Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 147v

Enwau ac Anrhyfeddodau Ynys Prydain

147v

602

Geyr ỻaỽ kaer golyn y mae gogof. yr
peỻet y kerder yndi. ny cheir teruyn ar+
nei. Ac yndi y mae meyssyd maỽr. ac auon+
Geyr ỻaỽ tref abintỽn y mae my +[ yd ~ ~
nyd. ac eilun march arnaỽ. a gỽynn yttiỽ.
ac yr a|dyuo o weỻt a ỻysseu o bop parth
idaỽ. ny thyf dim arnaỽ ef ~
Maen yssyd ac nyt maỽr y ueint yn ỻe+
thyr mynyd ar tir gỽhyr. pỽy bynnac
a|e dycko dỽy viỻtir odyno. y bore dranno+
eth ef a|uyd yn yr un|ỻe y kaffat gynt ~
Dỽy goỻen ffranghec yssyd yg|kernyỽ.
a dỽy uiỻtir yssyd y·ryngtunt. a|r neiỻ
vlỽydyn y byd crin y|neiỻ o·nadunt. a|r
ỻaỻ yn ir a deil a ffrỽyth arnei. A|r vlỽy+
dyn araỻ y byd ir yr hon a|oed grin gynt.
ac y dỽc deil a|ffrỽyth. ac y byd crin yr
honn oed ir kyn no hynny ~
Mynyd yssyd yn|ỻoegyr yr hỽnn a|elwir
seurael rỽng dỽy fford. a deuet deu ỽr
yno. ac aet vn ohonunt y|r neiỻ fford a|r
ỻaỻ y|r fford araỻ. ny byd ymwelet byth
y·ryngtunt yn|y byt yma o|hynny aỻan.
Y mae maen ar|fford yn ynys prydein ỻe
mae maỽr tramỽy. pỽy bynnac a sango
ar y|maen hỽnnỽ. yr meint a gerdo y
dyd hỽnnỽ. reit uyd idaỽ y nos honno
dyuot y|r un ỻe. y doeth ohonaỽ y bore.
Y mae maen maỽr keu megys tỽr e+
hang o dynyon. a magỽyryd idaỽ. me+
gys gỽeith dỽylaỽ. ac yn seuyỻ ar pedwar
piler maỽr o|vein kymeint a march bob
un o·honunt. vgein troetued yn eu|hyt.
a|r maen hỽnnỽ arnadunt megys tỽr.
ac ym|penn y tỽr hỽnnỽ y mae ffynnaỽn
o|r dỽfyr goreu yn|y byt. a|phedeir ffrỽt
yn|rydec o penn y tỽr hyt y ỻaỽr ~
Yn|ynys prydein y maent deu uynyd y+
gyt. mynyd maỽr a|mynyd bychan. o|r
ret deuỽr vn ygkylch y|mynyd maỽr
a|r ỻaỻ o|r mynyd maỽr y|r mynyd bychan
yr eilweith mỽyhaf. ỽynt a|ymgyuar+
uydant yn yr un|ỻe y|dechreuassant redec.

603

Y mae maen ym penn mynyd yn ynys
prydein. a cheu yỽ. pỽ* bynnac a|dotto gỽi+
alen yndaỽ. ef a|e keiff deir miỻtir odyno
yg|glann   y mor ~ ~ ~
Y mae nant yn ynys prydein. pỽy byn+
nnac a uynno gỽneuthur siỻtaereu he+
yrn odieithyr arueu. Deuet a hayarn
ac a bỽyt y lann y nant. ac adaỽet yr
hayarn a|r bỽyt yno. a|r|hayarn a uyn+
nych y bore drannoeth ti a|e keffy gỽedy
y wneuthur yn baraỽt. ~ ~ ~  
Gogof yssyd yn ynys prydein. yn ystlys my+
nyd. Dỽc vỽyt seith niwarnaỽt a chan+
nỽyỻeu y treulaỽ. a thi a|dreuly y bỽyt
a|r canhỽyỻeu. a thi a|debygy dy uot yno
seith niwarnaỽt. ac ny bydy y·no namyn
vn diwarnaỽt ~  
Fynnaỽn yssyd yn ynys prydein. ympeỻ
y ỽrth vor. o|r honn y gỽneir halen da
ky|uanet a blaỽt. ac o|duỽ satỽrn hanner
dyd hyt duỽ ỻun. na|gỽyleu gỽaharde+
dic gan duỽ a|r eglỽys. ny lauuryir yno
kanny eỻir y wneuthur ~
Casteỻ yssyd yn ynys prydein. pei delei deg+
wyr ar hugeint idaỽ ef a|debygit y uot yn
ỻaỽn. pei delei vil o|vyỽn y|r casteỻ ehagdỽr
a|geffynt. ~  
Coet yssyd yn|ynys|prydein. ac auon yn
redec drỽydaỽ. torr o|r coet a vynnych yn|y
ỻun y mynnych a|byrer yn|y dỽfyr. a gat+
ter y·no vlỽydyn ympenn y vlỽydyn ef a
vyd maen kalet ~  
Enneint yssyd yn ynys prydein a|geffir yn
wressaỽc bop amser heb ganhorthỽy dyn
a|r dỽfyr hỽnnỽ a|drycheif o|r dayar.
Fỽrn yssyd yn ynys prydein a|dywedir y
mae arthur bioed. ar weith ystaueỻ heb
glaỽr arnei. ac ny syrth na glaỽ nac
eiry na|chesseir vyth o|vyỽn idi ~
Bedraỽt yssyd yn ynys prydein y·dan yspa+
daden heb dim ar y warthaf. ac ny daỽ
glaỽ vyth idaỽ. ac o|r gorỽed dyn yndaỽ.
na|bychan vo na maỽr kymhedrawl
vyd idaỽ