Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 109v

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

109v

454

amyl trỽydi a|hoỻ arueu. A thrỽydaỽ
yntaỽ ynteu yny|dygỽydỽys yn varỽ y|r|ỻa+
ỽr. ac a|dywaỽt ỽrthaỽ. kymer hynny heb
ef a buassei weỻ ytti drigyaỽ ar yr ol. 
Tec oed y|diwarnaỽt udunt. a gỽedy
hanner dyd pei na|darffei y|r|dỽst a|r ffylor gy+
uodi y vynyd a|thywyỻu y·rydunt a|r aw+
yr y cristonogyon a|oruuassyntY paganyeit ynteu a|yttoedynt yn
marchogaeth yn|drut. a|chanu eu kyrn
a|ỽnaethant. a|ffustaỽ tabyrdeu a geỽri
maỽr gantunt. ymrodi y|r urỽydyr o dihe+
ỽyt eu bryt a|gyrru y|freinc ar|ffo dra|e
keuyn mỽy noc ergyt seith yn ehalaeth.
ac na aỻỽys perchen vn daryan ohonunt
o|r a|oed yn hynny o|amser kystal ac e+
drych un weith dra|e|gefyn. na y ỻas
Lambert o venges. ac y|brathỽyt Roỽl
o belueis a dỽy dard asgeỻaỽc ual na
bydei vyỽ yneppeỻ. ac y|ỻas pestru|gỽi
o gỽstance. a chubaỽt orne. a ỻaỽer
gyt a|hỽy ual nat eniỻỽyt y coỻet hỽn+
nỽ yn|ffreinc vyth wedy hynny. Ac y+
na sef a|wnaeth ysgỽier o|freinc a·mi+
ret y enỽ gwas Jeuanc oed kyuoetha+
ỽc. a mab y troỽn|gyuoethaỽc o baris.
ac a vuassei uarỽ y dat a|gynnuỻỽys
gyt ac ef yny gauas cant o weisson Jeu+
einc. yr hynaf o·nadunt. nyt oed arnaỽ
namyn pymtheg|mlỽyd o oet. a chym+
ryt arueu y rei a|gaỽssant yn veirỽ a|e
wisgaỽ ymdanunt. ac o|e bliant dyrcha+
uel ystondardeu a|gỽelet y ffreinc yn
ffo yn|dibỽyỻ. a|dyuot yn eu herbyn a
dodi gaỽr ygyt a|e hymhoelut dra|e ke+
vyn. ac o|diruaỽr gedernit kymeỻ y
paganyeit ar ffo pedwar ergyt saeth
a|e bỽrỽ y|r|ỻaỽr heb y ˄hemennyd. ac yn
veirỽ yny vyd y maes yn|ỻaỽn o·nadunt.
Ac yna yr|oed Corsabret urenhin yn
gorffoỽys yn ymyl hen vagỽyr. Sef
a|ỽnaeth galỽ ar y arỽyd. ac erchi y|r
paganyeit dyuot attaỽ. a|dyrchauel y
daryan o|r tu racdaỽ. a|dyuot parth ac
att y ffreinc. ac o|e laỽn nerth ymga+
darnhau yn|y warthafleu. ac yna yd
oed yn|y vryt ef wneuthur ỻygrant

455

maỽr ar y ffreinc pan y gỽant Atmiret
yn|y kỽrr uchaf o|e daryan a neidyaỽ y
dyrnaỽt odyno yn|yr helym a|e phlygu
y myỽn yny wasgỽys ar y lygat. a|e do+
luryaỽ yn|vaỽr breid hayach nat aeth
aỻan. ac o dolur y|dyrnaỽt ỻibinaỽ oll
a gỽelet nat oed neb a|e kanhorthỽyei. ac
ymrodi a|ỽnaeth. Ac yna atmiret a|e
delis yn|gyflym. ac a|elỽis ar|tri gỽeis
Jeueinc attaỽ. Sef oed y rei hynny Gaỽ+
din. a|sachet uuan. a baldwin o egyrmỽnt
ac a|dywaỽt ỽrthunt. ysgỽiereit bonhe+
digyon heb ef. kymerỽch y brenhin hỽnn
ac edrychỽch na ladher ac na sothacher
a|dy·gỽch ef yn anrec y gennyf|i y chyar+
lymaen vy arglỽyd. A hỽynteu a|e hatte+
bassant ef. Arglỽyd heb hỽy ni a|ỽnaỽn
ual yd ỽyt yn|y erchi yn ỻaỽen. llyna yd
oedynt y freinc yn|ymwan yn|da yn|erbyn
y sarassinyeit o satropot o|rei a vyryessit
gynt y|r|ỻaỽr. Ef a|gauas cant ohonunt
drỽy nerth y|rei neỽyd y meirch drachefyn.
Ac yna huges o|nantes a|droes att pol+
dras pagan oed hỽnnỽ diuessured y|deỽ+
red. ac a|dathoed o genedyl ystryỽyat va  ̷+
ỽr y gaỻu. a|e hoỻ gedymdeithas o|r|wlat
a|elỽit damasgỽn. a chyflaỽn oed hoỻ
uorynyon agcret o|r a|e|gwelynt o|e gary+
at a|e damunyant. Ef a|ỽnathoed heuyt
digaỽn o drỽc ar y|freinc y|dyd hỽnnỽ. Ac
eissoes ef aeth amdanaỽ ynteu gỽynuan
digaỽn y meint y nos honno y|r dinas.
Huges a|e treỽis a|chedyf* ar warthaf y
helym. ac a|hoỻdes yr hoỻ aruev a|e gorff
ynteu hyt y balueissei* trỽydaỽ. Ac yna
y dygỽydỽys ynteu yn|varỽ y|r|ỻaỽr. ac y
paỻỽys idaỽ y hoỻ ryvic a|e|dayoni. a hu+
ges a|elỽis ar ỽaslo y arỽyd. ac a|ymchoe+
les y brytanyeit dra|e|kefyn. O duỽ na
bu otuel yna gyt ac ef. kanys pei|buassei
ef. ef a|gyrchassei ystondard gỽyr baban
ac a|daruydei yr|ymlad yn|y gyueir honno
ar|y|maes ar hynny. Ny|chaei ef hagen
vot ỽrth y vod ymplith gỽyr tỽrc. a my+
net o·honaỽ hyt at eu|hystondard teir
gweith. a|daruot idaỽ lad penneu pedỽar
[ brenhin yn|y cheissaỽ.