Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 113v

Ystoria Carolo Magno: Can Rolant

113v

470

gennyt y odef gwedy as gwelycha thorri
yr inseil a|oruc ac edrych y|llythyr yn|hir
A phan|wybu dyaỻ kỽbyl o|r ỻythyr. ym+
gnithyaỽ a|oruc a gwallt y|benn ac a|bleỽ
y varyf a|drycyruerth a chyuodi yn|y seuyỻ
a dywedut ual hynn. ystyr y drycyruerth
vy ffydlonyon gỽarandeỽch y traha a|r
syberỽyt y mae Chyarlys yn|y anuon
attaf|i yn|y ỻythyr hỽnn gyt ac a|dyỽa+
ỽt y gennat heb y|ỻythyr. Dỽyn ar
gof etwa y mae ef ỻad Basin. a Basil
y vraỽt. ac erchi y minneu anuon al+
galiff vy ewythyr hediỽ o|e|dihenydu
am eu dihenydu hỽynteu o|m kynghor
ynneu. A thygu y mae na|byd un dy+
gymot y·rom heb hynny. na bywyt
y minneu. Ac ỽrth hynny aỽn y gym+
ryt kyghor pa|delỽ yd attepom. Ac y+
na yd aeth ef hyt y·dan o·liwyden oed
yn agos yno. ac y·chydic ygyt ac ef o
wyr prud a|phennaturyeit y wyr ef. ac
ymplith y niuer hỽnnỽ yd|oed alga+
liff ewythyr y brenhin. a Beligant y
gỽr kyntaf a dechymygaỽd y brat hỽnnỽ.
Jaỽnaf yỽ galỽ atam ni yma gennat
y|ffreinc yr hỽnn a ymaruoỻes yr doe
a|myvi heb·y beligant am an|ỻes rac
ỻaỽ. Galwer ynteu heb·yr algaliff. ac
yna Beligant a|e|duc ger y ỻaỽ deheu i+
daỽ yny uu rac bronn Marsli. a wrda
heb y brenhin na dala|lit na|bar wrthym
yr y|geiryeu dryc·anyan a|dywetpỽyt
gynneu. ac ediuar yỽ gennyf uyn
dryc·anyan. Myn vy|manteỻ i mi a|th
dienwiỽaf. yr honn a uarnỽyt yn|werth+
uorussach no|e chymeint o eur neu o vein
maỽrweirthaỽc. a rodi y uanteỻ a|oruc
am vynỽgyl y tywyssaỽc. a|e gyflehau y
eisted yn|enrydedus y|tu deheu idaỽ y·dan
yr oliwyden. Ac yn|diannot ar yr eil ym+
adraỽd dywedut ỽrthaỽ ual hynn.  ỽ+
enwlyd heb ef na|phedrussa di beỻach
hyt tra vỽyf vyỽ i ymrỽymaỽ a mi
yg|gwir gedymdeithas. ac ny mynnaf|i
neiỻtuaw vyg kyghor y ỽrthyt ti o|hynn
aỻan. ac ỽrth hynny ymadrodỽn weith+

471

on am yr hen Charlys hỽnn a dengys
y lỽydi y uot yn ymdreiglaỽ yn heneint
ac a|gredỽn ni ry gerdet o·honaỽ yn|y oes
deucant mlyned. a ỻawer o deyrnassoed
a vlinod yn ỻauuryaỽ. a ỻawer o vrenhi+
nyaetheu a darestygaỽd. a ỻawer o vren+
hined a|gymheỻod y aỻtuded. ac amser
oed idaỽ orffowys weithon a|threulaỽ diỽ+
ed y oes trỽy leỽenyd a|digrifỽch. Nyt
y ryỽ wr hỽnnỽ heb·y gỽenỽlyd yỽ Chy+
arlys. ac nyt oes o heneint ar·naỽ ef
yd|areneigyo ˄ef yr bygỽth ỻauur yr ar+
uthret vo. ac yr y Juanghet a|e gadarnet
a|e yrdet nyt oes a|aỻo gwrthỽynebu y
Chyarlys. a mỽy yssyd o gampeu da ar
Chyarlys noc a|eiỻ tauaỽt y dywedut.
ac ny eiỻ neb gỽybot meint o|rat a donyeu
a|gauas ynteu y gan rodyaỽdyr yr hoỻ
donyeu. Ny dywedaf y·nneu na|eỻit pylu
ruthur o|e aỻu ef pei estygit ryuic Rolant
yr|hỽnn yssyd deheu y chyarlys. ac y gỽ+
na o|e nerth a|e gedernit yr hỽnn a vedy+
lyo yn|y vedỽl ef a|e|gỽna yn|y weithret
a honneit yỽ o|e syberỽyt ac amlỽc. A pha
le bynnac y kerdo Chyarlys a|e lu. Rolant
ac Oliuer a|r|deudec gogyfurd a|geidỽ yr
ol rac deissyvyt gyrch y gan gan mil o
uarchogyon aruaỽc. ac nyt oes a|ymvei+
dyo ym·broui a chedernit Rolant. kanys
honneit yỽ y glot a|e deỽred. ac ny adaỽd
y orchyuygu eiryoet val y gỽys o ragor
molyant ympop ỻe.  mae y mi heb·Mar+
sli bedwar can|mil o baganyeit nyt haỽd
kaffel marchaỽclu degach na|chyỽeiryach
na gỽychach. a phony thebygy di gaỻu
o·honaf|i ym·erbynyeit a Chyarlys ac a|e
lu ym|brỽdyr*Peỻ Jaỽn heb·y gwenỽ+
lyd. Ny aỻei aỽch anffydlonyon chwi
ym·erbynyeit a|r|geniuer ffydlaỽn yssyd
yno. Ac ỽrth hynny keissỽch chỽi goruot
o gaỻder y ỻe ny aỻoch oruot o|ch nertho+
ed. Rodỽch y Chyarlys wystlon oc aỽch
meibon. a rodỽch laỽer o da ual na aỻer
y gywerthydy·aỽ. ac ef a ymchoel dra+
chefyn y ffreinc. ac ef a|edeu yn ol Rolant
a|r deudec gogyfurd y·gyt ac ef ual y