Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 177r

Y gainc gyntaf

177r

717

ymchoelut a|wnaeth hyt y lle yd oed pỽyll. Ar+
glỽyd heb|ef nyt oes aỻu gan y march amgen
noc a|weleist ti. Mi a|weleis heb ynteu ny thy+
kya y neb y herlit hi. Ac yrof|i a|duỽ heb ef yd
oed neges idi ỽrth rei o|r maes hỽnn. pei|gattei
ỽrthpỽyỻ idi y|dywedut. a ni aỽn parth a|r|ỻys.
Y|r ỻys y|doethant a threulaỽ y nos honno a|w+
naethant drỽy gerdeu a chyuedach ual y bu
lonyd gantunt. A thrannoeth divyrru y dyd
a|wnaethant yny oed amser mynet y vỽyta.
a|phan|daruu udunt y bỽyt pỽyỻ a|dywaỽt.
Mae yr niuer y buam ni doe ac echdoe ym
penn yr orsed. ỻyma arglỽyd heb ỽynteu. aỽn
heb ef y|r orsed y eisted. a thitheu heb ef ỽrth was
y uarch. kyfrỽya vy march yn|da a|dabre ac ef
y|r fford. a dỽc vy ysparduneu gennyt. Y gỽas
a|wnaeth hynny. Dyuot y|r orsed a|orugant
y eisted. ny buant hayach o enkyt yno yny we+
lynt y uarchoges yn|dyuot yr vnfford. ac yn
vn ansaỽd. ac yn vn vn* gerdet. Ha was heb·y
pỽyỻ mi a|welaf y uarchoges yn|dyuot. moes
vy|march. Ac nyt kynt yd yskynn ef ar y
uarch noc yd a hitheu hebdaỽ ef. Troi yn|y
hol a|oruc ef. a|gadel y uarch drythyỻ ỻam+
sachus y gerdet. ac ef a|debygei ar yr eil
neu ar y|trydyd y gordiwedei. nyt oed nes
hagen idi no chynt. Y uarch a|gymheỻaỽd
o|r kerdet mỽyhaf a|oed gantaỽ. A gỽelet
a|wnaeth na thygyei idaỽ y hymlit. Yna y
dywat pỽyỻ. a vorwyn heb ef yr mỽyn y
gỽr mỽyhaf a gery arho vi. arhoaf yn ỻaw+
en heb hi ac oed ỻessach y|r march pei ass|ar+
chut yr meityn. Seuyỻ ac arhos a|oruc y
uorwyn. a|gỽaret y rann a|dylyei vot am y
hỽyneb o|wisc y phenn. ac attal y golỽc ar+
naỽ a|dechreu ymdidan ac ef. Arglỽydes
heb ef pan|doy di a|pha|gerdet yssyd arnat.
kerdet ỽrth vy negesseu heb hi a|da yỽ gennyf
dy welet ti. grassaỽ ỽrthyt y gennyf|i heb ef.
Ac yna medylyaỽ a|wnaeth bot yn|diuỽyn
ganthaỽ pryt a|welsei eiryoet o vorwyn a
gỽreic y ỽrth y phryt hi. arglỽydes heb ef
a|dywedy di ymi dim o|th negesseu. Dywedaf
y·rof a|duỽ heb hi. Pennaf neges uu y mi kei+
saỽ dy|welet ti. ỻyna heb·y pỽyỻ y neges oreu
gennyf|i dy|dyuot ti idi. ac a|dywedy di ymi

718

pỽy ỽyt. Dywedaf arglỽyd heb hi. Riannon
uerch heueyd hen ỽyf i a|m rodi y wr o|m|han+
vod yd ydys. ac ny mynneis inheu un gỽr. a
hynny o|th garyat ti. ac ny|s mynnaf ettwa.
o·nyt ti a|m gỽrthyt. ac y wybot dy atteb di am
hynny y|deuthum i. Rof|i a|duỽ heb ynteu bỽyỻ.
ỻyna vy atteb i ytti. pei caffỽn dewis ar|hoỻ wra+
ged a morynyon y byt. mae ti a|dewissỽn. Je heb
hitheu. os hynny a|vynny kynn vy rodi y ỽr
araỻ gỽna oet a mi. Goreu yỽ gennyf|i heb·y pỽ+
yỻ bo kyntaf. ac yn|y ỻe y mynnych di gỽna yr
oet. Gỽnaf arglỽyd heb hi. blỽydyn y heno yn
ỻys heueyd mi a|baraf bot gỽled darparedic yn
baraỽt erbynd dy|dyuot. Yn|ỻawen|heb ynteu a
minheu a|vydaf yn yr oet hỽnnỽ. Arglỽyd heb hi
tric yn iach a|choffa gywiraỽ dy edewit. ac yme+
ith yd af i. a|gỽahanu a|wnaethant. a chyrchu
a|wnaeth ef parth a|e teulu a|e niuer. Pa amouyn
bynnac a|vei ganthunt ỽy y ỽrth y uorwyn y chỽ+
edleu ereiỻ y trossei ynteu. Odyna treulaỽ y
vlỽydyn hyt yr amser a|wnaethant. ac ymgỽeir+
aỽ ar y|ganuet marchaỽc. a mynet y·rygtaỽ a
ỻys eueyd hen. ac ef a|doeth y|r ỻys a|ỻawen uuwyt
ỽrthaỽ. a|dygyuor a|ỻewenyd ac arlỽy maỽr a oed
yn|y erbyn. A hoỻ uaranned y ỻys ỽrth y gyghor
ef y treulỽyt. Kyweiryaỽ y neuad a|wnaethpỽyt
ac y|r|bordeu yd aethant. Sef ual yd eistedyssant
heueyd hen ar neiỻlaỽ pỽyỻ. a riannon o|r parth
araỻ idaỽ. Y|am hynny paỽb ual y|bei y|enryded.
Bỽyta a|chyuedach ac ymdidan a|wnaethant. ac
ar dechreu kyuedach gỽedy y|bỽyt wynt a|welynt
yn|dyuot y myỽn. gwas gỽineu maỽr teyrneyd.
a gỽisc o pali ymdanaỽ. A phan|doeth y gynted y
neuad. kyuarch gỽell a|oruc y pỽyỻ a|e gedymdeith+
on. Grassaỽ duỽ ỽrthyt eneit heb·y pỽyỻ a dos y
eisted. Nac af heb ef eirchat ỽyf a|m neges a|wnaf.
gỽna yn ỻawen heb·y pỽyỻ. Arglỽyd heb ef ỽrthyt
ti y mae vy|neges i ac y erchi itt y dodỽyf. Pa arch
bynnac a erchych di ymi hyt y gaỻỽyf y gaffel itti
y byd. Och heb·y riannon paham y|rody di atteb
ueỻy. neu|s rodes ueỻy arglỽydes yg|gỽyd gỽyrda
heb y mackỽy. Eneit heb·y pỽyỻ beth yỽ dy arch di.
Y|wreic vỽyaf a|gafar yd|wyt yn|kyscu heno genthi.
Ac y herchi hi a|r|arlỽy a|r darmerth yssyd yman
y dodwyf|i. Kynhewi a|oruc pỽyỻ kany bu atteb
a rodassei. Taỽ hyt y mynnych heb·y riannon. ny