Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 133v

Saith Doethion Rhufain

133v

550

y titheu o chwant gỽrandaw geireu
y|seith wyr doeth ac y|th detholir o|th gy+
uoeth. A minneu a|gaffaf digaỽn
o da gan vyg|kenedyl. A|r brenhin a
lidyaỽd o|r geir hỽnnỽ. ac a tyghaỽd
y ỻedit y mab drannoeth. a thran+
noeth heb gyghor gỽyrda yd erchis
dihenydyaỽ y mab. ac yna y|doeth
Martin. a|dywedut a|oruc ỽrth yr amher+
aỽdyr val|hynn. Os o annoc yr amherot+
res heb gyfreith. a heb varn gỽyrda y
ỻedy dy uab. ef a|deruyd yt ual y daruu
y|ỽr henn doeth am y wreic. Ac ny ma+
nagaỽd y|chwedyl yny rodes naỽd y|r
mab hyt trannoeth. Ac yna y|dywaỽt
G ỽr heb a|priodes morỽyn [ ef.
ieuanc. ac a|uu gywir ỽrthaỽ
vlỽydyn. A gỽedy hynny ymdidan a|o+
ruc a|e|mam yn|yr eglỽys. a dywedut
nat oed uaỽr o|digrifỽch serchaỽl yd
oed hi yn|y gael gan y|gỽr yn|y gỽely.
Ac am|hynny y bot hi yn|karu gỽas
ieuanc. Je heb y mam praỽf yn gyn+
taf annwyt dy|ỽr. a thor y planbrenn
bychan tec ffrỽythlaỽn yssyd yn|ty+
vu yn|y erber. Ac yssyd annỽylach gan+
taỽ noc un o|r|prenneu ereiỻ. A hitheu
a wnaeth hynny. a|gỽedy daruot idi
y dorri a|e|dodi ar|y|tan. yr arglỽyd a
deuth adref o vỽrỽ gỽeilch. ac a|adna+
bu y prenn. A gỽedy gofyn ohonaỽ
pỽy a|dorrassei y|prenn y dywaỽt y
wreic panyỽ o|eisseu tan y|gỽnathoed
hi|hynny y|beri tan idaỽ ef erbyn y
dyuot atref. A|thrannoeth ymgael
a|e mam a|ỽnaeth yn|yr eglỽys. a mene+
gi idi y damỽein oỻ. ac y|dywaỽt y
bot yn karu gwas ieuanc. Ac eissoes o
annoc y|mam hi a|broues y|gỽr yr eilw+
eith. val yd|oed y gỽr yn dyuot o hela.
bytheiades a|oed idaỽ a garei yn|vỽy no|r
hoỻ|gỽn a redaỽd ar ffỽrỽr y ˄sỽrkot.
Sef a|wnaeth hitheu ysclyfyeit kyỻ+
eỻ vn|o|r|gỽyr. a ỻad yr ast. a|gỽedy y
hagreithaỽ o|e|gỽr am wneuthur hynny
yn|y wyd ef. Hitheu a|dywaỽt panyỽ o

551

drycanyan am lygru y phan newyd
y gwnathoed hi hynny. Ac na|wnaey
byth y kyfryỽ. ac yna y tewit ỽrthi.
A thrannoeth gỽedy dywedut y mam
hynny. hi a|dywaỽt y bot yn karu y
gwas ieuanc. A gỽedy gofyn o|e mam
idi pỽy a garei. hitheu a|dywaỽt nat
marchaỽc oed. namyn yr effeirat plỽyf.
ac na wnaei vocsach. Je heb y mam me+
dylya yn gyntaf rac bot yn greulon+
ach dial gỽr hen gỽedy ỻittio no gỽr
ieuanc. a|phraỽf ef y|dryded weith. O
annoc y mam hi a|e proues ual hynn.
Val yd|oed ef yn gỽneuthur gỽled y von+
hedigyon. a phennaduryeit y dinas.
gỽedy gossot paỽb y eisted a|gỽassanae+
thu arnadunt o|r anrec kyntaf. hithev
a|rỽymaỽd agoryat a*|phrenuol ỽrth
y ỻiein a|oed ar y bỽrd. a chyvodi a|or+
uc ar y|redec tu a|r|penn arall y|r ty. a
thynnv y|ỻiein yny dygỽyd y|r ỻaỽr
a|oed arnaỽ o vỽyt a|diaỽt a|phetheu
ereiỻ. ac escussaỽ a|wnaeth a|dywedut
mae y gyrchu kyỻ a|uei weỻ y har+
glỽyd y|daroed idi y damwein hỽnnỽ.
Ac yna o orchymyn yr arglỽyd y|do+
det ỻieineu o newyd ar y|byrdeu. a bỽyt
a|ỻynn arnadunt. A thrannoeth y
bore kyvodi|a|oruc y|gỽr y|uynyd a|phe+
ri kynneu tan maỽr. ac ymliỽ a|e|w+
reic am y|tri gỽeithret a|wnathoed. a
dywedut panyỽ o amylder drycwaet
a|oed yn|y chorff. y gỽnadoed hi hynny
ac o|e hanuod hi. ef a|beris idi dỽymaỽ
y breich ỽrth y|tan. ac a|beris eỻỽng
gỽaet arnei yn·yd oed yn|ỻywygu.
ac yna rỽymaỽ y|dỽy vreich. a|e dodi
yn|y gỽely. a|hitheu a anuones at
y mam y dywedut y ỻad. a|e mam
a doeth attei a|dywedut ỽrthi. Pony
dywedeis. i. itti nat oed dial drymach
noc vn henỽr gỽedy ỻittyei. ac eil+
weith dywedut ỽrthi. a|gredy di
beỻach y|r gỽr ieuanc. na chredaf
dioer byth heb hi. A thra uu vyỽ
y bu diweir a|gỽastat. Ymogel di+