Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 11r

Brut y Brenhinoedd

11r

41

en yr ewic wen rac bron yr AaỽrAc ar
hỽnnỽ gorỽed. ac am y dryded aỽr o|nos
Pan oed esmỽythaf gantaỽ y hun y gỽe+
lei y dỽyỽes yn|seuy rac y vron ac yn
Dyỽedut ỽrthaỽ val hynn.  ~
B rutus heb hi y mae ynys parth
hỽnt y ffreinc yn gadỽedic o|r
mor o bop tu idi. ac a|uu geỽri
gynt yn y|chyuanhedu yr aỽrhonn dif+
feith yỽ ac adas y|th genedyl di kyrchu
y·no. kanys hi a|uyd tra·gyỽydaỽl eisted+
ua itt. ac a uyd eil tro˄ea y|th lin di. Yno y
genir brenhined o|th lin di y|r rei y byd
darystygedic amgylch y dayar.  ~
A  gỽedy y|ỽeledigaeth honno dyffro+
i a|ỽnaeth brutus a phetrussaỽ beth
ry ỽelsei ae breidỽyt ae dỽywes yn
menegi idaỽ ynteu y|ỻe a|bressỽylei. a ga+
lỽ y gedymdeithon a oruc attaỽ a|menegi
vdunt y ỽeledigaeth. a diruaỽr leỽenyd
a gymerassant yndunt. ac annoc my+
net y eu ỻogeu. ac ar y gỽynt kyntaf
yn rỽyd kerdet y geissaỽ y wlat a|uana·ga+
sei y dỽywes vdunt a|ỽnaethant. A chychỽyn
a|ỽnaethant y|eu|ỻogeu a|drychauel hỽyleu
a|chyrchu y diffeithuor. a|dec niỽarnaỽt ar
hugeint y buant yn kerdet hyt yr affric.
ac odyno y doethant hyt ar aỻoryeu y phi+
lystewydyon a|hyt yn|ỻyn yr helyc. ac ody+
na yd|aethant y·rỽg ruscan a mynyd a·za+
ras. ac yna y bu ymlad maỽr arnunt y gan
genedyl y piratas. a gỽedy goruot o·nadunt
hỽy kymryt ỻaỽer o yspeileu y piratas a|+
naethant. ac odyna y kerdassant dros a+
uon malyf yny doethant hyt y morytan.
ac y|bu reit udunt yna o dlodi bỽyt a|diaỽt
mynet y|r tir oc eu ỻogeu. ac anreithaỽ y
ỽlat a|ỽnaethant hyt yg|colofneu ercỽlf.
ac yd ymdangosses y|vorvorỽyn udunt a
dangylchynu* eu ỻogeu. ac y|bu agos ac eu
bodi o gỽbyl. ac odyna y doethant hyt y
mor teryn. a|chyr ỻaỽ y mor hỽnnỽ y kaỽs+
sant pedeir kenedyl o aỻtudyon tro˄ea o|r rei
a|ffoassei ygyt ac antenor o|droeaac yn dyỽ+
yssaỽc arnadunt corineus gỽr hynaỽs oed
hỽnnỽ goreu y|gyghor o|r gỽyr mỽyaf y

42

nerth a|e gedernit a|leỽder. Pei hymdrech+
ei a|chaỽr ef a|e|byryei mal y mab ỻeiaf.
a gỽedy ymadnabot gỽrhau a|ỽnaeth cori+
neus y vrutus a|r bobyl a|oed y·gyt ac ef.
a hỽnnỽ ympop ỻe o|r y bei reit ỽrth ỽr a
ganhorthỽyei vrutus. ac odyna y doethant
hyt ym porth lygerys yg|gỽasgỽin. a|bỽrỽ
agoreu y·no a|ỽnaethant. ac yna y gorffỽy+
sassant yn edrych ansaỽd y wlat seith nieu
A c yn|yr amser hỽ +[ a|saith noS~ ~
nỽ yd|oed goffar fychty yn vrenhin
yg|gỽasgỽin a pheitaỽ. A gỽedy cly+
bot o hỽnnỽ diskynu estraỽn genedyl yn|y
wlat anuon a|ỽnaeth attunt y ỽybot beth
a|vynnynt ae ryuel ae hedỽch. ac val yd|o+
ed genadeu goffar yn dyuot. y kyuaruuant
a|chorineus a|deucan·ỽr ygyt ac ef yn hely yn
forest y brenhin. a gofyn a|ỽnaethant pỽy
a ganattayssei idaỽ hely yn forest y brenhin.
Kanys hen defaỽt yỽ yr dechreu na dylyei
neb hely fforest y brenhin na ỻad y aniuei+
leit heb y genyat. Ac y|dyỽaỽt corineus na
cheissaỽd ef eirioet genyat am y|kyfryỽy
a hynny. asef a|ỽnaeth vn o|r|kenadeu sef o+
ed y enỽ ymbert anelu bỽa a|bỽrỽ corineus
a|saeth. Sef a|ỽnaeth corineus gochel y|saeth
ac ysclyfyeit y bỽa o|laỽ ymbert. ac a|r|bỽa
briỽaỽ y benn yny oed y emennyd am|y
deu|glust. a|dechreu|fo a|ỽnaeth y ỻeiỻ. ac o
ovreid y dihagyssant y gantaỽ. ac y mana+
gassant hynny y eu harglỽyd a thristau
a|ỽnaeth y brenhin yn vaỽr. a chynuỻaỽ ỻu
y dial agheu y genat ar·nadunt. a gỽedy
gỽelet o|vrutus hynny. kadarnhau y logeu
a|ỽnaeth ynteu. a|gossot yndunt y gỽraged
a|r meibon. ac ynteu a|r hoỻ gynuỻeitua o|r
gỽyr a aethant yn erbyn y brenhin. a gỽedy
bydinaỽ o|baỽp y gỽyr o bop parth. ymlad a|+
naethant yn galet ac yn greulaỽn. a gỽedy
treulaỽ ỻawer o|r dyd yn|y ỽed honno. keỽi+
lydyaỽ a|ỽnaeth corineus hỽyret yd oedynt
yn|kael y|vudugolaeth. na ỻauassu o|r|ffichteit
bot mor leỽ a hynny yn eu herbyn. ac yna
sef a|ỽnaeth corineus galỽ y leỽder attaỽ a
chymryt y wyr e|hun gyt ac ef a mynet
ar neiỻtu yn|y parth deheu y|r ymlad. a gỽedy