Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 112r

Ystoria Carolo Magno: Can Rolant

112r

464

kanmaỽl o wennwlyd y gyghor ef. ac y
dywaỽt ynteu na weỻ|wedei y neb y neges
honno noc y wenwlyd. Dychymic Ro+
lant yna a ganmolaỽd paỽb. a|dyỽedut
ual y dyỽedassei Rolant am wenwlyd. ac
yna y dywaỽt Chyarlys aet ynteu y|r neges
honno. a damwein yỽ methu neges a|uo
kanmoledic gan baỽb. Rolant heb·y
gwennỽlyd a beris ymi uynet y|r neges
honn. ac yssyd yn keissaỽ uyn|diua|i. ac o
hynn aỻann mi a vydaf agkedymdeith
idaỽ ual y gỽypo. a mi a|e haghanmolaf.
a mi a adaỽaf gan y gywiraỽ. nat a y vlỽy+
dyn honn heibyaỽ yn gỽbyl nes dial y en+
wired ar y neb a|beris y dechymic hỽnn.
Gỽenwlyd he·b·Rolant. ry baraỽt wyt
y lidiaỽ. ac nyt gỽedus goruot o|r dryc·any+
an ar ỽr. namyn bot yn drech y gỽr no|r
dryc·anyan. gwna di y|neges a|orchymyn+
nỽyt ytt o anryded y gorchymynnỽr. ac
nac edrych ar neb tra vych yn ymdidan
a|chyarlys. namyn ar chyarlys e|hun.
Mi a|vydaf ufud arglwyd y|r hynn a|orch+
ymynnych di ac a|erchych ym heb·y
gỽennỽlyd ac a af ar varsli. ac ny obeith+
af o|m heneit mỽy no basin a Basil. a|ber+
is y pagan hỽnnỽ eu difetha. a rolant
a|vu gyghorỽr y hynny heuyt o|e syberỽ+
yt a|e ualchder. ac ueỻy y mae Rolant et+
tỽa yn|keissaỽ byrrau vy oes ynneu. ac
yssyd y|m kassau. ac am hynny arglỽyd
paham y kytsynnyyt di a|e syberỽyt ef
am vy anuon y petrus agheu o annoc Ro+
lant ual y|dihenydyỽyt Basin. a Basil o|e
annoc ac o|e gyghor. A nei uab chwaer
ytti yssyd vab ymi Baỽdwin yỽ y enỽ. ac
ar·debic yỽ arnaỽ o|e uabolaeth y byd gỽr
grymus. a|hỽnnỽ a|orchymynnaf i ytti
rac Rolant. Ry wann yỽ dy uedỽl di a
ry wreigeid. a cheỽilyd yỽ bot gỽr mor
vygỽl y ymadraỽd a|hynny am vab. Ac
ar hynny yn ỻidiaỽc ofnaỽc am y uynne+
dyat ar varsli. bỽrỽ manteỻ oed ymdana+
ỽ. ac ymdangos o wisc burgoch ual y
gỽelei baỽb. ac edrych a|oruc ar Rolant
heb arbet o|e anryded. a|dattot wrthaỽ

465

chwerỽed y uedỽl ual hynn. Rolant
dra syberỽ heb ef py ryỽ gandared a|pha|ryỽ
dryc·yspryt yssyd y|th gyffroi di ual na|eỻy
orffowys ac na|s gedy y ereiỻ. Seith mly+
ned yr aỽron yd|ettelleist di hoỻ wyrda
ffreinc yn|yr yspaen yn ỻauuryaỽ ryue+
lu yn wastat heb na hun gymhedraỽl
na bỽyt na|diaỽt yn|y amser na gỽahanu
an arueu na nos na dyd. Dielỽ yỽ gen+
nyt eu heneiteu ac eu gwaet. ac yny lanỽ+
er dy gyndared di ny didory pa veint o w+
yrda ffreinc a|diuaer. a chyn bydỽn llystat
i ytti. karyat tat a|rodassỽn i ar˄nat ti. a
gwaeth no ỻysuab oedut ti ymi. val
yd|ymdangosseist yr aỽr honn. Os duỽ
hagen a|m kanyatta i drachefẏn y dy+
uot attaỽch yr hynn a vynnut ti na de+
lỽn. mi a|dalaf ytt bỽyth yr|hynt honn.
Os uyn nihenydu ynheu a|ỽneir ti a
geffy elynyon ytt y|th oes. Ny lad y cle+
dyf yr gogyuadaỽ ac ef yny draỽer
ac ef heb·Rolant. Ac ouer yỽ begy+
thyaỽ y neb ny throsso y uedỽl byth yr
bygỽth. Dos di heb·y rolant y|r|neges
y gorchymynnỽyt ytt uynet idi. yr honn
yssyd dost gennyf|i y orchymynn y ỽr mor
lyfỽr a|thydi. ac na cheueis uy hun uy+
net idi. ac neur daroed yna gwneuthur
kỽbỽl o|r ỻythyreu ac eu|negesseu ar
varsli. Ac ystynnu a|oruc Chyarlys
y ỻythyren yna ar wenwlyd. ac ual y
ryd y brenhin yn|y laỽ ys|dygỽydant ỽyn  ̷+
teu y|r ỻaỽr. a|e laỽ ynteu yn krynu. ac
yn eu dyrchauel wynteu y uynyd y de+
uth chỽys idaỽ y bop aelaỽt rac kewi+
lyd y uot mor vygỽl a hynny. a phaỽb
yn adnabot arnaỽ hynny. ac yn|daro+
gan o gỽymp y ỻythyr y deuei gỽymp
a|uei vỽy rac ỻaỽ. Ac yna atteb a|o+
ruc gỽenwlyd ual hynn. val y molo yr
hynt uyd hynny. ac ny thebygaf|i bot
achaỽs y·ỽch y oualu. a pharaỽt ỽyf|i
arglỽyd y uynet y|r neges honn. kany
welaf aỻel dy drossi o|th aruaeth. A|ch+
an dy genyat arglỽyd. yma ytti ge+
nyat heb·y chyarlys. a|duỽ o|r nef a|rod˄ho