd a chymryt y mab herỽyd
y|draet. Ac heb ohir kynn kael o|dyn yn|y ty
gauael arnaỽ yny want y mab yn|wysc y
benn yn|y gynneu tan. A phan|welas bran+
wenn y mab yn|boeth yn|y tan. Hi a gyngyt*+
ywys bỽrỽ neit yn|y tan o|r|ỻe yd oed yn eisted
rỽng y deu uroduer. a chael o uendigeituran
hi yn|y neiỻlaỽ. a|e taryan yn|y ỻaỽ araỻ.
Ac yna ymgyuoc* o baỽp ar hyt y ty. a|ỻyna
y godỽrd mỽyhaf a uu gan niuer un|ty.
paỽb yn kymryt y arueu. Ac yna y dywaỽt
Mordỽyd tyỻyon. Gwern gỽngỽch uiỽch uor+
dwyt tyỻyon. ac yny aeth paỽp ympenn y
arueu. y kynhellis bendigeituran vranwen
y·rỽng y daryan a|e yscỽyd. Ac yna y dech+
reuis y|gỽydyl kynneu tan dan y peir dat+
eni. ac yna y|byryỽt y kalaned yn|y peir. yny
uei yn|ỻaỽn. ac y kyuodynt drannoeth yn
wyr ymlad yn gystal a|chynt eithyr na eỻ+
ynt dywedut. ac yna pan welas efnyssyn
y kalaned heb eni yn vn ỻe o wyr ynys y
kedyrn y|dywaỽt yn|y uedỽl. Oi a|duỽ heb ef
gỽae vi vy|mot yn achaỽs y|r wydwic honn o
wyr ynys y|kedyrn. A meuyl ym heb ef o+
ny cheissaf|i waret rac hynn. ac ymedyryaỽ
ymplith calaned y gỽydyl. a dyuot deu wy+
del uonỻỽm idaỽ a|e vỽrỽ yn|y peir yn rith gỽy+
del. Ymestynnu idaỽ ynteu yn|y peir yny
tyrr y peir yn pedwar|dryỻ. ac yny tyrr y

737

gallon ynteu. ac o hynny y bu y meint goruot
a uu y wyr ynys y|kedyrn. Ny bu oruot o|hynny
eithyr dianc seithwyr a brathu bendigeituran
yn|y troet a|gỽenỽynwaeỽ. Sef seith wyr a
dihengis. Pryderi. Manaỽydan. Gliuieri.
Eil taran. Talyessin. ac ynaỽc grudyeu uab
muryel. Heilyn uab gỽynn hen. ac yna y pe+
ris bendigeituran ỻad y benn. a chymerỽch
chỽi y penn heb ef a|dygỽch hyt y gỽynurynn
yn llundein. a|chledỽch yno ef a|e wyneb ar fre+
inc. a|chỽi a vydỽch ar y fford yn|hir. yn hard+
lech y bydỽch seith mlyned ar ginyaỽ. ac adar
riannon yn canu yỽch. a|r penn a|uyd kystal
gennỽch y gedymdeithas ac y|bu oreu gennỽch
pan uu arnaf i eiryoet. ac yg|gỽales ym|pen+
uro y|bydỽch pedwarugeint mlyned. ac yny
agoroch y drỽs parth ac aber henueleu* y
tu a chernyỽ y geỻỽch uot yno. a|r penn yn|di+
lỽgyr gennỽch. ac o|r|pann agoroch y drỽs
hỽnnỽ ny eỻỽch uot yno. kyrchỽch lundein y
gladu y penn. a|chyrchỽch chỽi ragoch drỽod.
ac yna y ỻas y benn ef. ac y kychỽynnassant
a|r penn gantunt drỽod y seithwyr hynny.
a branwen yn|ỽythuet. Ac y aber alaỽ yn|tal
ebolyon y|doethant y|r tir. ac yno eisted a|w+
naethant a|gorffowys. Edrych oheni hitheu
ar|iwerdon. ac ar ynys y|kedyrn a|welei o·ho+
nunt. Oi a|uab duỽ heb hi gỽae ui o|m|gane+
digaeth. ys da dỽy ynys a|diffeithỽyt o|m|achaỽs
i. a|dodi ucheneit uaỽr a|thorri y challon ar
hynny. a|gỽneuthur bed pedryual idi a|e chla+
du yno yg|glan alaỽ. ac ar|hynny kerdet a|+
naeth y seithwyr parth a|hardlech a|r penn
gantunt. Val y|bydant yn|kerdet. ỻyma gyw+
eithyd yn|kyuaruot ac|ỽynt o wyr a|gỽraged.
a|oes gennỽch chỽi chỽedleu heb·y manaỽydan.
Nac oes heb ỽynt o·nyt goresgyn o gasswaỻa+
ỽn uab beli ynys y kedyrn. a|e vot yn vren+
hin coronaỽc yn|ỻundein. Pa daruu heb ỽyn+
teu y garadaỽc vab bran. a|r seith wyr a|e+
deỽit y·gyt ac ef yn|yr ynys honn. Dyuot
kasswaỻaỽn am eu penn a|ỻad y chwegỽyr.
a thorri o·honaỽ ynteu gradaỽc y gallon o
annyuyget. am welet y cledyf yn ỻad y
wyr. ac na|wydyat pỽy a|e|ỻadei. Kasswaỻ+
aỽn a|r daroed idaỽ wiscaỽ en hut ymdanaỽ.