Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 11v

Brut y Brenhinoedd

11v

43

Kyỽeiryaỽ y|vydin o·honaỽ. Kyrchu y elyny+
on a|oruc yny aeth e|hun yn eu kanaỽl. ac
ny orfỽyssỽys yny kymheỻỽys ar|ffo. a gỽ+
edy coỻi y gledyf y damỽeinỽys idaỽ kaffel
bỽeỻ deu·ỽynebaỽc. ac a honno y gỽahanei
a|gyuarffei ac ef o warthaf y penneu hyt
yg|gỽadyneu eu traet. a ryued oed gan ba+
ỽb o|r a|e|gỽelei deỽrder y gỽr a|e gryfder a|e ge+
dernit gan ysglyuyeit bỽyeỻ deu·ỽyne+
baỽc y gyrrei ofyn a ffo ar y elynyon gan
ymadraỽd ac ỽynt val hynn. Pa|le wyr of+
naỽc ỻesc y ffoỽch chỽi. ymhoelỽch ac ym+
ledỽch a|chorineus gỽae chỽi druein rac
keỽilid y|saỽl vilyoed yd|yỽch yn fo rac vn
gỽr. a chymerỽch yn ỻe didan ageu ffo rac+
gof i. Kanys kymeỻeis y creulonyon gei+
rỽ ar ffo ac a|e ỻedeis pop tri pop petỽar.
A c ỽrth hynny sef a|ỽnaeth suardus
tyỽyssaỽc. kymryt trychanỽr y·gyt
ac ef. a chyrchu corineus a gossot
arnaỽ. Sef a|ỽnaeth corineus erbyn y dyr+
naỽt ar y daryan. a gossot a|r vỽyell ar·na+
ỽ ynteu. ar warthaf y helym. yny hoỻtes
yr helym a|r penffestin ac a|oed o hynny
hyt y ỻaỽr a gỽneuthur aerua diruaỽr
y|meint o|r ỻeiỻ. ac ny orffỽyssaỽd cori+
neus o|r ruthur honno yny oed kan|mỽy+
af y elynyon yn anauus ar ny|s ỻadys+
sei o·nadunt. ac veỻy yd|oed gorineus e
hun yn erbyn paỽb a|phaỽb yn|y erbyn yn+
teu. a phan welas brutus hynny kyffroi
o garyat y gỽr a|ỽnaeth. a chyrchu a|e vy+
din yn ganhorthỽy y gorineus. ac yna y
deuth y ỻeuein maỽr a|r gorderi ac y bu
aerua vaỽr o bop parth. ac yna heb o+
hir y cauas gỽyr tro y vudugolyaeth.
ac y kymheỻỽyt y ffichtyeic* ar ffo. a gỽe+
dy ffo goffar hyt yn teruyneu ffreinc y
kỽynỽys ỽrth y gedymdeithon rac estraỽn
genedyl a ymladyssei ac ef. ac yna yd|oed
deudec brenhin yn|freinc yn aruer o vn
teilygdaỽt. ac o vn gyfreith. a rei hynny
o gyt·duundeb a adaỽssant mynet y·gyt
a|goffar y|dial y sarhaet a|e|geỽilyd a|e go+
ỻet ac y ỽrthot yr estraỽn genedyl o der+
uyneu y wlat. ef   ~ ~ ~ ~ ~

44

A  gỽedy y vrỽydyr honno a|vudugoly+
aeth ỻaỽenhau a|ỽnaeth brutus a|e
gedymdeithon a chyuoethogi y wyr
o da y rei ỻadedigyon a diffeithaỽ y wlat a|e ỻos+
gi a ỻenỽi y logeu o|e da. a gỽedy distryỽ o+
honunt y genedyl honno a|r wlat yn|y wed
honno. y doethant hyt yn dinas turon yr
hỽnn a|dyỽeit omyr mae ef a|e|hadeilwys gyn+
taf. a gỽedy gỽelet o vrutus y·no le kadarn
adeilat kasteỻ a|ỽnaeth yno o bei reit idaỽ kyr+
chu diogelỽch mal y kaffei yn baraỽt. kanys
ofynhau yd|oed dyuot goffar. a thyỽyssogy+
on ffreinc a ỻu aruaỽc gantunt y ymlad
ac ef. a gỽed* gỽneuthur y casteỻ y bu deu+
dyd yn aros dyuodedigaeth goffar a|e lu
drỽy ymdiret yn|y gleỽder a|e hueinctit. a
gỽedy clybot o offar bot gỽyr tro yn cas+
teỻu yn|y gyuoeth. ny orfỽyssỽys ny orffỽ+
yssỽys na|dyd na nos yny deuth yno. a gỽe+
dy gỽelet kestyỻ brutus gan edrych yn ha+
gyr arnaỽ dyỽedut yr ymadraỽd hỽnn
a|oruc. Och o|r tristyon tyghetuenneu ỻa+
uassu o aỻtudyon casteỻu y|m|kyuoeth i.
val hyn. Gỽissgỽch ych ar·ueu wyr a bydi+
nỽch. a chyrchỽch yr hanner gỽyr racko me+
gis deueit. a rennỽch yn geith ỽynt ar|hyt
y kyuoeth. a gỽisgaỽ eu harueu a|ỽnaeth+
ant yn erbyn eu gelynyon. a gỽneuthur
deudec bydin. ac o|r parth yd oed vrutus yn
bidinaỽ. nyt yn ỽreigaỽl namyn yn dysgu
y vydinoed yn drybelit drut mal y dylyynt
kyrchu neu gilyaỽ. a heb annot ymlad a|ỽ  ̷+
naethant yn drut ac yn galet. ac y gỽna+
eth gỽyr tro aerua diruaỽr y meint oc eu
gelynyon hyt ar dỽy vil haeach gan eu|ky+
meỻ y ffo. ac yn|y ỻe mỽyaf vo y niuer
mynycha yỽ damỽeinaỽ y vudugolyaeth.
Kanys mỽy teir gỽeith oed lu freinc no ỻu
brutus kyt ry|bylit o|r dechreu ỽynt. o|r
diỽed ym·gyỽeiraỽ a chyrchu gỽyr tro a
ỻad ỻaỽer onadunt ac eu kymeỻ y|r casteỻ
drachefyn. a medylyaỽ a|ỽnaethant eu gỽ+
archae yno yny vei reit udunt drỽy neỽ  ̷ ̷+
yn ymrodi yn eỽyỻys y ffreinc. a gỽedy
dyuot y nos y kauas gỽyr tro yn|eu kyghor.
Mynet corineus a|e wyr gantaỽ aỻan hyt