Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 168v

Peredur

168v

683

neiỻ hanner a|oed idaỽ yn ỻosci o|r gwreid hyt
y maen. a|r hanner araỻ a|deil ir arnaỽ. ac
uch laỽ hynny y gỽelei mackỽy yn eisted ar
benn cruc. a deu vilgi vronnwynnyon vrychy+
on myỽn kynỻyuaneu yn gorwed geyr y|laỽ.
A|diheu oed gantaỽ na welsei eiryoet mackỽy
kyn deyrneidet ac ef. ac yn|y coet gyfuarwy+
neb ac ef y clywei eỻgỽn yn|kyuodi hydgant.
a chyuarch gỽeỻ a|wnaeth y|r mackỽy. a|r mac+
kỽy a|gyuarchaỽd weỻ y peredura|their fford
a|welei peredur yn mynet y ỽrth y cruc. Y dỽy
fford yn vaỽr a|r dryded yn ỻei. a|govyn a|oruc
peredur pa|le yd|aei y teir fford. vn o|r ffyrd
hynn a a y|m ỻys i. Ac un o|r deu a|gyghor+
af i ytti ae|mynet y|r ỻys o|r blaen att vyg
gỽreic i yssyd yno. ae titheu a|arhoych yma
a|thi a|wely y|geỻgỽn yn kymeỻ yr hydot
blin o|r|coet y|r maes. a thi a|wely y|milgỽn
goreu o|r a|weleist eiryoet a gleỽhaf ar hydot
yn eu|ỻad ar y|dỽfyr geyr an|ỻaỽ. A phan
uo amser ynn vynet y|n|bỽyt ef a|daỽ vyg
gỽas a|m march y|m herbyn a|thi a|geffy lew+
enyd yno heno. Duỽ a diolcho itt. ny|thrigy+
af|i. namyn ragof yd|af. Y neiỻ fford a a y|r
dinas yssyd yma yn agos. ac|yn hwnnỽ y
keffir bỽyt a|ỻynn ar werth. a|r fford yssyd
lei no|r rei ereiỻ a|a parth a gogof yr adanc.
Gan dy ganhyat vackỽy parth ac yno yd afi.
a|dyuot a|wnaeth peredur parth a|r ogof.
a chymryt y maen yn|y ỻaỽ asseu. a|e|waeỽ
yn|y|ỻaỽ deheu. Ac ual y|daỽ y myỽn. argan+
uot yr adanc a|ỽnaeth a|e wan a gỽaeỽ trỽ+
ydaỽ. a|ỻad y benn. A phan|daỽ y maes o|r
ogof. nachaf yn drỽs yr ogof y tri chedym+
deith. a chyuarch gỽeỻ a|wnaethant y peredur.
A dywedut panyỽ idaỽ yd|oed darogan ỻad
yr ormes honno. A rodi y penn a|wnaeth peredur
y|r mackỽyeit. a chynnic a|wnaethant ỽynt+
eu idaỽ yr vn a|vynnynt o|e teir chwioryd yn
briaỽt. a hanner eu brenhinyaeth y·gyt a|hi.
Ny deuthum i yma yr gỽreika heb·y|peredur.
A|phei mynnỽn un|wreic ac·atuyd. awch
haer* chỽi a vynnỽn yn gynntaf.
a cherdet racdaỽ a|wnaeth peredur. ac ef
a|glywei tỽrỽf yn|y|ol. ac edrych a|wnaeth
ynteu yn|y ol. Ac ef a|welei gỽr ar gevyn

684

march coch. ac arueu cochyon ymdanaỽ. a|r
gỽr a|deuth ar ogyvuch ac ef. a chyuarch
gỽeỻ a wnaeth y|peredur o duỽ ac o dyn. Ac
ynteu peredur a gyuarchaỽd gỽeỻ y|r mackỽy
yn garedic. Arglỽyd dyuot y erchi itti yd|ỽyf|i.
Beth a erchy di heb·y|peredur. vyg|kymryt yn
ỽr itt. Pỽy a|gymerỽn ynneu yn ỽr pei ath
gymerỽn. Ny chelaf vyg|kystlỽn ragot.
Etlym gledyf coch y|m|gelwir iarỻ o ystlys
y|dỽyrein. Ryued yỽ gennyf|i ymgynnic o+
honat yn|ỽr y ỽr ny bo mỽy y gyuoeth no|thi.
nyt oes y miinneu* namyn iarỻaeth araỻ.
a|chanys gỽiỽ gennyt ti dyuot yn|ỽr ymi.
Mi a|th gymeraf yn ỻawen. ac y|doethant
parth a|ỻys yr iarỻes. a ỻawen uuwyt ỽrth+
unt yn|y|ỻys. a dywedut ỽrthunt a|wnaethpỽ+
yt. nat yr amarch arnunt y|dodit is laỽ y
teulu. namyn kynnedyf y|ỻys a|oed y·veỻy.
Kanys y neb a vyryei y thrychannỽr teulu
hi. bỽyta a|gaffei yn nessaf idi. a|hi a|e carei
yn vỽyhaf gỽr. A gỽedy y|bỽrỽ o peredur y
thrychannỽr teulu y|r ỻaỽr. ac eisted ar y
neiỻlaỽ. y dywaỽt y iarỻes. Y diolchaf y
duỽ kaffel gỽas kyn|decket a|chyn|dewret
a|thi. kany|cheueis y|gỽr mỽyhaf a|garỽn.
Pỽy oed y|gỽr mỽyhaf a garut titheu.
Myn|vyg|cret etlym gledyf coch oed y gỽr
mỽyhaf a|garỽn i. ac ny|s|gỽeleis eiryoet.
Dioer heb ef. kedymdeith y mi yỽ etlym.
a|ỻyma evo. ac yr y vỽyn ef y|deuthum i
y chware a|th teulu di. Ac euo a|e gaỻei
yn weỻ no myvi pei as|mynnei. a|minneu
a|th rodaf di idaỽ ef. Duỽ a|diolcho y|titheu
uackỽy tec. a|minneu a|gymeraf y gỽr
mỽyaf a|garaf. A|r nos honno kyscu a|w+
naeth etlym a|r iarỻes ygyt. a|thrannoeth
kychwynnu a|wnaeth peredur parth a|r
cruc galarusMyn|dy|laỽ di arglỽyd mi a
af y·gyt a|thi heb·yr etlym. Wynt a|deuth+
ant racdunt hyt y|ỻe y gỽelynt y cruc a|r
pebyỻeu. Dos|heb·y|peredur att y|gỽyr rac+
ko ỽrth etlym. ac arch udunt dyuot y ỽrh+
au ynni. Ef a|deuth etlym attunt. ac a
dywaỽt ỽrthunt ual|hynn. Dewch y wrha
y|m harglỽyd i. Pỽy yỽ dy arglỽyd di heb+
yr|ỽynteu. Peredur baladyr hir yỽ vy arglỽyd
i heb·yr etlym